Dagblaðið Vísir - DV - 24.11.1998, Síða 11

menning
ÞRIÐJUDAGUR 24. NÓVEMBER 1998
Tveggja heima skil
Bjöm Erlingsson hefur gefiö út ljóðabók-
ina Tveggja heima skil og tileinkar hana
gömlu sveitafólki á íslandi. Bjöm hefur
einnig tekið Ijósmyndir af
landslagi, húsum, dýrum og
fólki sem prýða bókina. Sér-
stakur galdur er í kápumynd
bókarinnar.
Ljóðin em líka um nátt-
úm, dýr og fólk og kalla
fram stemningu löngu
horfins tíma. Skynjunin k
er nútímamanns en lik- ^
lega minnist hann i mörgum ljóð-
anna sumra bernskunnar þegar hann dvaldi
í öðrum og ólíkum heimi í sveitinni meðal
gamals fólks. Þennan horfna tíma grípa ljóð-
in mörg hver skínandi vel - og þessa íslend-
inga sem lifðu í sátt við Guð og menn og
stunduðu hófsamt líferni.
iia
Athugasemd
I annars fróðlegu viðtali sem birtist í DV
laugardaginn 21. nóvember heldur Bjarni
Jónsson listmálari því ffam að Listasafn
Reykjavíkur hafi komið í veg fyrir að haldin
yrði sýning á verkum hans í Hafnarhúsinu á
þessu hausti, eftir að hann hafði verið að
undirbúa sýninguna í allt sumar. Bjarni læt-
ur í framhaldinu þung orð falla um klíku-
skap og alræði listsagnfræðinganna, sem
hann kallar svo.
Það er Bjarna að sjálfsögðu frjálst að skipa
sér í hóp þeirra sem telja „listsagnfræðinga"
undirrót alls hins illa sem hrjáir íslenska
myndlist, en verra þykir mér að hann ráðist
á Listasafn Reykjavíkur á röngum forsend-
um. Sannleikurinn er sá, að Listasafn
Reykjavíkur fær aðstöðuna í Hafnarhúsinu
ekki afhenta fyrr en árið 2000, þegar öllum
framkvæmdum við bygginguna verður lokið.
Fram að þeim tíma er húsnæðið í höndum
byggingarnefndar og þeirra verktaka sem
hún ræður til framkvæmda (og sem hafa ver-
ið í fullum gangi frá því síðsumars), en ekki
í höndum Listasafnsins. Ég minnist þess
raunar ekki að hafa heyrt þessa sýningarhug-
mynd Bjarna nefnda fyrr en nú, og hef t.d.
ekki séð hennar getið í fundargerðum bygg-
ingarnefndar hússins.
Bjarni verður því að herma vonbrigði sín i
þessu máli upp á aðra en Listasafn Reykja-
víkur, og liggur beinast við að hann ræði þau
við þann aðila sem bað hann, greinilega um-
boðs- og ábyrgðarlaus, um að halda þessa
sýningu sem aldrei varð.
Meó kœrri kveóju,
Eiríkur Þorláksson,
forsíödumaður Listasafns Reykjavikur.
Umsjón
Silja Aðalsteinsdótdr
Rammíslensk fuglabók
Leikið við hverja sína tá og fingur
Á veggnum hangir gömul klukka
sem gengur i takt við tímann.
Hins vegar er gamla konan
semfékk hana eitt sinn í tanngjöf
fyrir löngu hœtt aðfylgja þessu fyrirbæri.
Hún kippir sér ekki upp vió þaó
þótt stöku sinnum
falli slög úr
hennar eigin hjartslœtti.
Áhyggjulaus situr hún
• og teygir lopann
til að nálgast endann
I sem enginn sér þó fyrir.
Sveitin sem Bjöm yrkir um er undir
Heklurótum og Hekla er yrkisefnið í
nokkrum ljóðum. í „Heklueldum" gýs hún
i meira að segja meðan kappreiðar standa yfir
á Hellu og gæðingamir hlaupa á mettíma í
mark.
Útgefandi er Bókbandsstofan Kjölur.
Lestur úr nýjum bókum
í kvöld verður dagskrá á Súfístanum,
ILaugavegi 18, um ritgerðasafnið Undur ver-
aldar sem komið er út hjá Máli og menn-
ingu. Þorsteinn Vilhjálmsson, prófessor í
eðlisfræði og vísindasögu, ritstýrir bókinni
og skrifar að henni ítai’legan inngang um
„Vísindi við aldamót“. Bókin er ætluð al-
• menningi og öll efnistök og frágangur miðuð
við það.
í bókina skrifa átta raunvísindamenn um
valin efni í fræðigrein sinni og á dagskránni
í munu nokkrir þeirra segja frá því sem þeir
glíma við í greinum sínum og svara fyrir-
spurnum. Dagskráin hefst klukkan 20.30.
Á Grandrokk við Klapparstíg verður upp-
lestur úr sex nýjum bókum annað kvöld kl.
21 á vegum Besta vinar ljóðsins. Þar koma
fram Steingrímur Hermannsson og Dagur B.
Eggertsson, Sigmundur Ernir Rúnarsson,
Silja Aðalsteinsdóttir, Guðrún Eva Mínervu-
dóttir, Jón Múli Árnason og Þorvaldur Þor-
steinsson. Kynnir er Hrafn Jökulsson.
Aðgangur er ókeypis á báðum stöðum, en
fólk er hvatt til að koma tímanlega því þessi
upplestarkvöld hafa verið mjög vinsæl.
Snæfinnur snjókarl
Elvar og Valdís ákveða að búa til flottasta
snjókarlinn i bænum og það tekst þeim. En
Snæfinnur snjókarl er ekki bara glæsi-
legur, hann er líka skemmtilegur og
tekur þátt í ævintýrum barnanna
ásamt Snædísi snjókerlingu. Þess
vegna verða bömin að taka til sinna
ráða þegar vorið kemur með hlýja
vinda sem em svo hættulegir snjó-
fólki.
Jón Ármann Steinsson skrifar
söguna en Jón Hámundur Marinós-
son teiknar litskrúðugar myndimar sem
prýða hverja síðu bókarinnar. Fróði gefur
bókina út handa yngstu lesendunum.
Ljóti andarunginn
Skjaldborg hefur gefið út bókina Ljóti and-
aranginn og fjögur önnur ævin-
týri, nýjar þýðingar Atla Magn-
ússonar á ævintýrum H. C.
Andersens. Auk Ljóta andar-
ungans eru í bókinni Þumal-
ína, Eldfærin, Grenitréð og
Litla stúlkan með eldspýt-
umar. Gullfallegar myndir
í fullum lit eftir Svend Otto
S. prýða bókina.
upplestri og myndbandi. Myndband Berg-
sveins Jónssonar er afar vel unnið. Dropinn
fellur á sléttan vatnsflötinn, gárar hann og
um leið huga dansarans svo að upp ýfast
minningar um löngu horfna snertingu eða
snertingu sem aldrei varð. Stundum virtist
dropinn vera auga sem ýmist horfði eða var
Síðastliðið föstudagskvöld
voru þrjú dansverk frumsýnd í
Tjarnarbíói undir heitinu Sóló-
kvöld. Fyrst á dagskránni var
Sóló 8 eftir Helenu Jónsdóttur
sem sérstaklega er samið fyrir
Nemendadansflokk Listdans-
skóla Islands. Auk dansaranna
sjö leikur spýtan Fjóla Fura
hlutverk í dansinum og verkið
er samspO sveigjanleika
mannslíkamans og ósveigjan-
leika spýtunnar. Taktfesta,
jafnvægi og mýkt einkenna
dansinn. Hinir ungu dansarar
Dans
Lilja Hallgrímsdóttir
sýndu oft tilþrif og tækni en
eiga eftir að þroska betur með
sér túlkunina. Nýstofnuðum
Nemendadansflokki gafst hér
gott tækifæri til að koma fram
en án þess þroskast dansarinn ekki.
Næst var Schizo stories eftir Helenu Jóns-
dóttur, dansað af henni við sterka tónlist
Gunnlaugs Briem. Verkið er hugleiðing um
það sem var, það sem er og það sem hefði get-
að verið. Helena stillir snilldarlega upp
skemmtilegri blöndu miðla: dansi, tónlist,
Sólókvöld ber vitni um stórhug aðstandenda.
Schizo.stories.
Helena Jónsdóttir dansar
DV-mynd Teitur
lokað og sá ekki. Mörg tákn eru í
þessari sögu sem var ágætlega
dönsuð.
Siðast var verk Ólafar Ingólfsdótt-
ur, Sannar sögur og lognar. Verkið
flallar um það hvernig við segjum
sögur og hvers vegna. Höfundurinn
dansaði sjálf verkið. Fyrst kemur hún
fram sem hvítt óskrifað blað en segir
svo hverja smásöguna á fætur
annarri í dansi án tónlistar en á milli
sagnanna er leikið fjörlegt stef Halls
Ingólfssonar. Áhorfendur könnuðust
við margar sögurnar og vöktu sumar
þeirra mikla kátínu. Ólöf hefur yfir
mikiUi hreyfitækni að ráða og bland-
ar skemmtilega saman ólíkum kerf-
um. Hún lék af snilld við hverja sina
tá og fingur - ef svo má segja.
Fyrirhugaðar em nokkrar
ingar á Sólókvöldi og hvet ég
fólk til að láta þær ekki
fram hjá sér fara. Um leið og
ég óska aðstandenduin sýn-
ingarinnar tU hamingju dáist
ég að þeim stórhug sem að
baki henni liggur.
Pontus og Pía sýna í Tjarnarbíói:
Sólókvöld
Danshöfundar: Helena Jónsdóttir og Ólöf
Ingólfsdóttir.
Lýsing: Jóhann Bjarni Pálmason.
Tónlist: Up Bustle and out, Gunnlaugur
Briem og Hallur Ingólfsson.
syn
Ævar Petersen er með fremstu náttúru-
fræðingum landsins. Bók hans íslenskir fugl-
ar ber þess merki. Ævar sver sig þar að auki
í ætt við aðra góða náttúrufræðinga sem
eru yfirleitt afburða islensku-
menn. Textinn er prýðis
góður þó hann
mætti sumstað-
ar vera hnitmið-
aðri. Á köflum
kemur gagnrýnum
lesanda til hugar
að hann hefði haft
gott af miskunnar-
litlum ritstjóra. Frá-
bærar vatnslitamynd-
ir Jóns Baldurs Hlíð-
berg af fuglum tvöfalda
gildi bókarinnar. Þær
eru ekki síðri burðarás
hennar en texti Ævars.
íslensk fuglafræði bygg-
ir á ríkri hefð fyrir því að íslenska fræðiorð.
Þessi hefð, sem Finnur Guðmundsson lyfti til
vegs þó hún teygi sig lengra aftur, skin í
gegnum texta Ævars. Heiti einsog gullsóti,
álmkraki, laufglói, engirella.vallskvetta og
húmfari auk mýgrúts annarra sem fuglafræð-
ingar hafa smíðað búa yfir skáldlegri fegurð
og gera bókina að hnossgæti fyrir málvönd-
unarmenn.
í íslenskum fuglum er að finna góðar lýs-
ingar á öllum fuglum sem hægt er að
segja að tengist landinu. Auk þeirra
sem annaðhvort verpa eða hafa
hér hæli á leið yflr hafið er
sagt frá fuglum sem ekki
er beinlínis hægt að
kalla íslenska,
Flór-
goða-
hjón við
uppeldis-
störf.
en sjást þó annað veifið í gestalíki. Þá er
kostur að í umfjöllun um einstakar
tegundir er hvarvetna getið
skyldra fugla, sem mönnum
hættir til að mgla saman
við þær.
Flestir áhuga-
menn um náttúr-
una hafa gengið fram
á hreiður án þess að
geta ráðið af útliti
eggja eða hreiður-
gerðinni hvaða
tegund það til-
heyrir. Höfund-
Tveir
hafernir með
hrafn á milli sín. Myndir
úr bókinni íslenskir
fuglar.
ar birta því
ágætar
myndir af
eggjum með
sérhverri tegund,
stundum frábærar
ungamyndir, auk
þess sem hreiðurgerð er yfirleitt prýðilega
lýst.
Kort yfir útbreiðslu fugl-
anna era til fyrirmynd-
ar. Þau gefa skýra
mynd af jafht varp-
svæðum og vetr-
arstöðvum
auk þess
sem
felli-
svæði og
viðkomu-
stöðvar far-
fugla á leið
yfir hafið em
sýndar. Skilj-
anlegar und-
antekningar eru alfriðað-
ar tegundir og fágætar á
borð við snæugluna. Gallharðir
áhugamenn um fugla era yfirleitt
safnarar" sem leggja sig eftir sjald-
gæfum tegundum. Fyrir þá era því stakir
varpstaðir slíkra tegunda sýndir á korti með
ártölum þegar tegundin freistaði varps á við-
komandi stað.
íslenskir fuglar er afar eiguleg bók enda
Bókmenntir
Össur Skarpháðinsson
vönduð um allt sem máli skiptir. Hún á er-
indi við alla sem á annað borð hafa snefil af
áhuga á fuglum. Hún hefur þó einn alvarleg-
an galla. Bókin er svo stór og þung að engum
náttúruskoðara dytti í hug að dragnast með
hana í farteski sínu út í náttúruna. En skelf-
ing er hún fógur í stofu ...
Ævar Petersen:
íslenskir fuglar
Vatnslitamyndir eftir Jón Baldur Hlíðberg
Vaka-Helgafell 1998