Dagblaðið Vísir - DV - 15.01.1999, Blaðsíða 2

Hópur af óskðp venpulequ ungu félki ákveður að þvkiast vera fávitar
dioterne
Fávitarnir eru af mögum stæröum
og gerðum
Lelkstjórn og handrlt: Lars Von Trier.
Kvlkmyndataka: Casper Holm,
Jesper Jargil, Kristoffer
Nyholm og Lars Von Trier.
Kllpplng: Molly Marlene Stensgárd.
Lelkarar: Bodil Jprgensen,
Jens Albinius, Anne Louise Hassing,
Troels Lyby og Nikolaj Lie Kaas.
Hópur af ósköp
venjulegu ungu fólki
ákveður að gera upp-
reisn gegn hræsni þjóðfélagsins og ábyrgðar-
leysi fólks með því að þykjast vera fávitar og
búa um sig meðal venjulegs fólks.
Fávitarnir
Sonur minn,
ofstækismaðurinn
My Son the Fanatic er ensk
kvikmynd sem leikstýrt er af
Udayan Prasad, sem er af ind-
verskum uppruna. Aðalpersón-
an er leigubílstjórinn Parvez
(Om Puri), innflytjandi sem hrif-
inn er af öllu því sem enskt er,
sérstaklega vændiskonunni Bett-
inu (Rachel Griffiths). Parvez
vinnur mikið fyrir litla peninga
á meðan vinur hans, Fizzy
(Harris Patel) hefur augðast á
því að reka veitingastað. Ham-
ingjuhjólið fer að snúast með
Parves þegar hann fær sem far-
þega þýska bisnessmanninn
Schitz (Stellan Skarsgard) sem
aðallega er á skemmtiferð. Það
verður því hlutskipti Parvez að
sýna honum skemmtanalífið og
meðal annars kynnir hann hann
fyrir Bettinu sem Schitz verður
brátt fastur kúnni hjá. Á meðan
á þessu stendur fer Parvez að
hafa áhyggjur af syni sínum
Farid (Akbar Kurtha) sem er far-
inn að haga sér undarlega. í
fyrstu heldur Parvez að Farid sé
komin í eiturlyf en kemst um
síðir að því að hann hefur ánetj-
ast sértrúarsöfnuði. Þetta ásamt
því að eiginkona hans, Minoo, er
orðin honum fráhverf gerir það
að verkum að Parvez veit varla í
hvorn fótinn hann á að stíga og
leitar ásjár hjá Bettinu. Ekki
tekur betra við þegar sonur hans
og andlegur leiðtogi hans,
Maulvi, ákveða að
losa hverfið við
vændiskonur. Eftir
mikla rimmu á milli
feðganna yfirgefur
sonurinn heimilið
og eiginkonan
ákveður að snúa aft-
ur til Indlands án
Parvez.
Handritið að My
Son the Fanatic
skrifaði Hanif
Kureishi sem á að
baki handrit að
nokkrum breskum
Kvlkmyndataka: Alan Almond.
Klipplng: David Gamble.
Tónllst: Stephen Warbeck.
Lelkarar: Om Puri, Stellan Skarsgard,
Rachel Grifiths, Akbar Kurtha
og Copi Desai.
úrvalsmyndum, meðal annars
My Beautiful Laundrette, Leik-
stjórinn, Udayan Passad, er hér
að leikstýra annarri kvikmynd
sinni. Fyrsta mynd hans var
Brothers in Trouble þar sem Om
Puri fór einnig með aðalhlut-
verkið. Prasad er eins og aðal-
persónan í My Son the Fanatic
innflytjandi frá Indlandi.
Leigubílstjórinn Parvez (Om Puri) og Þjóöverjinn
Schitz (Stellan Skarsgard).
Innflytjandi sem hrifinn er af öllu sem breskt er
verður fyrir vonbrigðum með fjölskyldu sína.
My Son the Fanatic
Lars Von Trier er áberandi á
Kvikmyndahátíð í Reykjavík nú
eins og hann var á síðustu kvik-
myndahátíð. Nýjasta kvikmynd
hans, Idioterne, er ein af aðalmynd-
um hátíðarinnar og opnunarmynd-
in, Festen, er gerð undir hans
verndarvæng. Báðar þessar kvik-
myndir eru gerðar með þeim af-
markaða stíl sem Von Trier hefur
þróað ásamt Thomasi Vinterberg og
kallar Dogma 95, þar sem meðal ann-
ars er skilyrði að hafa kvikmynda-
tökuvélina í höndunum. Fávitamir
var fyrst sýnd á kvikmyndahátíðinni
í Cannes í fyrravor og hlaut mikla
athygli og lof. í myndinni er Von Tri-
er að fjalla um líf fávita og áhrif sem
Maxwell og Kevin eru vinir sem eru ólíkir -
þeir bæta hvor annan upp og eru kallaðir
Frankenstein og Igor af skólafélögum sínum.
Sá voldugi
þeir hafa ef þeir eru settir innan
um venjulegt fólk.
Hópur af ósköp venjulegu ungu
fólki ákveður að gera uppreisn
gegn hræsni þjóðfélagsins og
ábyrgðarleysi fólks með því að
þykjast vera fávitar og búa um sig
meðal venjulegs fólks. Hópurinn
tekur mjög ákveðna stefnu og er
ekkert að hika við að búa til alls
konar óreiðu í þjóðfélaginu og egna
fólk til reiði. Viðbrögðin láta ekki á
sér standa.
Lars Von Trier fæddist í Kaup-
mannahöfn 30. apríl 1956 og var
skírður Lars Trier. Hann hefur unn-
ið við gerð kvikmynda allt frá því
hann útskrifaðist frá danska kvik-
myndaskólanum. Þrjár kvikmynda
hans hafa verið valdar til sýningar
í aðalkeppninni í Cannes, Element
of Crime (1984), Europa (1991) og
Breaking the Waves (1996), og allar
þrjár unnu þær til verðlauna.
Fávitarnir eru sjöunda kvik-
mynd hans, en auk þess hefur hann
unnið fyrir sjónvarp og er skemmst
að minnast sjónvarpsseríunnar
Ríkið 1 og 2 sem er örugglega eitt
merkilegasta sjónvarpsefni sem
fram hefur komið.
The Mighty er gerð eftir
þekktri skáldsögu og fjallar um
tvo utangarðsdrengi sem í anda
Arthurs konungs og riddara
hans við hringborðið ákveða að
fara á vit ævintýra og bjóða
drekum og djöflum birginn. Allt
byrjar þetta þegar hinn ungi
Kevin Dillon (Kieran Culkin) og
móðir hans (Sharon Stone) flytja
í næsta hús við Maxwell Kane
(Elden Henson) sem býr hjá
ömmu og afa (Gena Rowlands,
Harry Dean Stanton). Hinn
þrettán ára Maxwell er risi á
hæð og mikill á velli en
hræðslugjarn og gengur ekki
vel í skólanum þar sem hann
er ávallt hafður út undan.
Kevin er andstæða hans, lítill
Einstein sem er gáfaðri en all-
ir aðrir jafnaldrar hans og því
passar hann heldur ekki inn í
félagsskapinn í skólanum.
Maxwell og Kevin ná samt
fljótt saman og bæta hvor ann-
an upp og þar sem enginn vill
vera með þeim eru þeir einir á
báti og kallaðir Frankenstein
Maxwell (Elden Henson) meö Kevin
(Kieran Culkin) á bakinu.
: : Bandaríkin, 1998. Enskt tal.
The Mighty
Leikstjórl: Peter Chelsom.
Handrit: Charles Leavitt.
Kvikmyndataka: John De Borman.
Klipping: Martin Walsh.
Tónlist: Trevor Jones.
Leikarar: Kieran Culkin, Eldon Hansen,
Sharon Stone, Gena Rowlands, Harry
Dean Stanton, Gillian Anderson, James
Gandolfini og Meat Loaf.
og Igor af skólafélögum sínum.
Leikstjóri The Mighty er Eng-
lendingurinn Peter Chelsom.
Hann vakti strax athygli með
sinni fyrstu kvikmynd, Hear My
Song, sem fjallaði um írskan ten-
ór sem hvarf af sjónarsviðinu en
í þrjátiu ár var notaður stað-
gengill fyrir hann. Fékk sú
mynd fjölda verðlauna. Annarri
kvikmynd hans, Funny Bones,
þar sem Chelsom var aftur á
slóðum skemmtikrafta, var ekki
síður vel tekið og var hún valin
besta kvikmyndin á fimm evr-
ópskum kvikmyndahátíðum.
The Mighty er þriðja kvikmynd
Chelsom og sú fyrsta sem hann
gerir í Bandaríkjunum.
Valdís Óskarsdóttir hefur vægast sagt meikað það í klippinu í Skandinavíu.
Það er íslensk kona sem klippir Festen, dönsku spútnik-myndina sem verður
sýnd á Kvikmyndahátíð. Hún er komin til landsins, fjölskyldunni til mikillar
undrunar og spjallar við Fókus um bransann og allt sem honum fylgir.
Ekkert óþarfa ofbeldi né vopn
Kvikmyndin Festen er eftir
Thomas Vinterberg. Þetta er ung-
ur Dani sem útskrifaðist úr kvik-
myndaskóla ‘93. Lokaverkefnið
hans vann til fjölda verðlauna. Síð-
an gerði hann stuttmynd um dreng-
inn sem gekk aftur á bak. Sú mynd
vann líka til fjölda verðlauna og eft-
ir að hafa gert hana gerði hann
mynd í fullri lengd sem hét Den
storste helte. Og nýjasta myndin
hans heitir Festen og sú hefur
einnig hlotið fjölda verðlauna. Þessi
maður er nánast óstöðvandi. En það
sem er sérstakt við Festen er að hún
er hræódýr mynd. Tekin upp undir
handleiðslu Dogma-reglnanna.
Hvafl er Dogma?
„Þetta eru reglur sem fjórir kvik-
myndagerðarmenn sömdu,“ segir
Valdís Óskarsdóttir, klippari
myndarinnar Festen. „Þessir fjórir
ætla allir að gera mynd út frá þess-
um reglum. Þeir eru Lars Von Tri-
er, Sören Kragh-Jacobsen og
Kristian Levring."
En hverjar eru þá þessar reglur?
„Ég man þær ekki allar en
kameran á til dæmis að vera hand-
held, engir leikmunir eru leyfilegir,
ekkert smink, engir búningar nema
bara fötin sem leikaramir ganga al-
mennt í, engin aukalýsing og svo
má bara notast við tónlist sé hún
tekin upp um leið og senan sem á
nota hana í er tekin upp. Mynd og
hljóð verða líka að vera saman, það
má ekki skilja þau að í myndinni og
að lokum má ekki nota óþarfa of-
beldi né vopn.“
Nú hafa þessar myndir slegið
rœkilega í gegn, alla vega þœr sem
eru komnar. Lars Von Trier er meó
Idioterne og Thomas Vinterberg meö
Festen. Hvaö er þaö sem gerir þessar
Dogma-myndir aö svona miklu hitti?
„Ég held að að hluta til veki þess-
ar Dogma-reglur forvitni en annars
em þetta bara góðar myndir. Þegar
þú ferö að sjá þær i bíói gleymirðu
því strax að þær séu unnar út frá
einhverjum sérstökum reglum.
Þetta em einfaldlega mjög góðar
myndir."
Nú var Festen tekin upp á digital
vídeó og þar af leiöandi ódýrari í
tökum. Er videóiö framtíðin?
„Þetta fer allt eftir efni myndar-
innar. Þessum tveim myndum hent-
aði vídeóið miklu betur. Einn af
þessum fjórum tekur sína mynd
upp á 16 millímetra kvikmynda-
tökuvél. En það er samt ein reglan í
viðbót að myndin verður að vera
ferköntuð, þá svipuð og í sjón-
varpi.“
Klipperí
Er langur vinnslutími hjá þér á
svona mynd?
„Við vomm sex mánuði að klippa
þessa mynd. Þetta vom 56 klukku-
stundir á efni en það er svona svip-
að og stórmynd í Bandaríkjunum."
Hefuröu aóallega veriö í því aó
klippa kvikmyndir?
„Nei, ekki bara. Ég vann á
fréttastofunni heima við að klippa
fréttir og síðan fór ég út og hef ver-
ið að klippa kvikmyndir síðan.
Þetta var ‘95.“
Og er nóg aö gera í þessu?
„Já. Það em margir klipparar hér
í Danmörku. Þetta er ofsalega stór
og mikill bransi hér í Kaupmanna-
höfn og víðar í Skandinavíu."
Geturöu nefnt nokkrar af þeim
myndum sem þú hefur klippt?
„Fyrsta myndin sem ég klippti
var Draumadisir, svo klippti ég
Sódómu Reykjavík og Skýjahöllina.
Jú, og ég klippti Ingaló líka ásamt
stuttmyndinni Hlaupári. Ég klippti
síðan Dansinn með Elísabetu Rol-
andsdóttur. Ég hef einnig klippt
þónokkuð af stuttmyndum og þar á
meðal stuttmyndina Blomster-
fangen eftir Jens Arensen. Svo
klippti ég Den sidste viking, For-
budt for barn, kom að Den storste
helte og var „coclipper" á Vesaling-
unum eftir Billie August."
Ferill Valdísar er sem sagt orð-
inn verulegur og það sér ekki fyr-
ir endann á velgengninni.
Þónokkuð af verkefnum liggja
fyrir og þar á meðal er eitthvað af
þessum Dogma-myndum sem eiga
eftir að koma út.
En getur Valdís horft á bíómyndir
án þess aö hugsa um starfiö?
„Ef mér finnst myndin góð, ef
hún hrífur mig þá gleymi ég mér og
nýt myndarinnar. En ef ég er að
horfa á lélega mynd þá klippi ég
hana upp á nýtt í höföinu."
Og nú ertu komin heim en býrö
samt úti. Kemuröu reglulega?
„Já. Ég reyni alltaf að koma alla
vega einu sinni á ári. Það vantar
alla náttúru úti og rigningu. Ég
sakna veðursins sem ég bölvaði á
meðan ég bjó hér.“
f Ó k U S 15. janúar 1999
12