Dagblaðið Vísir - DV - 09.05.2000, Side 13

13
ÞRIÐJUDAGUR 9. MAÍ 2000
J3V___________________________________________________________________________________________________________________________Menning
Umsjón: Silja Adaisteinsdóttir
Tónlist
„Enginn er einn þó
hann virðist stákuríí
• •
Oryggi og góður smekkur
I kvöld kl. 20 hefst líka námskeið á vegum
sömu aðila um arkitektúr í lok 20. aldar. Það
fer fram í Listasafni Reykjavíkur við
Tryggvagötu og fyrirlesari verður Pétur H.
Ármannsson, arkitekt og
deildarstjóri byggingarlist-
ardeildar Listasafns
Reykjavíkur (á mynd). Við-
fangsefnið er skoðun og
greining á verkum sautján
heimsþekktra arkitekta
sem taka þátt í sýningunni
Garðhúsabær/Kolonihaven
í sumar á Kjarvalsstöðum. Verkin endur-
spegla ólíka nálgun þeirra í byggingarlist,
allt frá nýklassískri draumsýn Leons Krier
til hátækniarkitektúrs Richards Rogers. Allir
hafa þeir mótað hugmyndafræði byggingar-
listar í lok 20. aldar. Fyrirlestrar verða 9. og
11. maí kl. 20 en 30. maí kl. 17-19 verður sýn-
ingin á Kjarvalsstöðum skoðuð undir leið-
sögn Péturs. Sýningin verður opnuð 27. maí
og er sameiginlegt framlag Arkitektafélags Is-
lands og Listasafns Reykjavíkur til Listahá-
tíðar í Reykjavík og M-2000.
Námskeið Opins Háskóla eru öllum opin
endurgjaldslaust. Þátttakendur skrái sig hjá
Endurmenntunarstofnun HÍ í síma 525 4923.
„Inní mér er urmull éga,“ segir í Tabú-
larasa, fyrstu skáldsögu Sigurðar Guð-
mundssonar. í Ósýnilegu konunni,
annarri skáldsögu Sigurðar, sleppir hann
þessum „égum“ lausum og fækkar þeim
niður í þrjú; ekki þó sjálf, yflrsjálf og
frumsjálf eins og hjá Freud, enn síður föð-
ur, son og heilagan anda. „Ég“ Sigurðar
heita Kallinn, Konan og Hulstrið. Það síð-
astnefnda umlykur hin tvö og er tengilið-
ur þeirra við stærra hulstur: menninguna
sem mótar þau öll.
Þessi þrenning hefur orðið í bókinni og
hvert fyrir sig eða öll í einu tala égin þrjú
um samnefnarann Sigurð og feril hans.
Markmiðið með ræðu þrenningarinnar er
að kyngreina sjálf sig og menningu sína.
Samfara þessari kyngreiningu er veru
Sigurðar í Kína og myndlistarflakki hans
um heiminn lýst. Ósýnilega konan er því
öðrum þræði skrásetning á vinnu lista-
manns á verkstæði sínu sem eins og Kon-
an Sigurður ítrekar „má hvergi vera
nema í höfðinu".
Þessi sjálfsskoðun listamannsins verð-
ur á endanum miklu áhugaverðari en
kyngreiningin. Eitt af því sem kemur fyr-
ir aftur og aftur í bókinni er andúð Sig-
urðar á tvíhyggju, en kyngreiningin
kemst eiginlega aldrei út fyrir sömu tví-
hyggju, hún er föst í hefðbundnum kynja-
skilgreiningum þótt hún geri ýmsar at-
rennur að því að komast út úr henni.
Þetta kemur best fram í ritgerðarlegasta
kafla bókarinnar um „ballarhugsun og
vallarhugsun".
Þversagnakennd og frjó spenna ber
uppi texta Ósýnilegu konunnar - kannski
er hún einn af grunnþáttunum í öllum
ferli Sigurðar. Annars vegar er textinn
feikilega lærður og pælingar sjálfanna
byggja á lestri og samræðu við ýmsar
fræðatískur samtímans (þetta sést best á
Á sunnudagskvöld hélt Kammerkór Kópa-
vogs tónleika í Salnum. Tilefnið var útkoma
geisladisks með lögum eftir stjórnanda kórs-
ins og stofnanda hans Gunnstein Ólafsson.
Gunnsteinn stjórnaði um tfma Kór Mennta-
skólans í Kópavogi þegar hann var þar við
nám og voru flest lögin sem sungin voru á
tónleikunum frá þeim árum.
Tónleikamir höfðu yfirskriftina Gömul
vísa um vorið sem vísar til titils fyrsta lags-
ins á efnisskránni við ljóð eftir Stein Stein-
arr. Þetta er ljúft og bjart lag og einkennist,
líkt og önnur lög Gunnsteins sem sungin
voru, af næmi hans fyrir innihaldi og and-
rúmslofti ljóðanna og fallegri raddsetningu.
Var sannarlega tímabært að gera þessum
lögum hátt undir höfði með útgáfu. Þannig
hljómaði 18. ljóðið úr Tímanum og vatninu
brothætt og viðkvæmnislegt, Á ári barnsins
eftir Ólaf Jóhann Sigurðsson fékk um sig vel
passandi umgjörð, Söknuður Tómasar Guð-
mundssonar var fallegt og elskulegt og Viki-
vakar Jóhannesar úr Kötlum á köflum kyrrt
og fallegt eins og í þriðja og fimmta versi
þótt heildin væri heldur einsleit.
Kórinn söng lög stjórnanda síns í heild af
stakri prýði og kunnáttu, hendingamótanir
og dynamík úthugsuð af stjórnandans hendi
og fluningurinn í það heila mjög músíkalsk-
ur. Kammerkór Kópavogs er aðeins tveggja
ára gamall og er nú þegar orðinn prýðilegur
kór. Veikleikar hans liggja helst í ytri rödd-
unum sem hefðu á stundum mátt hljóma
svolítið þéttar. Aftur á móti státar kórinn af
fínum tenórum sem sungu sem einn og var
það virkilega ánægjulegt áheymar.
Efnisskráin eftir hlé var fjölbreytt; þar
voru lög sem áttu það sameiginlegt að fjalla
um fugla á einn eða annan hátt. Enska þjóð-
lagið Sumer is icumen in tókst þó aldrei al-
mennilega á flug, Audite nova eftir Orlando
di Lasso var hins vegar létt og flutt af öryggi
og sömuleiðis H bianco e dolce cigno eftir
Jacques Arcadelt sem var einkar ljúft og fal-
legt í flutningi kórsins. Tvö íslensk þjóðlög í
Kammerkór Kópavogs
„Hendingamótanir og dynamík voru úthugsuö af stjórnandans hendi og fiutningurinn í þaö heila
mjög músíkalskur. “
útsetningu Hróðmars I. Sigurbjörnssonar,
Fagurt syngur svanurinn og Einsetumaður
einu sinni, hljómuðu eðlilega í meðförum
kórsins en einhvern veginn vantaði smá fág-
un í lag Orlando Gibbons, The Silver Swan.
Ágústa Sigrún Ágústsdóttir sópran og með-
limur í kómum söng síðan tvö lög Gunn-
steins með aðstoð Kristins Amar Kristins-
sonar við píanóið og var flutningur þeirra á
Tálsýn við tregafullt ljóð Gunnsteins og
Vertu við ljóð Valgerðar Benediktsdóttur
smekklega útfærður og öruggur.
í lok efnisskrár voru tvær svítur í þjóðleg-
um stíl, Stjömublóm eftir ungverska tón-
skáldið Lajos Bárdos frá 1968 og Lorca-svíta
eftir finnska tónskáldið Einojuhani Rauta-
vaara. Stjörnublóm byggir á ungverskum
þjóðvísum og einu ljóði eftir Ernö Rossa og
hafði Böðvar Guðmundsson snúið þeim á ís-
lensku. Lögin em hvert öðru skemmtilegra
og leynir imgverskur uppruni þeirra sér
ekki. Þau voru hressilega flutt af kórnum.
Lorca-svítan var svo hápunkturinn eftir hlé
og fóru þar saman stórkostleg ljóð Lorca í
þýðingu Jóns Halls Stefánssonar, mögnuð
tónlist Rautavaara sem eykur enn á áhrifa-
mátt ljóðanna og fínn flutningur kórsins
sem undir stjórn Gunnsteins náði virkilega
að fanga þá stemmningu sem verkið býður
upp á. Amdls Björk Ásgeirsdóttir
www.opinnhaskoll2000.hi,Í6
Vér íslendingar
Einu sinni þótti útlendingum ofboðslega
fyndið þegar maður sagði þeim að á íslandi
byggju 250 þúsund manns og 900 þúsund
kindur. Á námskeiðinu „Vér íslendingar",
sem hefst í kvöld kl. 20 í Opnum Háskóla,
menningarborgarverkefni Háskóla íslands,
verður meðal annars spurt hvort íslensk hús-
dýr séu íslendingar. Sannarlega myndi okkur
fjölga hæfilega ef þau væru talin með.
Námskeiðið fer fram í Odda, stofu 201, og
er öllum opið endurgjalds-
laust. Þar verður ijallað um
lýsingar íslendinga á sjálf-
um sér eins og þær koma
fram í bókmenntum og
dægurþrasi, menningar-
framleiðslu, pólitík og
sagnfræðilegri umræðu.
Hvernig lýsa íslendingar
sjálfum sér? Hvernig hæla þeir sjálfum sér?
Hvernig meta þeir sérkenni sín og hvaða ein-
kenni sín sjá þeir í hillingum? Hvert liggja
rætur skoðana íslendinga á sjálfum sér og
hvaða sögu segja þessar skoðanir um sjálfs-
mynd þjóðarinnar?
Námskeiðið stendur í flögur kvöld, 9., 11.,
16. og 18. maí og er ætlað öllum áhuga-
mönnum um íslenskar bókmenntir, sagn-
fræði, pólitík og dægurmenningu. Umsjón-
armaður er Jón Ólafsson heimspekingur,
framkvæmdastjóri Hugvísindastofnunar
HÍ. Fyrirlesarar verða Viðar Hreinsson
bókmenntafræðingur (á mynd), Unnur
Karlsdóttir sagnfræðingur, Þorgerður Þor-
valdsdóttir kynfræðingur, Páll Björnsson
sagnfræðingur og Geir Svansson bók-
menntafræðingur.
Arkitektúr við
aldahvörf
Sigurður Guðmundsson myndlistarmaöur
„Þversagnakennd og frjó spenna ber uppi texta Ósýnilegu kon-
unnar - kannski er hún einn af grunnþáttunum
í öllum ferli Siguröar. “
lýsingu á óreiðunni á skrifborði þeirra
sem gæti vel virkað sem póst-
módernísk heimildaskrá), hins vegar
er æðsta boðorð Sigurðar sem lista-
manns að verk hans séu „holdiklædd
væntumþykja", ekki hugmyndir og enn
síður hugmyndir sem hægt er að orða.
Þessarar spennu verður meðal annars
vart í samræðu Kallsins og hinna sjálf-
anna. Hann heldur í ákveðna rómantík
um upprunaleika og náttúru sem Kon-
an og Hulstrið andæfa, enda eru þau
opnari fyrir straumum samtímans I
listum.
Þetta kann að virka þungt undir
tönn, en bókin er líka bullandi
skemmtHeg. Orða
leikirnir og
tunguleikfimin
skipa eðlilega ekki
jafnstóran sess
hér og í Tabula
rasa, en Sigurður
og sjálfin þrjú hafa
gott vald á málinu
og vit á að umgang-
ast það frjálslega.
Úr þessu verður
bráðlifandi texti
þar sem fjallað er
um alvarlega hluti _
af tilhlýðilegum
léttleika. Það sannast á Sigurði sem
nafni hans Pálsson messaði yfir mér og
öðrum undrandi stúdentum vestur á
melum fyrir nokkrum árum síðan: TU
að segja eitthvað gáfulegt verður mað-
ur fyrst að læra að buUa.
Jón Yngvi Jóhannsson
Sigurður Guðmundsson: Ósýnilega konan.
SG-tríóiö leikur og syngur. Mál og menning
2000.
kotian
Drykkja
- Astarsaga
Foriagið hefur gefið út bókina Drykkja -
Ástarsaga eftir bandarísku blaðakonuna og
rithöfundinn Caroline Knapp. Þar lýsir hún
flóknu sambandi sínu við
áfengi um tveggja áratuga
skeið, þykjustuleiknum með
fíknina og því ægivaldi sem
drykkjan hafði á lífi hennar.
Hún þóttist stjórna áfengis-
neyslu sinni en laumaðist á
barinn á leiðinni á klósettið
og faldi vínflöskur á ótrúleg-
ustu stöðum. Henni tókst að dylja neyslu
sína vel, mætti alltaf í vinnuna og neytti
ekki áfengis þar þótt hver mínúta væri
henni kvöl uns hún gat yljað sér á ný við
áfengið. Að endingu náði hún tökum á flkn
sinni og hóf hæga göngu til nýs sjálfsskiln-
ings án áfengis.
Bókin er áhrifarík lesning fyrir alla sem
láta sig varða áfengismál en hún er líka
mögnuð frásögn af sérstæðri ævi gáfaðrar
og hæfileikaríkrar konu sem átti góða for-
eldra, ólst upp í fógru og ríkmannlegu um-
hverfi og naut frábærrar menntunar en var
þó aUt frá unglingsárum flækt í net fíknar,
kvíða og brenglaðs sjálfsmats.
Þýðandi er Ragnheiður Margrét Guð-
mundsdóttir.