Dagblaðið Vísir - DV - 25.05.1999, Blaðsíða 3

21
ÞRIÐJUDAGUR 25. MAÍ1999
Í'i'YO
Skosk-íslenskar jaröskjálftarannsóknir:
íslendingar varaðir við stóra
skjálftanum á síðasta hausti
Ragnar Stefánsson jarðskjálftafræöingur - jarðskjálftaspár ekki enn á dag-
skrá.
Jarðskjálftaspár
kunna að verða
gefnar út í fram-
tíðinni eftir þvi
sem jarðskjálfta-
fræðinni vex
fískur um hrygg.
Dr. Stuart Crampin, jarðeðlisfræð-
ingur og prófessor við háskólann í
Edinborg, varaði yflrvöld á íslandi
við yfirvofandi jarðskjálfta í októ-
ber síðastliðnum. Að sögn BBC
sagði dr. Crampin að annaðhvort
yrði skjálfti upp á 5 á Richterkvarða
mjög fljótlega eða að hann yrði enn
stærri, 6 á Richter, og þá ekki siðar
en í janúarlok 1999. Doktorinn gaf
út lokaaðvörun 10. nóvember og
þrem dögum síðar varð skjálftinn
upp á 5 á Richter. BBC segir að dr.
Crampin hafi þróað aðferð til að sjá
fyrir jarðskjálfta en hún er byggð á
svokölluðum S-bylgju klofningi. ís-
lenskir jarðeðlisfræðingar vinna í
samvinnu við skoska doktorinn.
Ragnar Stefánsson jarðeðlisfræð-
ingur var í gær staddur í göngu
ofan af fjalli niður í lítið þorp á Mið-
Tilraunir að
lækna kvef
Nú geta þeir j
sem fá kvef j
hugsanlega
fengið bót
sinna meina
því samkvæmt nýrri tilraun
sem gerð var í háskóla í
Charleston í Bandaríkjunum
er hægt að einangra veiru sem
veldur kvefinu með sameind
sem kallast Tremacamra. Það
voru 196 kvefaðir sjálfboðalið-
ar sem notuðu nefúða sex i
sinnum á dag innihélt
Tremacamra. í grein um rann- ]
sóknina, sem birt var í banda-
ríska tímariti American Med-
ical Associaton, kemur fram ;
að 23 prósent af hinum kvef- ]
uðu fengu lækningu eins og i
skot. „Þrátt fyrir þennan ár- i
angur er það ljóst að lækning
við hinu hefðbundna kvefi er
ekki í höfn,“ segir einn þeirra
sem að rannsókninni stóðu.
Til eru um 100 nefveirur sem
gerir mönnum erfitt fyrir að
finna lækningu við kvefinu en
þeir, sem stóðu að rannsókn-
inni segjast halda ótrauðir ]
áfram.
Ragnar telur að sú að-
ferð sem dr. Crampin
er að þróa í samvinnu
við isienska vísinda-
menn sé mikiis virði en
ekki endanieg iausn.
jarðarhafseyjunni Krít, þar sem
hann dvelur þessa dagana við störf
og slökun. Við náðum í Ragnar sem
var með nútíma símatækni upp á
vasann.
„Það er rétt, hann skrifaði mér og
við létum Almannavamir vita,“
sagði Ragnar í gær.
„Þetta er einn þátturinn i marg-
þættu rannsóknarverkefni sem er í
gangi þar sem stefht er að því að
geta betur en hingað til sagt fyrir
um hvar, hvenær og hvemig bylgj-
urnar brjótast út. Það sem virðist
gefa góða raun i þessari aðferð Stu-
arts og okkar sem höfum unnið með
honum í þessu er að hann virðist
með ákveðnum mælingum geta sagt
fyrir um hvort um er að ræða vax-
andi spennu og auknar líkur á
hvort jarðskjálfti sé að nálgast,"
sagði Ragnar.
Ragnar telur að sú aðferð sem dr.
Ein mikilvæg-
asta stund með-
göngunnar fyrir
margar konur er
þegar þær sjá
sónarmyndir af
hami sínu áður
en það er fætt. Tvær nýjar
tækninýjungar munu annars vegar
gera það auðveldara að nálgast slík-
ar myndir og hins vegar gera þær
skýrari.
Aðra þessara nýjunga kynnti
bandaríska fyrirtækið SonoSite Inc.
Ný tækni við sónarmyndatöku gerir
hana mun handhægari en þekkst
hefur hingað til.
Crampin er að þróa í samvinnu við
íslenska vísindamenn sé mikils
virði en ekki endanleg lausn.
„Hugsanlega má nýta þessa aðferð í
mörgum tilvikum til að segja okkur
til um hvort við eigum að einbeita
okkur að rannsóknum á einu til-
teknu svæði. Þetta segir í raun ekki
til um það hvemig eða hvar á nokk-
uð stóru svæði skjálftinn brýst út.
í síðustu viku en það er fyrsta al-
stafræna sónarmyndavélin sem
hægt er að halda á. Hún vegur að-
eins um 3 kíló, er á stærð við far-
tölvu en notar tækni sem áður var
aðeins að finna í mjög háþróuðum
vélbúnaði.
Meðfærileiki SonoSite sónartæk-
isins gerir það að verkum að hægt
er að bera hana milli herbergja
ólíkt þvi sem nú þekkist en flest
tæki af þessu tagi em fóst í sérstök-
um herbergjum. „Sökum þess hve
einfold vélin er í notkun verður í
framtíðinni hægt að nota hana í
hvert sinn sem sjúklingur kemur í
vitjun," segir Dr. John Hobbins, yf-
irfæðingarlæknir sjúkrahúss
Colorado-háskólans í Denver. „Þetta
mun því að öllum líkindum skila
sér í að læknum mun yfirsjást mun
færri veikleikamerki en áður og við
eigum auðveldara með að greina þá
sjúklinga sem þurfa á nánari rann-
sókn að halda.“
Nákvæmari rannsóknir
Hin nýjungin sem hér um ræðir
var einnig kynnt fyrir skömmu en
Það verðum við að finna með öðmm
aðferðum og þær eru í þróun hjá
okkur. Hvort okkur tekst einhvern
tímann að ná því markmiði er svo
allt annað mál og borgar sig ekki að
fara að gorta af slíku.
Þeir dr. Crampin og Ragnar Stef-
ánsson eru skólabræður frá Svíþjóð
en þar voru þeir saman í framhalds-
námi í jarðskjálftafræðum. -JBP
SSfctmi |»ss hm em*
fSU véMn erínotkun
vwður í ftamtfðinni
famgtaðmta famm í
favmt stoft sem sjúk-
íingur kemur í
það var fyrirtækið GE Medical Sy-
stems sem setti hana á markað.
Þetta er sónartæki sem gerir lækn-
um kleift að rannsaka æðaveggi
mun nákvæmar en með þeim
tækjum sem fyrir em. Sónartæki af
þessu tagi hafa reynst vel við að
greina áhættuþætti sem benda til
hættu á hjartaáfalli sem er ein al-
gengasta dánarorsök í hinum vest-
ræna heimi.
Hið nýja tæki sýnir blóðstreymi
og æðaveggi með allt að þrisvar
sinnum betri upplausn og fjórum
sinnum hraðar en þau tæki sem fyr-
ir eru. Að sögn talsmanna GE Med-
ical búast þeir við að tækið verði
komið í notkun í 500 sjúkrahúsum
um allan heim fyrir árslok.

Nýjungar í heilsugæslu:
Hlaupið um með sónartæki
PowerEdge 1300
Fyrir smærri fyrirtæki og
sem aukaþjónn.
1-2 Pentium II
eða III örgjörvar
1 - 4 harðir diskar.
Minni stækkanlegt I allt að IGB.
PowerEgde 2300
Fyrir smærri
og meðalstór fyrirtæki.
1-2 Pentium II
eða III örgjörvar
I - 6 harðir diskar.
Möguleiki á „heitskiptanlegum"
diskum.
Minni stækkanlegt I allt-að 2GB.
Passar I skáp.
PowerEdge 2300 var nýlega
valinn Netþjónn ársins 1999
hjá Network Magazine og
hlaut World Class Award hjá
Network World.
PowerEdge 4300
Beinlínukerfi, vöruhús
gagna, netverslun.
1-2 Pentium II
eða III örgjörvar
Allt að 8 harðir diskar.
Möguleiki á þreföldu orku-
og kælikerfi.
Möguleiki á „heitskiptan-legum"
diskum.
Minni stækkanlegt I allt að 2GB.
Passar I skáp.
PowerEdge 6300
Hámarkskröfur um öryggi
og afköst
1-4 Pentium III
Xeon örgjörvar
Allt að 2MB skyndiminni
á hvern örgjörva.
Allt að 4GB innra minni.
Alltað 8 „heitskiptanlegir" diskar
Passar I skáp.
Margverðlaunaður netþjónn.
Skiptu honum
hiklaust út
ef hann er flöskuháls fyrir
upplýsingastreymið i fyrirtækinu
Dell PowerEdge netþjónar henta öllum stærðum fyrirtækja og eru sérlega
sveigjanlegir að hvers kyns sérþörfum. Netþjónn frá Dell og BackOffice
hugbúnaður frá Microsoft sfyra upplýsingaflæði I fyrirtækinu, hópvinnukerfúm,
tölvupósti og vista heimaslðuna.
Hafðu samband og gerðu hagstæðan heildarsamning um netþjón, hugbúnað,
uppsetningu og rekstrarþjónustu.
BRMH
E J S h f .
♦ 563 3000 www.ejs.is Grensásvegi
10 ♦ 108 Reykjavík