Dagblaðið - 12.04.1977, Blaðsíða 1

DAC.BLAÐIÐ. DKIÐ.JUDACUR 12. AFRlL 1977.
17
\
„tg er ekki
skúrkur”
— sagði Richard Nixon
Nixon á blaðamannafundinum, þar sem hann mismælti sig illa hvað
eftir annað og svaraði spurningum um skatta sína með því að tala um
f jármál sin tiu árum áður.
stöðugt reiðari. 29. nóvember
skipaði hann Ziegler að tilkynna,
að lögfræðingar sínir hefðu gert
„nokkur mistök'1, og í framhaldi
af því væri verið að endurskipu-
leggja lögfræðingadeild forseta-
embættisins. Þetta var greinileg
vantraustsyfirlýsing. Haig lét í
ljós óánægju sína vegna þessa við
lögfræðingana í einrúmi. Forset-
inn var greinilega að koma aftan
að þeim. „Ef við eigum að gera
þetta svona, þá er ég hættur,"
sagði Haig við Buzhardt.
Buzhardt og Garment fóru á
fund Nixons.
Forsetanum var runnin mesta
reiðin. Hann fullvissaði þá um að
Ziegler hefði gefið út þessa yfir-
lýsingu án samráðs við sig. Hann
forðaðist að horfast í augu við
Fred Buzhardt: „Orðaskil heyrast
ekki í um það bil átján mínútur,
herra dómari."
Biscayne, og enn aðrar hafði
Haldeman farið með heim til sín.
Sirica vísaði málinu til tæknisér-
fræðinganefndar, sem hann hafði
skipað til að komast að niðurstöðu
um hvers vegna tvær upptökur
fundust ekki.
Að kvöldi 17. nóvember
horfðist forsetinn í augu við
nokkur hundruð fréttamenn og
ritstjóra. Hann ætlaði að svara
spurningum þeirra, í samræmi
við áætlun hans um að endur-
vinna traust þjóðarinnar.
Fundurinn byrjaði illa. Forset-
inn var æstur og í baráttuskapi,
en ruglaðist oft illa. Fréttamenn,
sagði hann, „svöruðu" erfiðum
spurningum. Hann talaði um
sjálfa sig sem „hann“. Er hann
var spurður hvort hann teldi
ennþá að Haldeman og Ehrlich-
man væru tveir bestu opinberu
þjónar, sem hann hefði þekkt,
svaraði hann: „Ég tel að báðir
mennirnir, og aðrir sem hafa
verið kærðir, séu sekir þar til við
höfum sannanir fyrir því að þeir
séu það ekki.“
Hann var spurður um lága
skatta sína, sem voru 792 dollarar
1970 og 878 dollarar 1971. Hann
var óstöðugur á fótunum, greip
um ræðustölinn báðum höndum
og rakti fjárreiður sínar — ekki á
því tímabili sem um var spurt,
heldur meira en áratug áður. Árið
1960, þegar hann hafði verið þing-
maður í báðum deildum og vara-
forseti í fjórtán ár, voru saman-
lagðar eignir hans 47 þúsund dala
virði „og Oldsmobile 1958, sem
mátti við því að fara í klössun,"
sagði hann.
Buzhardt og Garment horfðu á
fundinn í sjónvarpi og reyndu að
skilja undarlega hegðun forset-
ans. Þegar hann lauk við að svara
fannst þeim eins og Nixon væri að
ávarpa þá:
„Öll mín ár í opinberri
þjónustu hef ég aldrei heft fram-
gang réttvísinnar. Og ég tel
einnig að ég geti fagnað skoðun af
þessu tagi, því fólk á heimtingu á
að vita hvort forseti þess er
skúrkur eða ekki.
Well, ég er ekki skúrkur," sagði
Richard Nixon.
I8V2 mínútu vantar
Buzhardt og Garment vissu, að
þeir voru komnir hættulega nærri
yfirhylmingunni. 18H mínútu
langa gloppan var ekki atriði sem
þeir gátu beðið með að vita hvort
saksóknarinn myndi spyrja réttu
spurninganna um. Þetta var ekki
spurning um framlögð sönnunar-
göng, heldur eyðiiögð sönnunar-
gögn. Lögfræðingarnir voru sann-
færðir um að á þessu væri engin
sakleysisleg skýring og þeir vildu
að þegar i stað yrði vakin athygli
saksóknarans á þessari gloppu. Ef
.Jaworski ætti að frétta af þessu
frá annarri hendi — eftir að
Sirica dómari væri iiúinn að fá
Nixon kennir
lögfrœðingum
sínum um „rnistök"
í Hvíta húsinu var forsetinn
reiður yfir hvernig staðið hafði
verið að málinu. Hann talaði tím-
unum saman við Woods og
(einkavin sinn, Bebe) Rebozo um
hvernig allt Watergate-málið,
þetta sérstaka atvik og öll þau
fyrri, virtist mega rekja til getu-
leysis lögfræðinganna. Hann varð
Leonard Garment: forsetinn fór
fram á allt of mikið.
upptökurnar í hendur — þá gæti
hann dregið þá ályktun, að lög-
fræðingar forsetans hefðu gert
samsæri um að fela eyðilegg-
inguna fyrir rannsóknaraðilun-.
um.
Lögfræðingarnir fóru ekki
fram á leyfi Nixons til að tilkynna
saksóknaranum um ákvörðun
sína, þeir einfaldlega skýrðu for-
setanum frá fyrirætlun sinni.
Þeir hittu Jaworski á skrifstofu
hans að morgni miðvikudagsins
21. nóvember. Buzhardt lagði til
að Hvíta húsið og saksóknarinn
rannsökuðu í sameiningu hver
væri ástæða þessarar gloppu.
Þeim kom ekki á óvart, þegar
Jaworski krafðist að Sirica yrði
þegar í stað skýrt frá málavöxt-
um. Síðdegis þann sama dag, dag-
inn fyrir Þakkargjörðardaginn
áttu Buzhardt, Garment og
Jaworski leynilegan fund með
Sirica dómara.
„Herra dómari...." byrjaði
Buzhardt. Hann reyndi að dempa
höggið. Þegar hann var að hlusta
á eina af þeim sjö upptökum, sem
fyrir lágu, hafði hann rekist á
nýtt vandamál.. „Orðaskil fylgja
ekki í um það bil átján mínútur.
Orðaskil heyrast ekki í um það bil
átján mínútur. Maður heyrir ekki
raddirnar." Buzhardt hikaði.
„Það virðist ekki, af þvi sem við
vitum nú, að um slys hafi verið að
ræða.“
„Virðist ekki?“ Sirica skildi
hvorki upp né niður.
„í versta falli virðist þetta vera
mjög alvarlegt, herra dómari. Ef
það er til skýring, þá veit ég satt
best að segja ekki hvar hún er
eins og stendur." Kaflinn, sem
vantaði, var úr samtali 20. júní
1972, þremur dögum eftir að
mennirnir voru handteknir í Wat-
ergate-byggingunni. „Á milli for-
setans og hr. Haldemans."
„Samtalið snerist
um Watergate"
„Virðist Haldemen vera að lala
við forsetann?" spurði Sirica.
„Já.“
„Og síðan er þögn?"
„Já. Síðan hefur komið i ljós að
þetta er nokkuð verra, herra
dómari."
„Ég fæ ekki séð að það geti
orðið miklu verra."
„Bíðið við," skaut Garment
inní.
„Við höfum fundið minnisblöð
Haldemans frá þessuní fundi,"
sagði Buzhardt. „Það eru tvö
minnisblöð.... Þar kepiur fram að
samtalið snerist um Watergate."
Síðdegis þann dag skýrði Sirica
opinberlega frá gloppunni og
fyrirskipaði tafarlausa rannsókn,
sem átti að fara fram í rétti fyrir
opnum tjöldum. Næstu tvær
vikur voru fréttir af gloppunni á
forsíðum blaða um gervallt land-
ið. Buzhardt, Haig, Woods (einka-
ritari forsetans), Bull (persónu-
legur aðstoðarmaður forsetans),
leyniþjónustumenn og aðrir
starfsmenn Hvíta hússins voru
kvaddir í vitnastúkuna til að gefa
sínar skýringar. Woods var
stjörnuvitnið. Hún hélt því statt
og stöðugt fram að hún hefði af
slysni þurrkað út um það bil
fimm mínútur — alls ekki meira
— af samtalinu á meðan hún
talaði í símann. Ljósmyndin, sem
Hvíta húsið lét birta til að stað-
festa framburð hennar, var
grimmdarleg. Þar sást einkaritari
Leon Jaworski saksóknari: sann-
færður — en skorti sannanir.
forsetans í furðulegri stellingu
við skrifborð sitt, með aðra
hendina á símanum og annan
fótinn á fóthemlinum.
Framburði vitna bar ekki
saman. Þau voru ósammála um
dagsetningar, hvort hljóðupp-
tökutækin hafi verið reynd, og
eins hvenær einstakar upptökur
höfðu verið teknar úr geymslu.
Sumar spólurnar hafði Woods
verið með i læstu skrifborði sínu,
aðrar höfðu verið íluttar til Key
Einkarétturá íslandi
BIABIB