Dagblaðið Vísir - DV - 29.12.1998, Blaðsíða 14

14
ÞRIÐJUDAGUR 29. DESEMBER 1998
Frjálst, óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
StjórnarformaBur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar flölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaöam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerö: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1900 kr. m. vsk. Lausasöluverð 170 kr. m. vsk., Helgarblað 230 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins I stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjaids.
Myndbirtingar báknsins
Fyrirbærið, sem við köllum stundum báknið og stund-
um kerfið, tekur oft á sig óvenjulegar myndir, stundum
skemmtilegar og annars leiðinlegar, stundum jákvæðar
og annars neikvæðar. Myndbirtingar kerfisins eru frétta-
þyrstum íjölmiðlum sífellt umræðuefni.
Ein ánægjulegasta myndbirtingin undir lok ársins var
sýknudómur Héraðsdóms Suðurlands í máli manns, sem
hafði ölvaður ekið slasaðri konu úr óbyggðum til byggða,
þaðan sem hann gat hringt í lögregluna. Dómstóllinn
taldi, að nauðsyn hefði verið lögum æðri í tilvikinu.
Sektardómur hefði ekki eflt löghlýðni fólks og síður en
svo aukið virðingu þess fyrir lögunum. Með því að
sveigja niðurstöðuna frá formfestu að mannlegum og
réttlátum sjónarmiðum hefur Héraðsdómur Suðurlands
sýnt óvænta og jákvæða hlið á réttarkeríi okkar.
Sorglegasta myndbirting báknsins voru aðgerðir utan-
ríkisráðherra og sýslumannsins á Keflavíkurvelli til að
hindra, að Friði 2000 tækist að koma rétta boðleið jóla-
gjöfum til írakskra bama, þótt jólagjafimar hefðu til-
skilda pappíra frá sjálfum Sameinuðu þjóðunum.
Hatrið blindar mönnum sýn. Þannig hefur utanríkis-
ráðherra blindazt af ásökunum forstöðumanns Friðar
2000 út af óbeinni aðild ráðherrans að óbeinum ofsókn-
um Vesturlanda gegn írökskum almenningi. Þess vegna
misbeitti hann valdi gegn jólagjöfúm til barna.
Undarlegasta myndbirting kerfisins var skýrsla, sem
trausti rúinn ríkisendurskoðandi afhenti Alþingi um fyr-
irtækið Stofnfisk, hluta af einkavinavæðingu stjórn-
valda. í skýrslunni voru birt sum málsgögn og ekki önn-
ur. Og birtu málsgögnin voru sumpart yfirstrikuð.
Áður hafði komið fram í máli Landsbankans, að
stjómarandstaðan getur ekki treyst núverandi ríkisend-
urskoðanda, sem er einn af „strákunum" og lítur á það
sem skyldu sína að vemda hagsmuni stjómvalda, á milli
þess sem hann reynir að hamstra sér aukatekjur.
Steininn tekur úr, þegar hann ræðst með tússpenna á
skýrslu og gerir hana ólæsilega, áður en hún er prentuð
og afhent Alþingi. Hann þurfti ekki nema eitt tússpenna-
strik til að eyðileggja traust embættisins, en lét sig ekki
muna um marga tugi slíkra tússpennastrika.
Flutningur ríkisendurskoðunar til Alþingis átti að
vera aðferð til að auðvelda löggjafarvaldinu að heimta
hluta af eftirlitshlutverki sínu úr gíslingu framkvæmda-
valdsins. Þessi tilraun hefur gersamlega mistekizt, svo
að Alþingi þarf nýtt tæki til eftirlits með bákninu.
Ánægjulegustu fréttir úr bákninu undir áramót fólust
í margs konar töku flkniefha í stórum stíl. Þær benda til,
að þeir, sem hafa það hlutverk að hindra innflutning og
dreifingu fíkniefna, hafi náð betri tökum á starflnu og
séu orðnir færir um að draga úr eiturflóðinu.
Raunar hefur til skamms tíma verið áhyggjuefni,
hversu lítið hefur verið um, að taka fikniefna hjá neyt-
endum hafi leitt til að löggæzlan hafi getað lesið sig eftir
þráðum upp til stórdreifenda og lykilmanna fíkniefna-
heimsins. Þetta er núna vonandi að breytast.
Bjartsýnasta fréttin úr bákninu er, að rikið hefur
ákveðið að gefa 7,5 milljónir króna til slátrunar 1.600
hrossa fyrir Rússa, svo að hrossamarkaðurinn rétti sig
af. En hrossastofninn verður búinn að ná fyrri stærð
löngu áður en Rússar eru búnir að borga fyrir kjötið.
Að lokum má ekki gleyma garminum henni Ömefna-
nefnd, sem hefur látið frá sér fara enn einn sinna frægu
úrskurða. Nú má Ölfusið ekki heita Ölfus.
Jónas Kristjánsson
Undanfarin 50 ár hefur
sigið á ógæfuhlið i skipu-
lagsmálum Reykjavíkur þó
það hafi dulist ráöamönn-
um, sem enn halda að allt sé
með felldu. En Reykjavík er
höfuðborg í vanda: útþynnt
byggð, splundruð miðborg-
arstarfsemi, versnandi al-
menningssamgöngur, víta-
hringur bílanotkunar,
skelfilegt ástand umhverfis-
mála og hnignun miðborg-
arsvæðis. Orskir vandans
eru grandvaraleysi í skipu-
lagsmálum og vanræksla á
langtíma stefnumótun.
Ráðamenn borgarinnar hafa
ekki sinnt eðlilegu forystu-
hlutverki og því tapað frum-
kvæöi á höfuðborgarsvæð-
inu.
Flugvöllurinn ekki
lögaöili
Helsti orsakavaldur er
flugvöllurinn í Vatnsmýri
sem gengur djúpt inn i borg-
ina og tekur upp 200-300 ha
lands fyrir byggð, útivist og
Flugvöllurinn í Vatnsmýri gengur djúpt inn í borgina og tekur upp 200-300 ha
lands fyrir byggö, útivist og stofnbrautir. Hávaöamengun, slysahætta og loft-
mengun rýra gildi útivistarsvæða, miöborgar- og íbúöarsvæöa tugþúsunda
íbúa.
Betri borg
- án flugvallar í Vatnsmýrinni
við aðalskipulag
Reykjavíkur til 2016,
annars vegar við
ákvörðun um að festa
Reykjavíkurflugvöll í
sessi í Vatnsmýri og
hins vegar við ákvörð-
un um að efla olíuhöfn
í Örfirisey. Samtimis
var kynnt tillaga að
nýjum flugvelli í
Skerjafirði og tiiiaga
að miðborgarsvæði
við Akurey. í tiliögu
að flugvelli í Skerja-
firði er miðað við
óbreytta stærð og
stefnu flugbrauta. Lík-
legur kostnaður við
landfyilingu og brim-
„Undirbúningur aö endurnýjun
flugbrauta er á lokastigi og því
brýnt aö fínna framtíöarlausn
fyrir flugvöll því rangar milljaröa-
fjárfestingar í Vatnsmýri valda
óbætanlegum skaöa meö því aö
festa hann þar í sessi um
ókomna áratugi.“
Kjallarinn
Örn Sigurðsson
arkitekt
stofnbrautir. Mikil
hávaðamengun,
slysahætta, sjón- og
loftmengun rýra
gildi útivistarsvæða,
miðborgar- og íbúð-
arsvæða tugþúsunda
íbúa. Eftir seinna
stríð stöðvaðist þró-
un á miðborgarsvæð-
inu og hafa ráða-
menn ekki tekist á
við skipulagsvanda
þess né annarra
eldri borgarhluta.
Vegna uppsafnaðs
vanda í hálfa öld rík-
ir þar fullkomin upp-
lausn sem leiðir m.a.
til lægra fasteigna-
verðs og stuðlar að
almennri hnignun
svæðisins og allrar
höfuðborgarinnar.
Flugvöllurinn er
hluti af rekstri Flug-
málastjórnar og því
ekki lögaðili. Þar eru
hvorki flugvallar-
stjóri, blaðafulltrúi,
yfirmaður öryggis-
mála né nokkur ann-
ar starfsmaður i fullu
starfi. Hann hefur
ekki skráð símanúm-
er. Undirbúningur að endumýjun
flugbrauta er á lokastigi og því
brýnt að finna framtíðarlausn fyr-
ir flugvöll því rangar milljarða-
fjárfestingar í Vatnsmýri valda
óbætanlegum skaða með því að
festa hann þar í sessi um ókomna
áratugi.
Athugasemdir viö
aðalskipulag
1997 voru gerðar athugasemdir
vöm er 4,2 milljarðar króna. Til
samanburðar er áætlaður kostnað-
ur við Sundabraut 12 miljarðar og
6,5 miljarðar við tvöfoldun Reykja-
nesbrautar. Margir helstu flugvell-
ir heims eru á landfyllingum, t.d. í
Hong Kong, San Francisco,
Boston, Ríó og ísafirði.
Þéttleiki byggðar segir til um
gæði og skilvirkni borga. Lág-
marksþéttleiki byggðar með góðar
almenningssamgöngur er 50 ibúar
á hektara. Ábati af þéttingu er
mikili. T.d. má gera ráð fyrir að af-
gangur af lóðagjöldum þéttrar
byggðar i Vatnsmýri nægi fyrir
landfyllingu undir flugvöll i
Skerjafiröi. Einkum er þó ábati af
þéttingu fólginn í minni sóun á
tíma og verðmætum vegna skil-
virkari samgangna og þjónustu.
Slíkur ábati getur numið tugrnn
milljarða króna á ári hverju í
Reykjavík einni ef byggð þróast í
vesturborginni á næstu áratugum.
Þéttleiki höfuðborgarsvæðisins
er nú 15-20 íb/ha og þéttleiki
Reykjavíkur 28 íb/ha. í aðalskipu-
lagi til 2016 er gert ráð fyrir að
byggiiegt land í borginni verði
fullnýtt innan þess tíma og mun
þéttleiki borgarinnar þá hafa
lækkað verulega. Þéttleiki evr-
ópskra borga er að jafnaði
þrefalt hærri en í Reykjavík.
Línuborg fyrir bíla
Með flugvelli í Vatnsmýri
hófst hálfrar aldar öfugþróun
byggðar á höfuðborgarsvæðinu
og stöðnun miðborgar Reykja-
víkur. Ef ekkert vitrænt verður
aðhafst í skipulagsmálum á
svæðinu verður til af sjálfu sér
dreifð, óskilvirk og víðáttumikil
línuborg fyrir bíla. Því er brýnt
að horft sé langt inn í framtíð-
ina í hvert sinn sem unnið er að
skipulagi.
Líklega eru þegar fæddir all-
margir Islendingar sem munu lifa
aldamótin 2100 en þá gætu íbúar á
höfuðborgarsvæðinu orðið 500-800
þúsund. Það er mikilvægt að
byggja upp á útnesjum og þétta
byggðina meö öllum ráðum. Frum-
forsenda er að leggja niður flug-
völl í Vatnsmýri.
Öm Sigurðsson
Skoðanir armarra
Heilbrigðiskerfi - mannréttindi
„Að böm skuli ekki njóta nauðsynlegrar læknis-
þjónustu vegna fjárskorts fjölskyldunnar ætti að
heyra sögimni til. Velferðarríkið ísland á að sjá
sóma sinn í að útrýma þessu vandamáli og það strax
... Fólk sem fæðist með gullskeið í munni getur leyft
sér ýmislegt umfram aöra, sem ekki búa við sömu
aðstæður, en fjárráð fólks mega ekki ráða því hvort
það sendir börn sin til læknis eður ei. Bömin eru
framtíðin. Öll börn, ekki bara sum.“
Skapti Hallgrímsson í Mbl. 24. des.
Grautarskál velferðarinnar
„Allt of oft týnist kjarninn í umbúðunum. Það er
vegna þess að fólk leitar þess í glysinu og umbúðun-
um sem er ekki að finna þar ... Kirkjan er auðvitað
fólkið sjálft og henni ber skylda til að halda boð-
skapnum á lofti og benda á innihaldið og skírskota
til hvers og eins í þeim efnum. Trúarbrögðin eru
ekki á undanhaldi vegna þess að þau eru manninum
eiginleg. Það gegnir kannski öðm máli um kristna
trú og ég held að það sé ekki kynslóðabundið.
Kristni hefur átt í vök að verjast á Vesturlöndum en
hún blómstrar í fátæktinni i Afríku. Við á Vestur-
löndum höfum selt sálu okkar fyrir grautarskál vel-
sældarinnar og græðginnar.“
Karl Sigurbjörnsson biskup í Degi 24. des.
Útgerðarmenn fjármagna sjóðina
„Þegar fram líða stundir verður það talið með
meiri afreksverkum hvemig tveimur ríkisstjórnum
Davíðs Oddssonar tókst að rétta af hag sjávarútvegs
og fiskvinnslu á sama tíma og greinin varð að taka
á sig mikla skerðingu á aflaheimildum. Greininni
var gert að bregðast við erfiðleikunum sjálf og hag-
ræða. Það geröi hún og komst út úr erfiðleikunum
sterkari en áður. Og ekki nóg með það. Hverjir em
nú að greiða upp lánin, sem tekin vom í nafni þjóð-
arinnar til að fjármagna sjóöina frægu? Það em út-
gerðarmenn. Þeir greiða nú upp þessar skuldir."
Tómas Ingi Olrich alþm. í Mbl. 24. des.