Dagblaðið Vísir - DV - 17.03.2003, Síða 18

42
MÁNUDAGUR 17. MARS 2003
Skoðun
DV
Kvótakerfið gæti hrunið
„Okkur hefur ranglega
verið sagt síðustu árin
að stór vandamái kæmu
yfir okkur ef hér væri
tekin upp evra. Þetta er
ósatt. í dag eru vanda-
mál okkar frekar þau að
við ráðum ekkert við
krónuna okkar og gengi
hennar sem nánast hopp-
ar og skoppar stjórn-
laust.“
Samkvæmt fréttum þessa dag-
ana áætla menn aö útgerðin geti
tapað 13 milljörðum á þessu ári
vegna gengistaps eins og það er
orðað. Við þetta bætist svo tap á
útgerðinni vegna dýrari olíu sem
getur hækkað verulega og enn
meira út af stríði sem er á næsta
leiti.
Ef allt fer á versta veg þá hefur
stórútgeröin enga lausa peninga
afgangs næsta árið eða lengur til
að borga af öllum skuldunum
vegna kaupa á kvóta. Daglegt tap
verður svo mikið.
Samkvæmt opinberum skýrsl-
um skuldar útgerðin í dag sam-
tals um 200 milljarða. Mjög stór
hluti þess eru erlendar skuldir
sem lækka að vísu í krónum með
bandarískum dollara á svona 77
krónur. Það hjálpar. Samt fer allt
um koll og núverandi kvótakerfi
líka ef tap útgerðarinnar verður
13 miljarðar á þessu ári eins og
spáð er. Svo gæti tapið orðið
meira með dýrari olíu. Þá tapa
allir aðrir líka á 77 kr. dollara
sem selja útlendingum, svo sem
ferðamannaþjónustan sem mjög
margir lifa orðið á um allt land.
Það eina sem mun áfram skapa
arð á íslandi næstu árin með
sama áframhaldi er álið og fram-
leiðsla á því. Álið hér á landi er
utan við okkar hagkerfi. Bæði
Alcan í Straumsvík og Norðurál í
Hvalfirði græddu mjög vel á síð-
asta ári og munu væntanlega
græða enn meira næstu árin.
Er Stalm her?
Guðjón Guðmundsson skrifar:
Alltaf skulu vinstrimenn
vera að vasast í kosningafyrir-
komulagi hjá sjálfstæðismönn-
um: Þeir eru með per-
sónunjósnir, ætla að fylgjast
með skráningu á kjörstað, við
mótmælum, segja þeir. Þetta
skeður kosningar eftir kosn-
ingar. Og sjálfstæðismenn
halda sínum vinnubrögðum,
þeir halda utan um sitt fólk,
sína kjósendur. Það m.a. þess
vegna sem þeim helst á kjós-
endum sínum. En auðvitað
ekki bara þess vegna. Vesal-
ings áhangendur vinstriflokk-
anna, alltaf hræddir um að
einhverjir séu að njósna um
þá. Alveg eins og í Sovét hér
áður. Alltaf á nálum, enginn
má vita um fortíð þeirra, hún
er þeirra leyndarmál. Ekki að
furða. En Stalín er ekki hér.
Ekki lengur.
A kjörstað - ekki horfa á mig ...
Stórútgerðir í vanda
„verða að selja kvótann upp í skuldirnar '.
Þessi fyrirtæki eru í hagkerfi
bandaríska dollarans og innlend-
ar sveiflur hér hafa lítil sem eng-
in áhrif. Þeim kemur gengi krón-
unnar varla við sem nokkru nem-
ur. Dollaraverð á áli ræður öllu
hjá Alcan og Norðuráli.
Myndi evran bjarga?
í dag er vandamál okkar það að
við höfum ekki enn tekið upp evr-
una. Ef við værum komin inn á
evrusvæðið væru vextir hér
helmingi lægri en þeir eru nú.
Raunar væri allt annað verðlag
líka lægra. í dag segja daglegar
fréttir okkur að vextir bankanna
hér á landi séu helmingi of háir.
Svo eru stýrivextir Seðlabanka
okkar líka tvöfalt hærri en stýri-
vextir evrunnar eru hjá Seðla-
banka Evrópu í dag.
Okkur hefur ranglega verið
sagt síöustu árin að stór vanda-
mál kæmu yfir okkur ef hér væri
tekin upp evra. Þetta er ósatt. í
dag eru vandamál okkar frekar
þau að við ráðum ekkert við
krónuna okkar og gengi hennar
sem nánast hoppar og skoppar
stjómlaust.
Svíþjóð er á góðri leið með að
taka upp evruna í dag - hefur í
raun þegar lækkað vexti sina í
samræmi við evruvextina. Við
það lækkuðu þeir stórlega og eru
í dag svona helmingi lægri en hér
á landi fyrir vikið. Svo er engin
verðbólga í Svíþjóð og hallalaus
ijárlög. Þetta skapar stöðugleika
og miklu lægra verðlag.
Biðjum um evruna
Núna standa yfir viðræður við
Evrópusambandið um stækkun
þess til austurs og áhrif þess á
EES-samning okkar. ESB vill
hækkun á greiðslum okkar til
sambandsins með hliðsjón af því
sem aðrir greiöa. Við eigum að
samþykkja hærri greiðslu en fá
evruna á móti. Það eru góð skipti.
Milljarður sparast
mánaðarlega
Um leið og við fáum evruna
greiðum við einum milljarði
minna mánaðarlega í vexti til út-
landa eða 12 milljarða minni
vexti árlega - borgum þá innan-
lands vexti evrunnar sem eru lág-
ir þar sem við erum á evrusvæð-
inu sjálfu. Einnig myndi þetta ok-
urvaxtakerfi sem hér er rekið í
dag hrynja á einum degi. Stóru
skuldugu útgerðirnar gætu jafn-
vel flotið áfram og borgað af
kvótaskuldum sínum. Þær missa
kvótann að óbreyttu í dag ef þær
greiða ekki lengur af lánum
vegna kvótakaupanna. Verða að
selja kvótann upp í skuldirnar.
Algengt er að stóru útgerðirn-
ar skuldi hver um sig 8 milljarða.
Engin útgerð bjargar þannig
skuld lengi tekjulaus með 77 kr.
dollara. - Það getur því farið svo
að kvótamenn heimti evruna
meira en allir aðrir sér til bjarg-
ar.
Eignaskatturinn er svo enn eitt dæmiö - Skatturinn tekur sitt áöur en fólk eignast eölilegt hlutfall í fasteign sinni,
miöaö viö verðgildi hennar, samkv. mati.
Úrbætur í skattamálum launþega
Elín Birna Arnadðttir skrifar:
Segja má að gelli hæst í tómri
tunnu í skattamálunum. - Nú lofa
stjómmálamenn sem fyrr skatta-
lækkunum til hins almenna laun-
þega hver um annan þveran, nái
þeir til þess umboði í komandi
kosningum. Sjálfstæðismenn gera
út á það að við ofangreind -
stærsti hluti launþega - séum svo
fáfróð að við skiljum ekki hvernig
skattamál hafa þróast á undan-
fömum árum. Forsætisráðherra
segir að um skatta“lækkanir“ hafi
verið að ræða síðustu ár.
En skoðum nú raundæmi þeirra
„lækkana", því þar hefur hinn al-
menni launþegi verið algjörlega
sniðgenginn. - Stórfyrirtæki og
fjármagnseigendur hafa notið
skattalækkana - tekjuskattur
þeirra hefur lækkað úr um 30%
niður í 18%, um tæplega helming.
Einnig lækkaði fjármagnstekju-
skattur og eignaskattur þeirra.
„Það erum við, almennt
launafólk, sem höfum
með aukinni skattbyrði
staðið undir skattalækk-
unum stórfyrirtœkja og
fjármagnseigenda. “
Frá árinu 1995 hefur hins vegar
skattbyrði launafólks og lífeyris-
þega þyngst verulega, allt frá því
að tenging persónuafsláttar og
vísitölu var afnumin. Framreikn-
að frá þeim tíma ætti persónuaf-
sláttur einstaklinga nú að nema
um 40 þús. kr. í stað 26 þús. kr.
eins og nú er og skattleysismörk
að vera um 90 þús. kr. í stað 70.
þús. kr. eins og nú er raunin.
Það erum við, almennt launa-
fólk, sem höfum með aukinni
skattbyrði staðið undir skatta-
lækkunum stórfyrirtækja og fjár-
magnseigenda. Er það réttlátt, að
„litlu þúfurnar" séu skikkaðar til
að standa undir svo þungu fargi?
Þar fyrir utan hafa barnabætur
verið svo skertar með tekjuteng-
ingu að einungis örfáir njóta
þeirra að fullu. Þar krækir skatt-
urinn enn í milljarða króna sparn-
að sem bitnar á barnafólki.
Eignaskatturinn er svo enn eitt
dæmið, hvað varðar hækkanir á
landsvísu og þess verðgildis sem
einstaklingur eða hjón mega eiga
umfram skuldir í sinni fasteign.
Þar tekur skatturinn sitt, löngu
áður en fólk hefur eignast eðlilegt
hlutfall í fasteign sinni, miðað við
verðgildi eignarinnar, samkvæmt
mati.
Nú eigum við, launþegar, að
sitja fast við okkar kröfur um úr-
bætur - leiðréttingu á okkar hag
til jöfnunar. Ekki seinna en strax.
Kristján Einarsson skrifar
Arnar
Sigurmundsson.
Hann hefur ekki
sést í háa herrans
tíð á skjánum, for-
maður Samtaka
fiskvinnslunnar,
hann Amar Sigur-
mundsson, sem
stjómaði grátkór
gengislækkana hér
áður fyrr. Nú er
hann kominn í
gagnið á ný. Hann var á skjánum í
fréttum nýlega og boðaði hörmungar
í landvinnslunni ef ekki rættist úr
með að rýra krónuna á ný. Þetta
væri voöalegt ástand, sagði hann, nú
væm ríkisaðgerðir víst liðin tíð en
þá væri að herja á Seðlabankann
með lækkaða vexti og auðvitað helst
að fá að bora enn frekar í krónuna
því hún væri alltof sterk eins og
hún væri. - Já, er ekki bara timi til
kominn að fá okkar gömlu verð-
bólgu og gengislækkun í gang aftur?
Við verðum að „standa með“ fisk-
vinnslunni, er það ekki?
Olíuskjöldumírak
Friðrik Guðmundsson skrifan
Vlð íslendingar ætlum okkur
gjaman stóran hlut í sögunni. Eins
og núna, í miðju íraksmálinu, er
ákveðinn hópur fólks á þönum, aðal-
lega í Reykjavík, heldur fundi, og
hamast við að hælbíta Bandaríkin.
Einhverjir hafa farið héðan til að
skakka leikinn í Austurlöndum nær,
tveir til Palestínu til að hjálpa
stríðshijáðum en hafa snúið heim
aftur í velsældina. Og þykjast sleppa
vel. Drengur einn fór til íraks til að
gerast „mannlegur skjöldur". Vildi
fá að vemda fólkið gegn sprengjum
Amerikana. Honum var hins vegar
skipað að standa annars staðar.
Vera olíuskjöldur. Það vildi hann
ekki. Og nú er hann farinn frá írak,
drengurinn sá. Hann fór, sá og tap-
aði.
Tætbigsflð í fpamboð
Sveinn Sveinsson skrifar:
Ur grasrótinni
- úr mann-
mergðinni.
Oft var þörf, en
nú er nauðsyn. -
Að fá almennilega
og trausta fulltrúa
inn á Alþingi! Og
haldiði ekki að
það auki traust
manna á löggjafar-
samkomunni þeg-
ar þeir, eru komn-
ir inn aftur, þeir
Ingi Bjöm Alberts-
son, Guðmundur G. Þórarinsson og
Stefán Benediktsson (hvar hefur
hann nú veriö allan tímann?)? Og
svo allir hinir; Baltasar, Kristjana
Samper, Valdimar Jóhannesson,
Bárður Halldórsson og menningar-
vitamir, Flosi, Bubbi og Sigurður A.
Magnússon.. Yrði sannkallað heima-
vamarlið, beint úr grasrótinni, og
mannmergðinni. Ég myndi hins veg-
ar kalla þetta tætingslið sem er búið
að nýta til fullnustu, sem dugði ekki
þá og dugar ekki nú.
Gnein Árna Bergmanns
Leiðrétting
Grein Áma Bergmanns rithöfund-
ar, „Þið emð á móti öllu“, sem birt-
ist sL þriðjudag, varð fyrir því
hnjaski í vinnslu að feitletrað upp-
haf greinarinnar átti við mynd sem
greininni fylgdi en sá texti sem und-
ir myndinni stóð var í raun upphaf
greinarinnar. Þetta skeði vegna mis-
taka í vinnslu og era Ámi og lesend-
ur DV beðnir afsökunar. Glöggir les-
endur og áhugamenn um þjóðmál
kunna hins vegar að hafa áttað sig á
að þama mátti greina viðsnúning,
og hann nokkuð augljósan.
Lesendur geta hringt allan sólarhring-
inn í síma: 550 5035.
Eöa sent tölvupóst á netfangiö:
gra@dv.is
Eöa sent bréf til: Lesendasíöa DV,
Skaftahlíð 24,105 ReyRjavík.
Lesendur eru hvattir til aö senda mynd
af sér til birtingar meö bréfunum á
sama póstfang.