Alþýðublaðið - 12.11.1921, Blaðsíða 1

vðublaðið
O-eíIÖ tifc má. AlþýAa^kkaiun.
1921
Lnugajdaginn 12. nóvember.
262. tölnbl.
jfflræíi alþý&utinar.
Mikið er rætt utn það nú í
iteiminum sem kallað er alræði
aiþýðunnar, eða proletariatets
diktatur, á hinum Norðurlanda-
raálunum.
Milli kommúnista (bolsivíka) og
qg annara jafnaðarmanna, stendur
ain rammasta deila um þetta
atriði.
En við hvað er átt með alræði
-alþyðunnar, eða alræði öreiganna,
sem sumir nefna það?
Aður en við förum að minnast
á alræðið, þá skulum við athuga
sem snöggast orðið öreigi, . og
%vernig það er notað. Eftir ströng
ustu þýðingu orðsins ætti það að
líkindum að þýða sama og biá-
snauður maður; maður sem, eins
og sagt er í daglegu tali, ekki
ætti bót iyt'u tassinn á sér.
En þessa merkingu hefir orðið
nú ekki, þegar talað er um öreiga,
í sambandi við þjóðfélagsmál,
faeldur hefir það þar sömu merk-
ingu og útlenda orðið proletar
sem víst er notað í öllum tungu-
málum heimsins nema íslenzku.
Uppruna orðsins proletar er óþarfi
að rekja, það er nóg að segja
hér, að í jafnaðarmenshuritum
táknar orðið þann verkamann,
sem ekki á sjálfur nein framleiðslu
tæki, og þarf því að bjéða fram
vincu sítta, sem hvers annsn
varning. Þegar talað er um öreiga-
lýðinn á íslenzku, er því átt við
verkalýðinn, sem engin framleiðslu-
tæki á, og þarf að selja öðrum
vinnu sína.
En snúum okkur nú aftur að
-alræðinu, hyort heldur.„ við uú
viljum kalla það alræði öreiganna
«ða blátt áfram alræði alþýðunnar.
Það er kunnugt flestum lesend-
um þessa blaðs, að hið endanlega
takmark, sem kommúnistar (bolsi
víkar) 1 og aðrir jafnaSarmenn
stefna að, er að framleiðslutækin
séu eign þjóðarinnar, og fram-
eiðslan sé rekin með hag heildar-
Mínevva.
Mínevva.
Upp tilselja
verður leikið í Iðnó sunnudaginn 13 þ m. (á morgun) kl. 81/?.
Friðfinnur Guðjónsson prentari ies upp gam;.nsögu, og fleira verður
til skemtunar. — Nánar auglýst á morgun.
Aðgöngumiðar seldir i Iðnó frá ki. 10 á morgun
irsnar fyrir augum, f stað þess að
hún er nu eign nokkurra einstakl-
inga, atvinnurekendanna.
En kommúnista og hina, sem
við skulum bara kalla hér sóclal
ista, þó það sé útlent orð, greinir
á um aðferðina til þess að ná
þes3u takmarki. Sócialistar vilja
með því að reyna að ná meiri-
hluta í löggjafarþingunum, koma
því í framkvæmt, að framleiðslu-
tækin séu gerð að þjóðareign. En
þangað til það verður, vilja þeir
vinna að smá endurbótum, sem
geti mildað eitthvað kjör alþýð-
unnar.
Kommúnistar halda því aftur á
móti fram, að yerkalýðurinn geti
aldrei náð meiri hlyta í neinu lög-
gjafarþingi, og—þo~svo væri þá
gætu sócialistar samt sem áður
ekki komið fram fyrirætlunum
sfnum um, að gera framleiðslutækin
að þjóðareign. Þeir segja, að stór
hiuti af almenningi í hverju landi
sé sigerlega hugsunarlaus. Hann
fylgi blint þeim, sem ráða, en
fyrst og fremst fylgi hann í blindni
blöðunum, sem hann les. Nu hafa
þeir, sem viija halda við núver-
andi fyrírkomulagi, það eru auð-
menn og atvinnurekendur, ráð á
því, að gefa út IOO dagblöð, fyrir
hvert 1, sem sócialistar gefa út.
Þeir eiga því svo að segja alt af
vfsan meiri hluta, því með ails
konar Iygum um jafnaðarstefnuna,
og um fram alt rógi um sócialista-
foringjana, sem þeir láta blöð sín
óspart flytja, er auðvelt íyrir þá
að halda sfn megin hinum hugs
unarlausa fjölda, sem fyr var
nefndur. Fári nú samt sem áður
Alþýðufræðsla Stúdentafél.
Bm listperk Forn-Egypta
talar Matthías Þórðarson forn
menjavörður á morgun ki. 3 e. h.
í Nýja Bíó. — Skaggamyndir
sýndar. — Aðgöngueyrir 50 aur.
svo, að þeir næðu meiri hluta i
þinginu, og færu að gera fram*
leiðslutækin að þjóðareign, þá
mundu þeir sennilega missa mefri
hlutann svo að segja strax aftur.
— Atvinnurekendurnir, sem sæu
gróða sínum háska búinn, mundu
gefa út 500 blöð fyrir hvert eitt
blað verklýðsins, og það vært
sennilega auðveit, að telja nógu
morgum trú um það, að sóciaiista-
foiing|ar væru að svæla alt undir
sig, í eigin hagsmuna skyni. —
Reynslan sýnir, að menn eru afar
tortrygnir í fjármálum. En kæmi
þetta ekki nógu fljótt að. gagni,
mundi auðvelt að gera sér Htið
fyrir, &ð gera byltingu; það muadi
handsama alla sócialista-foringja,
og setja upp nýja stjórn, sem
fylgdi auðvaldinu, en láta herrétt
dæma til dauða eða til æfilangs
fangelsis aila sócialista, er þeir
óttuðust. Auðvaldið hefir hervald-
ið alstaðar á sínu bandi, af þvf
herforingjarnir eru alstaðar ein-
göngu úr yfirstéttinni. En gætu
þeir gert þetta fyrir almesningi?
Já, því þeir mundu láta blöð sín
bers látlausan óhróður á sócialista-
stjórnina, svo sem landráð, fjár-
svik o. s. frv., og þeir mundu