Nýtt dagblað - 21.04.1942, Síða 4

Verkalýðsfélögín undírbúa
sameígínlegan 1. maí
Nefndír frá fclögunum héldu fund i fyrradag
Nœturlœknir: María Hallgrímsdóttir,
Grundarstíg 17, sími 4384.
Sverrir Kristjánssan sagnfræðingur
flytur XII. erindi sitt um siðaskiptamenn
og trúarstyrjaldir í útvarpið í kvöld, et-
indið fjallar um Gústaf Adólf Svíakon-
ung.
Utvarþið í dag:
12.13 Hádegisútvarp.
12.55 íslenzkukennsla, 3. fl.
15.30 Miðdegisútvarp.
18.30 Dönskukennsla, 2. fl.
19.00 Enskukennsla, I. fl.
19.25 Þingfréttir.
19.50 Auglýsingar.
20.00 Fréttir.
20.30 Erindi: Siðskiptamenn og trúar-
styrjaldir, XII: Gústav Adólf Svíakon-
ungur (Sverrir Kristjánsson sagnfr.).
21.00 Tónieikar Tónlistarskólans: Ein-
leikur á pfanó. Tónverk eftir Chopin
(Árni Kristjánsson).
21.25 Hljómplötur: Tónverk eftir Glazou-
now: a) Fiðlukonsert í a-moll. b) Úr
ballettinum ,,Ástarbrellur“.
21.50 Fréttir.
Dagskrárlok.
Þjóðverjar hófuðu.
Framh. af 1. sxðu.
Eins væri það um Þjóðverja nú,
þeir hefðu ekki í huganum auð-
mýkingu Frakklands, heldur
kæmu þannig fram, a.ð Frakkar
héldu sínum heiðri(!!). Var öll
ræða hans á þessa lund, undirróð
ur fyrir samvinnu Frakklands og
Þýzkalands. >
Brezka útvarpið segir að Hitler
hafi verið óheppinn, er hann valdi
Laval fyrir héraðsstjóra (Gauleit-
er) í Frakklandi, það sé fyrirlitn-
asti maðurinn í Frakklandi, sem
hann hafi þar fengið.
Un$mennafélag Rvíkur
Framh. af 1. síðu.
í ræðu sinni skýrði hann starf
og stefnu ungmennafélaganna,
og lagði áherzlu á það, að á þeim
upplausn%,rtímum, sem nú eru,
þyrfti að bindast samtökum til
þess að starfa að menningu æsku
lýðsins og varndun íslenzkra
menningarverðmæta. Slíkt væri
einmitt stefna og markmið ung-
mennafélaganna. Var síðan
samþykkt í einu hljóði að stofna
félagið og voru stofnendur þrjú
hundruð. Lög fyrir félagið voru
síðan rædd og samþykkt, eru
þau í sama anda og lög annara
ungmennafélaga.
Þá fór fram stjómarkosning og
er hún þannig skipuð :
Páll Pálsson kennari, formaður.
Skúli H. Norðdahl, varaform.
Svanhildur Steinþórsd. ritari.
Jón úr Vör, fjármálaritari.
Kristín Jónsdóttir, gjaldkeri.
Þá ræddi Aðalsteinn Sig-
mundsson um húsnæðismál fé-
lagsins og athvarfsleysi æsku-
lýðsins í bænum. Sagði hann, að
lil þess að bjarga æskulýð bæjar-
ins frá tilgangslausu göturangli
og óheppilegum samkomustöð-
um þyrfti að koma upp æsku-
lýðsheimili, er yrði athvarf æsku»
lýðsins, ,,sem hann gæti leitað í
hollra skemmtana og tómstunda-
iðkana'*.
Bar hann fratn eftirfarandi til-
lögu, sem var einróma sam-
þykkt:
,,Funduriiin telur L'ngiiiwinaté-
lagi Reykjavíkur það meginnauð-
syn, að liaí'a ráð á húsnæði til
starfsemi sinnar. Auk þess hefur
fuiiduiiiin fullkominn hug á því,
Fulltrúar frá 13 verklýðsfélög-
um hér í bænum komu saman á
fund á sunnudaginn til þess að
ræða um hátíðahó'ldin fyrsta maí.
Þeir kusu 7 manna nefnd til þess
að ræða við fyrsta maí nefnd full
trúaráðsins. Verkamenn úr öllum
verklýðsféló'gum eru staðráðnir í
því að láta ekkert hindra fullkom
ið jafnrétti og fullkomna einingu
verkalýðsins fyrsta maí.
Verkalýðsfélögin eru nú sem
óðast að kjósa fulltrúa í fyrsta-
maí nefndina, og hefur mikill
meirihluti þeirra þegar tilkynnt
kosningu.
Þessir fulltrúar kusu þá Sig-
urð Guðnason formann Dagsbrún-
ar, Björn Bjarnason formann
Iðju, Sigurjón Pálsson frá Sveina
félaginu, Áma Ágústsson, Jón
Rafnsson, Emil Tómasson og Sig-
urð Guðmundsson, Freyjugötu 10,
til þess að ræða um hátíðahöldin
við fyrsta maí nefnd fulltrúaráðs-
ins, en eins og kunnugt er, er
nefnd sú skipuð Alþýðuflokks-
mönnum einum saman, og því í
að Ungmennafélagið reyni að
bæta úr þeirri miklu og aðkall-
andi þörf, sem æskulýð bæjarins
er á athvarfi, sem hann geti Icit-
að í hollra skemmtana og tóm-
stundaiðkana. Þessvegna sam-
þykkir fundurinn, að félagið rann
saki mó'guleika á því, að koma
upp l’élags- og æskulýðsheimili,
til frambúöar, eða til hráðabirgðá.
í því skyni kýs fundurinn tvær
fimm manna nttfndir. Skal önnur
þeirra leilast fyrir um stuðning
hjá ráðamönnum ríkis og bæjar,
en liin undirbúa og hefja fjár-
söfnun”.
I þessu sambandi þykir rétt að
geta þess, að bæjarfulltrúar Sósí-
alistaflokksins báru fram tillögu
um að Reykjavíkurbær legði
fram 200 þús. kr. til byggingar
æskulýðsheimilis á þessu ári, en
sú tillaga var íelld.
Ungmennafélögin standa utan
allra politiskra flokka, í þeim eru
menn af öllum stjórnmálaskoð-
unum.
Bygging æskulýðsheimilis í
bænum er eitt af mest aðkallandi
nauðsynjamálum æskunnar.
Það er því gott til þess að vita,
að jafn fjölmennt æskulýðsfélag,
sem skipað er mönnum úr öllum
stjórnmálaflokkum skuli beita sér
fyrir þessu máli, því með sam-
eiginlegu átaki æskunnar ætti að
fast viðunandi lausn á þessu
máli.
Þá var að lokum kosin nefnd
til að annast undibúning skóg-
ræktarstarfsemi félagsins. Félag-
ið verður í U. M. F. í og Ung-
mennasambandi Kjalarnesþings.
alla staði óhæf til þess að stjórna
hinum sameiginlegu hátíðahöldum
verkamanna, sem allir verkamenn
eiga að taka þátt í án tillits til
stjómmálaskoðana.
Þessi fyrsta maí nefnd Alþýðu-
flokksmanna hefur gert sig hlægi
lega með því að færast undan
að tala við þá 7 menn, sem verka
lýðsfélögin kusu. Sennilega falla
þeir þó frá þessari firru, því
auðvitað er þeim ljóst að valdið
og mátturinn er verklýðsfélag-
anna en ékki þessara Alþýðu-
flokksmanna, sem skipa fulltrúa-
ráðið, og ekki er rétt að ætla
þeim þá heimsku að þeir gerist
til þess að fara að stofna til ein-
hverrar Alþýðuflokkskröfugöngu,
við hliðina á þeirri sameiginlegu
kröfugöngu, sem verklýðsfélögin
eru staðráðin í að efna til fyrsta
naí.
Það er bezi fyrir Alþýðuflokk-
inn að minnast þess að hann hef-
xr ekki lengur einræðisvald í verk
lýðsfélögunum, og það er bezt
fyrir hann að haga sér í samræmi
við það, það er honum sjálfum
og fyrir beztu að hann læri, þó
seint sé, að setja hag verklýðs-
samtakanna ofar augnablikshags-
munum sínum, einingu verklýðs-
ins getur hann ekki hindrað hvort
eð er.
GJAFIR TIL
SJÓMANNAHEIMILIIS
F. Hansen og kona 500.00 kr.
Jón Guðmundsson 50.00 kr. Guð
sveinn Þorbjörnsson 20.00 kr.
Björn Bjarnason, fisksali 50.00.
Erlendur Indriðason 5.00. Jens
Kristjánsson 5.00. Gísli Sigurðs-
son 5.00. Loftur Loftsson, útgm.
1000.00. Starfsfólk Eimskipafé-
lags íslands 526.00. Skipverjar b.
v. ,,Óli Garða" 1055.00. Skip-
verjar e. s. „Fjallfoss" 1110.00.
Valdimar Þórðarson 100.00. Skip
verjar e. s. ,,Dettifoss“ 1510.00.
Ónefnd hjón í Reykjávík 1000.00
Sigurþór Jónsson, úrsm. 100.00.
Prins Valdimar og PrinseSse
Maries fond 100.00. Oddný og
Þorkell 10.00. K. B. S. 10.00. Þ.
Þ. 10.00. Þuríður Erlingsdóttir
5.00. J. O. J. Erlingur Jónsson
25.00. Þorsteinn Einarsson 15.00.
Ragnar Björnsson 10.00. Þórir
Þorleifsson 10.00. Konráð Gísla-
son 25.00. Silli & Valdi 100.00.
Har. B. Bjarnason 25.00. Reinh.
Andersen 10.00. — Samtals kr.
7.401.00.
Þess utan gaf ísafoldarprent-
smiðja h. f. prentunarkostnað á
öllum söfnunargögnum.
Kærar þakkir.
Björn Ólajs.
Leífeféfag Reyfejavífeur,
„Gulhia hllðlðu
Sýning í kvöhl kl. 8.
Aðgöngumiðar seldir lrá kl. 2 í dag.

137
HANNSKAÐAVEÐRIÐ
efttr
PHYLUS BOTTOME
Fræðilega séð drekk ég í mig allar kenningar nazista, mér
finnst nazisminn einmitt það, sem okkur vanhagar mest um,
en ég geri hann ekki að neinu skurðgoði, sem ég dýrki, en
varpi öllu öðru fyrir borð. Mér finnst, til dæmis, ekkert gera
til með blöðin. Það þarf hvort sem er að segja fólkinu, hvern-
ig það eigi að hugsa og enginn veit betur en stjórnarvöldin,
hvað gerist og hvernig því er hollast að hugsa. Hvernig get-
urðu vænzt annars én hernaðaranda í stóru og sterku Iandi
eins og Þýzkalandi, sem hefur verið sigrað og sigrinum fylgt
eftir ?
Áður var heimurinn á móti okkur — bandamenn okkar
lítils virði. Næst sjáum við til þess að vera betur undirbúnir,
með betri bandamenn og ekki eins skæða andstæðinga.
Þetta þykir mér skynsamlegt og ég styð þetta af fremsta
megni. Þótt undarlegt megi virðast, þá er það, að nokkru
leyti þín vegna, Freyja, að ég er nazisti. Mér var, það brátt
ljóst, að þá fyrst yrði ég þín verður, er ég væri sannur og
góður nazisti. Eg vildi ekki verða annar eins ræfill og pabbi,
sem ekkert gerir annað en skjóta og drekka, leika knattleik
við bændurna og elta dætur þeirra á röndum.
Hið sama hefði vafalítið beðið mín, ef ég hefði ekki gerzt
nazisti.
Já, svaraði Freyja dauflega. En sá hængur er á þessu,
Fritz, að það er nazisminn, sem hefur náð tangarhaldi á þér,
en ekki þú, sem hefur tök á honum. Þér er óheimilt að vera
annað en nazisti. Aftur á móti er því svo farið með mig,
að þá fyrst gæti ég orðið nazisti, þegar ég væri frjáls að því
að láta það vera.
Framundan voru tvær litlar, röndóttar stengur, sín hvoru
megin við veginn. Girt brú lá yfir ána. Á brúnni voru tveir
vopnaði verðir. Freyja horfði á þá sljóum augum og reyndi
að bæla niður ólgurót endurminninganna. Hún heyrði ekki
hverju Fritz svaraði. Hann sýndi varðmönnunum vegabréfið,
sem heimilaði þeim að fara yfir landamærin. Hann skipti
við þá nokkrum gamanyrðum og síðan óku þau af stað aft-
ur. Nokkrum augnablikum síðar komu þau að varðstöð Aust-
urríkismanna. Þar var allt nákvæmlega eins og Þjóðverja
megin, að því undanskildu, að varðmennirnir voru í öðru-
vísi einkennisbúningum, sama tunga og sömu siðir. Nú voru
þau komin til Austurríkis. Þau voru frjáls.
Áin, sem rann meðfram veginum, var hin sama, vatnið
jafnsilfurtært, fjöllin voru nákvæmlega eins, sumarhitinn og
blómskrúðið óbreytt.
Bændur þeir, sem þau óku framhjá, heilsuðu á sama hátt
og þeir þýzku, en Freyju virtist þeir upplitsdjarfari. Þeir
horfðu hiklaust framan í þau Fritz og Freyju um leið og þeir
heilsuðu: Grúss Gott. Þeir voru einarðlegir og lausir við alla
tortryggni. Þeir báru þess engan vott, að vakað væri yfir
hverju fótmáli þeirra.
Freyja hafði ekki orð á þessum athugunum sínum við Fritz.
Hún vildi ekki fara að þrátta við hann. Hugur hennar var
fullur af góðvild til allra. Henni fannst barnaleg fjarstæða
að halda að menn gætu ekki hugsað og breytt sómasamlega,
nema eftir fyrirmælum nazista.
Þegar þau komu að Kufstein, bað Freyja Fritz um að lofa
sér að fara upp að kastalanum, einni síns liðs, og koma svo
þangað líka, er hann hefði aflokið erindinu.
Hún stóð lengi á klettabelti fyrir ofan þorpið og horfði
yfir til Keisarafjalla.
Glampandi kveldsólarskinið lék um fjallahlíðarnar og var
sem geislarnir mættu ekki til þess hugsa, að hverfa þaðan
á brott. Hér og þar sáust grænir engjablettir og sumstaðar
voru stórar heyfúlgur. Húsaþökin íyrir neðan, brún og rauð,
sýndust sviðin. Hvítur vegurinn liðaðist meðfram ánni og
áfram alla leið að Krítarfjöllum, en sólin varpaði purpura-
blæ á skóglausar hlíðar þeirra. Ofurlítil, bleikföl mánasigð
á himinhvolfinu, reyndi að vekja eftirtekt á sér.
Freyja varð gripin af óstjórnlegri þrá eílir því að hlaupa
af stað, hlaupa og hlaupa á meðan birtan entist og íela sig
síðan í einhverju gilinu þarna langt í burtu. Hana langaði
til þess að týnast, áður en Fritz kæmi til baka og láta aldrei
finna sig framar. Hún vildi ekki hverfa aftur til þeirrar prís-
undar, sem hún hafði verið í, sífelldrar fyrirlitningar, til-
gangslausrar, valtræ vináttu, sem henni var í té látin af
>ooooooooooooooöoooooo<xxxx>ooooooooo
o<>