Helgarblaðið - 24.04.1992, Side 7

Helgar 6 blaðið
Á íslandi er bannað að spila flárhættu-
spil. Samt sem áður leggja Islendingar
grimmt undir í allskyns spilamennsku
þótt mismunandi mikið sé. I Reykjavík
eru starfandi fjögur spilavíti þar sem velt-
an getur numið miljónum á einu kvöldi.
Þannig sagðist einn viðmælenda blaðsins
hafa séð Qárhættuspilara tapa mörg
hundruð þúsundum króna á kvöldi. Yfir-
leitt leggja menn þó minna undir eða um
10 til 15 þúsund á kvöldi.
Ætla má að um 150 manns spili í
þessum fjórum klúbbum á kvöldi
þegar allir klúbbamir eru opnir.
Það er því ljóst að miljónir eru
lagðar undir í þessum spilavítum.
Þar sem rekstur spilavíta er
ólöglegur eru tekjur þeirra ekki
gefnar upp og ríkissjóður verður
þar af leiðandi af verulegum upp-
hæðum í formi skattheimtu. Ná-
grannalönd okkar eru óðum að
leyfa rekstur spilavíta enda er talið
að fjárhættuspil laði að efnameiri
ferðamenn. Margir innan ferða-
þjónustunnar eru famir að renna
hým auga til möguleikanna sem
spilavítin geta gefið og Þorsteinn
Pálsson dómsmálaráðherra segir
möguleika á að endurskoða lög-
gjöfina um fjárhættuspil, fari réttir
aðilar fram á að það verði gert.
Spilavítin
Spilavítin fjögur, sem rekin em í
Reykjavík, eiga það sameiginlegt
að um einkaklúbba er að ræða. Að-
eins útvaldir eiga þess kost að vera
með, en til þess að svo geti orðið
þurfa menn helst að hafa einhver
auraráð.
Við Hverfisgötuna er rekinn
klúbbur sem í daglegu tali er
nefndur Asaklúbburinn. Þar er alla
jafna spilað bridge upp á peninga.
Einnig er þar spiluð kasina þar
sem ákveðin upphæð er lögð undir
á hvert stig. Klúbbfélagar em um
40 manns, en fyrir nokkmm ámm
vom þeir um 200.
Þeir sem hafa hætt að stunda
Asaklúbbinn em langt því frá hætt-
ir að spila. Þeir atkvæðamestu em
búnir að stofna nýjan klúbb, Frí-
klúbbinn, sem er við Súðavog. Fé-
lagar í þessum klúbbi eru taldir
vera á annað hundrað. I Fríklúbbn-
um er aðallega spilaður póker, en
einnig Biack Jack og bridge.
Fínasti spilaklúbburinn er i
Skipholtinu. Þessi klúbbur er nýr
af nálinni og em klúbbfélagar um
50. Þetta er eini stað-
urinn sem býður upp
á spilamennsku á ekta
rúllettu- og Black
Jack-borðum.
Fjórði klúbburinn í
Reykjavík er svokall-
aður Gufubaðsklúbb-
ur í Dugguvoginum.
Þar er spilað upp á
peninga í póker og biljarði. Þessi
klúbbur er líklega sá fámennasti í
Reykjavík og telur um 30-40
manns.
Löggjöfin frá 1926
Yfirvöld geta lítið gert gagnvart
þessum spilaklúbbum þar eð um
lokaða klúbba er að ræða. „Við
sem stundum fjárhættuspil spilum
bara upp á plastpeninga í okkar
eigin klúbbum. Hvemig við gemm
upp eftir á kemur stjómvöldum
ekkert við. Það er mitt mál hvort
ég vil borga hundraðkall fyrir
hvem spilapening eða ekki,“ sagði
kunnur fjárhættuspilari sem Helg-
arblaðið ræddi við.
Aðspurður um hvort menn borg-
uðu alltaf ef þeir töpuðu, sagði
Spilað um
miljónir
í Reykjavík
þessi sami maður að svo væri.
„Þetta em lokaðir klúbbar. Ef
maður borgar ekki skuld sína getur
maður hirt hatt sinn og staf og yfir-
gefið staðinn. Þeir sem lenda í því
fá ekki inngöngu í aðra klúbba því
að þetta fréttist alltaf."
Þeir sem reka spilaklúbbana
vom á einum máli um að islensk
Aðeins útvaldir eiga
þess kost ab vera með,
en til þess að svo geti orðiö
þurfa menn helst ab hafa
einhver auraráð
lög um fjárhættuspil væm orðin
úrelt.
Margeir Margeirsson, eigandi
Skipholtsklúbbsins, segist þrisvar
sinnum hafa skrifað til dómsmála-
ráðuneytisins vegna þessa en engin
svör fengið.
„Menn hafa bent á gömlu happ-
drættislögin frá 1926, cn þar er
tekið fram að fjárhættuspil sé
bannað. Nágrannalönd okkar eins
og Svíþjóð og Danmörk hafa ný-
lega breytt sínum lögum um fjár-
hættuspil og nú em leyfð spilavíti í
þessum löndum. Þetta er t.d. gert
til að laða ferðamenn frekar að.
Jón Sveinsson, sem rekið hefur
spilaklúbbinn við Hverfisgötu í
mörg ár, tekur undir þetta sjónar-
mið.
„Ég er sannfærður um að lög-
gjöfin á eftir að breytast og það
fyrr en síðar. Nú em spilaklúbbar
reknir á bak við tjöldin og stjóm-
völd fá engan skatt af þessu. I
Iöndunum í kringum okkur em
spilavíti rekin af stjómvöldum sem
um leið fá ærlegar tekjur af þeim,“
sagði Jón.
Valur Sigurðsson, einn af eig-
endum Fríklúbbsins, segir starf-
semina þar löglega. Þama sé ein-
göngu um ákveðinn klúbb að ræða
þar sem félagar komi saman til að
spila á spil.
„Við höfum kannað lagalegu
hliðina á því að reka hreint spila-
víti. Eins og er gengur það ekki
upp, en ég er sannfærður um að
þetta á eftir að breytast á næstu ár-
um. Núna em leyfðir Rauðakros-
skassar í öllum sjoppum þar sem
böm spila upp á peninga. Fyrst
Rauði krossinn má þetta skil ég
ekki rökin fyrir banni við annars
konar fjárhættuspili,“ sagði Valur.
Spilaviti laða
fer&amenn að
Þorsteinn Pálsson dómsmálaráð-
herra sagðist ekki vera mikið inni í
þessum málum. Aðrir í ráðuneyt-
inu gætu sjálfsagt svarað því betur
hvemig þessum málum væri hátt-
að.
„Hins vegar sé ég ekkert því til
fyrirstöðu að endurskoða löggjöf-
ina um fjárhættuspil ef t.d. ferða-
málayfirvöld fæm fram á það.
Þetta segi ég hins vegar án nokk-
urra fyrirheita um að lögunum yrði
endilega breytt,“ sagði Þorsteinn.
Magnús Oddsson, markaðsstjóri
Ferðamálaráðs, sagði að töluvert
hefði verið rætt um möguleikana
sem spilavíti gefa innan ferðaþjón-
ustunnar. „Þetta hefur hins vegar
aldrei verið rætt formlega innan
Ferðamálaráðs. Hvers vegna veit
ég ekki,“ sagði Magnús.
Aðspurður um hvort spilavíti
gætu aukið ferðamannastraum til
Islands, sagði hann að staðsetning
spilavíta skipti ekki máli. Það væri
hagnaðarvonin sem réði.
„Af forvitni hef ég sjálfur heim-
sótt spilavíti erlendis. I Astralíu sá
ég t.d. heilu flugvélaf-
armana af Japönum
sem eingöngu virtust
koma til að spila.
Danmörk og Svíð-
þjóð hafa nýlega leyft
opnun spilavíta hjá sér
til að auka tekjur af
ferðamönnum. Það er
því alls ekki ólíklegt að efnuðum
ferðamönnum fjölgaði eitthvað ef
spilavíti væru starfrækt hérlendis,“
sagði Magnús.
Þótt ýmsir sjái fyrir sér kostina
við rekstur spilavíta á Islandi eru
aðrir sem sjá þar ekkert nema
galla. Þórarinn Tyrfingsson, yfir-
læknir á Vogi, segir að hér á landi
sé lítið um vandamál vegna fjár-
hættuspils. Einn og einn verði þó
alltaf spilafíkninni að bráð.
„Ég er hræddur um að vandamál
tengd fjárhættuspili myndu aukast
talsvert ef spilavíti yrðu leyfð á Is-
landi. Þetta er eins og með áfeng-
ið; því auðveldara sem það er að
nálgast það því fleiri koma til með
að þurfa einhveija meðferð, sagði
Þórarinn. Aðspurður um hvort
komið hefðu upp fiklatilfelli vegna
Rauðakrosskassanna, sagði hann
það fátítt.
„Það hefur samt komið fyrir,
bæði hjá unglingum og fullorðn-
um. Héma á Vogi er lítið hægt að
gera fyrir þessa einstaklinga. Hins
vegar hefur Pétur Tyrfingsson ný-
verið komið á fót hópi sem ræðir
þess mál sín á milli. Þessi hópur á
Sumir velja fallhlífarstökk
og hætta lífi sínu og limum,
aörir velja fjárhættuspil
það sammerkt að vera veikur fyrir
fjárhættuspili. Sérfræðingur í
spilafikn er væntanlegur erlendis
frá og verður hann þessum hópi til
ráðgjafar," sagði Þórarinn.
Sjoppueigandi sem Helgarblaðið
ræddi við um Rauðakrosskassana
sagðist verða var við að sumt fólk
væri sjúkt í spilakassana.
„Þetta er aðallega eldra fólk og
unglingar sem lítið hafa við tímann
að gera. Þegar fólk kemur hingað
og skiptir peningum í smámynt,
sér maður það á fingrunum á því
hvort um spilafikla er að ræða eða
Þótt löggjöfin banni
f jórhættuspil ó ís-
landi eru sta&ir í
Reykjavík sem
bjóóa upp ó
allskyns
fjórhættuspil.
Mynd: Kristinn
Fösludagurinn 24. apríl
Helgar 1 blaðið
Sveinþór
Þórarinsson
ekki. Fíklamir em allajafna svartir
á fingmnum af því að handleika
smámynt allan daginn. Þeir flakka
á milli sölutuma svo að minna
beri á íikninni,“ sagði sjoppueig-
andinn.
Tekjulind fyrir ríkissjóö
Þegar Helgarblaðið ræddi um
fiknina á bak við Qárhættuspilið
við þá sem reka spilaklúbbana áð-
umefndu, vom þeir sammála um
að hún væri á einhvem hátt tengd
spilamennskunni.
„Þetta er hinsvegar spuming um
að fullnægja áhættuþættinum hjá
sér. Sumir velja fallhlífarstökk og
hætta lífi sínu og limum. Aðrir
velja fjárhættuspil til að fullnægja
þessum þætti," sagði Valur Sig-
urðsson.
„Menn hafa mismunandi að-
ferðir við fjárhættuspilið. Sumir
taka aðeins 10-15 þúsund krónur
með sér á staðina og spila fyrir þá
upphæð. Ef illa gengur fara þeir
bara heim eftir að féð er uppurið,“
sagði kunnur fjárhættuspilari í
Reykjavík og bætti við að í klúbb-
unum þekktust menn orðið það vel
að ef einhver væri orðinn félaus
lánuðu aðrir honum ekki peninga,
því það væri honum sjálfum fyrir
bestu að spila ekki upp á krit.
Þeir sem til þekkja búast al-
mennt við að spilavíti verði brátt
leyfð hér á landi. Bæði sé það
hagur stjómvalda að fylgjast með
rekstri spilavítanna og hins vegar
sé þama möguleg tekjulind fyrir
ríkissjóð. Einnig segja sögur að
valdamiklir aðilar séu byijaðir að
þrýsta á stjómvöld um rýmkun
laga, t.d. hafi Eimskip mikinn hug
á að reisa Hilton-hótel á Islandi.
Það gengur hins vegar ekki meðan
núverandi löggjöf er við lýði, því
Hilton-hótelkeðjan reisir ekki hót-
el nema að spilavíti sé á efstu
hæðinni.
Ekkert aðgengí fyrir
fatlaða í húsakynnum
byggingamálaráðherra
Helgarblaftift fékk Jóhann Gunnarsson til a& kanna hvernig
maiur i hjólastól kæmist leióar sinnar innan róóuneytis skipu-
lagsmóla. Þaó fer enginn þar um i hjólastól ón mikilíar aóstoó-
ar. Róóherra lofar þó aó vel ver&i tekib ó móti hreyfihömlub-
um og þeim hjólpao til ab komast leibar sinnar. Mynd: Kristinn.
Umhverfisráðuneytið flutti
nýlega úr Sölvhólsgötu 4 í
Vonarstræti 4. Nýja hús-
næðið er lyftulaust og að
því liggja tröppur sem gera
hreyfihömluðum nær
ómögulegt að komast í
ráðuneytið hjálparlaust -
hvað þá að starfa þar. Eið-
ur Guðnason umhverfis-
ráðherra er ráðherra
sltipulagsmála. Öryrkja-
bandalag Islands hefúr
sent honum bréf þar sem
óskað er eftir upplýsinginn
um á hvem hátt ráðherr-
ann hyggist breyta hús-
næðinu þannig að það
svari þeim kröfúm sem
gerðar em til opinbers
húsnæðis nú á dögum.
Mjög dýrt er að koma lyftu fyr-
ir í húsinu og illmögulegt.
Reykjavíkurborg á húsið og hefur
ráðuneytið gert tíu ára leigusamn-
ing við borgina.
Menntamálaráðuneytið vildi
ekki láta umhverfisráðuneytið fá
meira pláss við Sölvhólsgötuna en
þar hefur nýlega verið tekin í
notkun lyfta. Bæði Eiður og Páll
Líndal ráðuneytisstjóri segja að
ekki hafi verið yfir því kvartað að
hreyfihamlaðir gætu ekki komið í
ráðuneytið þegar það var við
Sölvhólsgötuna. Astæðan fyrir
flutningum er sú að þröngt var
orðið um ráðuneytið og lýsti Eið-
ur málunum þannig að jafnvel
fjórir til fimm starfsmenn þyrftu
að deila með sér skrifstofu.
Löglegt en siölaust
Samkvæmt lögum verður hús-
næði sem stofnanir fiytjast í að
vera aðgengilegt fýrir fatlaða, sé
um nýtt húsnæði að ræða. Hins-
vegar er ekki skylt samkvæmt
lögum að breyta skrifstofuhús-
næði, hafi samskonar starfsemi
farið ffam í húsnæðinu áður. I
Vonarstrætinu var Félagsmála-
stofnun Reykjavíkurborgar til
húsa en hún flutti fyrir tveimur ár-
um. Gunnar Sandholt, yfirmaður
fjölskyldudeildar, sagði að það
hefði vegið þungt í ákvörðuninni
um flutning hversu slæmt að-
gengið fyrir hreyfihamlaða hefði
verið. Meginástæðan var sú að
húsnæðið var orðið of lítið, en
hinar slæmu aðstæður vógu mjög
þungt.
I leit sinni að nýju húsnæði leit-
aði ráðuneytið víðar í bænum en
það var staðsetningin sem réð úr-
slitum. Páll sagði að það hefði
komið í ljós að staðsetning ráðu-
neyta við til dæmis Hlemmtorg
væri óhentug. „Ráðuneyti þurfa
að vera í miðbænum,“ sagði Páll.
„Má vera að betra skrifstofuhús-
næði sé til en þetta húsnæði var
laust og hentaði mjög vel,“ sagði
Eiður.
Mjög dýrt er að breyta húsnæð-
inu og myndi ekki kosta undir 15
miljónum króna að setja lyftu í
húsið, að sögn Eiðs. Samkvæmt
heimildum Helgarblaðsins gæti
kostnaðurinn orðið allt að 35
miljónir króna. Liklega yrði að
byggja við húsið í bakgarðinum
til að koma fyrir lyftu. Þá þyrfti
að breyta innri skipan hússins
með tilliti til lyftunnar. Þeir ráðu-
neytismenn hafa ekki kannað þau
mál gaumgæfilega; vita til dæmis
ekki hvort húsið er friðað, hver á
lóðina bak við húsið sem snýr að
Islandsbanka, og þeir vita ekki
heldur hvort mögulegt er að útbúa
bílastæði fyrir fatlaða á bak við
ráðuneytið.
Hiö versta
mál fyrir Eið
Eiður viðurkennir að þetta sé
hið versta mál. „Að sjálfsögðu
stefnum við að því að bæta úr
þessu og ég mun ræða þetta mál
við borgarstjóra," sagði ráðherra.
Ráðuneytisstjóri hans hafði sagt
við Helgarblaðið um klukkustund
áður að Reykjavíkurborg væri
ekki til umræðu um að leggja út í
breytingar. Eiður sagði þó að
þetta mál yrði leyst. „Það er fullur
vilji til að bæta úr þessu. Ég þori
þó ekki að lofa neinu um hvenær
það getur orðið,“ sagði hann.
Menn hugleiddu það í ráðu-
neytinu að sækja um fjárveitingu
til að lagfæra húsið en ekki var
sótt um vegna þess að það þótti
alveg einsýnt að engin fjárveiting
fengist, að sögn Páls. Ráðuneyt-
inu er skorinn þröngur stakkur er
kemur að útgjöldum.
Amþór Helgason, formaður Ör-
yrkjabandalagsins, sagði að þetta
væri hið versta asnaspark af hálfu
ráðuneylisins og til skammar að
einmitt þetta ráðuneyti ætti í hlut.
I bréfinu til ráðherra segir að Ör-
yrkjabandalagið telji „að það geti
með engu móti samrýmst ábyrgð
og skyldum þessa ráðuneytis sem
æðsta yfirvalds skipulagsmála á
íslandi að taka sér bólfestu í hús-
næði sem verður vart aðlagað
þörfum þeirra sem eru hreyfi-
hamlaðir.“ „Ég er fullkomlega
sammála þeim sem segja það fá-
ránlegt af byggingamálaráðherra
að haga sér svona,“ sagði Amþór.
Hann sagði að menn myndu bíða
eftir svömm ráðherra en að það
gæti farið svo að málið yrði kært
til bygginganefndar Reykjavíkur
ef ekkert gerðist. „Við bíðum þar
til í harðbakkann slær,“ sagði
Amþór en samtök fatlaðra hafa
ekki góða reynslu af samskiptum
við bygginganefndina. Uni menn
ekki úrskurði bygginganefndar er
hægt að vísa málinu til umhverf-
isráðherra, Eiðs Guðnasonar.
Skipulagsstjóri ríkisins
Þetta er ekki í fyrsta skipti sem
Öryrkjabandaiagið berst fýrir al-
mennilegu aðgengi fyrir hreyfi-
hamlaða að stofnunum hins opin-
bera. Skipulagsstjóri ríkisins tók
árið 1987 á leigu nýtt húsnæði á
þriðju hæð að Laugavegi 163.
Húsið er á nokkmm hæðum en
lyftulaust. Þar eð um nýtt húsnæði
var að ræða giltu byggingarreglu-
gerðir og lög um aðgengi fatlað-
ara. Skipulagsstjóri tók hæðina á
leigu til tíu ára og eigandinn var
ríkið. Leigusalinn sá enga ástæðu
til að taka þátt í kostnaði við að
setja lyftu í húsið einsog kom þá
til greina. A þeim tíma var Alex-
ander Stefánsson félagsmálaráð-
herra ráðherra skipulagsmála. Fé-
lagsmálaráðherra fer einnig með
málefni fatlaðra. Enda lýsti ráðu-
neytið því strax yfir að skipulags-
stjóri ríkisins fengi ekki að nota
húsið nema aðgengi væri fyrir
fatlaða samkvæmt lögum. Of dýrt
var fyrir embættið að fara út i að
koma lyftu fyrir í húsinu sem ekki
var í þess eigu og niðurstaðan
varð sú að skipulagsstjóri rifti
leigusamningnum og fór annað.
G. Pétur
Matthíasson
Það var samstarfsnefnd í ferli-
málum innan félagsmálaráðuneyt-
isins sem kvað upp þann úrskurð
að húsnæðið að Laugavegi 163
stæðist ekki lög um aðgengi fatl-
aðra. Þessi sama nefnd fjallaði um
mál umhverfisráðuneytisins síð-
astliðinn þriðjudag.
Ferlinefnd
kannar málið
Guðrún Jónsdóttir, formaður
nefndarinnar, sagði að á fundin-
um hefði verið ákveðið að hún
færi á fund ráðherra og fengi upp-
lýsingar um tímasetningar varð-
andi breytingar á húsnæðinu til að
bæta aðgengið. Hún á einnig að
kanna hvaða breytingar koma til
greina en enn sem komið er hefur
nefndin ekki gert neinar kröfiir
um breytingar. Reyndar á nefndin
í nokkrum tilvistarvanda og ekki
víst hvaða ráðum hún getur beitt.
Nefndin á sér stoð i reglugerð en
ekki í lögum.
Nefndin ræddi einnig á fundi
sínum aðgengi fýrir fatlaða í hinu
nýja ráðhúsi Reykjavíkurborgar.
Þar er um nýtt skrifstofuhúsnæði
að ræða og ekki hægt að hafa
uppi neinar afsakanir. Mál þar
munu vera í góðu lagi innanhúss
en starfsmaður ferlinefndarinnar,
Karl Bland, komst að því að það
vantar bílastæði fýrir fatlaða og
einnig er ýmsum merkingum
ábótavant. Nefndin fól honum að
ræða við byggingafulltrúa til að fá
þessum málum kippt í lag í ráð-
húsinu.
Föstudagurinn 24. apríl