Dagblaðið - 31.03.1978, Blaðsíða 10

10
DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 31. MARZ 1978.
mm/uiœ
frjálst, úháð dagblað
Útgefandi Dagblaflið hf.
Framkvœmdastjórí: Sveinn R. EyjóHsson. Ritstjórí: Jónas Krístjónsson.
Fróttastjórí: Jón Birgir Pétursson. Ritstjómarfulltrúi: Haukur Helgason. Skrífstofustjórí ritstjómar.
Jóhannes Reykdal. íþróttir. Hallur Simonarson. Aflstoflarfréttastjórí: Atii Steinarsson. Handrit
Ásgrímur Pálsson.
Blaflamenn: Anna Bjamason, Ásgeir Tómasson, Bragi Sigurflsson, Dóra Stefónsdóttir, Gissur Sigurfls-
son, Hallur Hallsson, Helgi Pétursson, Jónas Haraldsson, Ólafur Geirsson, Ólafur Jónsson, Ómar
Valdimarsson, Ragnar Lór.
Ljósmyndir Ámi Póll Jóhannsson, BjamleHur BjamleHsson, Hörður Vilhjólmsson, Ragnar Th. Sigurfls
son, Sveinn Pormóflsson.
Skrífstofustjóri: Ólafur EyjóHsson. Gjaldkerí: Þróinn ÞoríeHsson. DreHingarstjóri: Mór E.M. Halldórs-
son.
Ritstjóm Síflumúla 12. Afgreiflsla ÞverhoKi 2. ÁskrHtir, auglýsingar og skrífstofur Þverholti 11. Aflal-
simi blaflsins 27022 (10 línur). Áskríft 1700 kr. ó mónufli innanlands. í lausasöki 90 kr. eintakifl.
Setning og umbrot Dagblaflifl hf. Siflumúla 12.
Mynda- og plötugerfl: Hilmir hf. Siflumúla 12. Prentun: Árvakur hf. SkeHunní 19.
Óstjóm og ofstjóm
„Alþingi ályktar að fela ríkisstjórninni
að beita sér fyrir sparnaði í fjármálakerf-
inu.” Þannig er upphafið að þingsálykt-
unartillögu tveggja stjórnarþingmanna,
sjálfstæðismannanna Eyjólfs Konráðs
Jónssonar og Péturs Sigurðssonar. Þessi
tillöguflutningur er harla merkilegur.
„Alþjóð er ljóst, að nú er þörf aðhaldsaðgerða í fjár-
málum. Sú kaldhæðnislega staðreynd blasir þó við, að
fjármálastofnanir hafa þanizt einna mest út allra ríkis-
fyrirtækja, á sama tíma sem sparifjármyndun minnkar.
Leiðir hér sem oftar óstjórn af ofstjórn. Við þetta verður
ekki unað,” segja þingmennirnir í greinargerð mpð tillög-
unni.
Simone Veil heilbrigðisráðherra Frakklands:
Skærasta
stjaman
í f rönskum
stjómmálum
—Jafnvel
talað um
hana sem
næsta
forsætis-
ráðherra
landsins
Fimmtug að aldri er Simone Veil
heilbrigðisráðherra Frakka eftirlæti
þeirra og uppáhald. Gert er ráð fyrir
því að hún taki að sér mikilvægt emb-
ætti t hinni nýju stjórn sem mynduð
verður í Frakklandi innan tiðar og
jafnvel hefur komið til tals að hún yrði
forsætisráðherra hinnar nýju stjórnar.
Ef af þvi yrði væri hún fyrst franskra
kvenna til þess að gegna þvi embætti.
Simone Veil, sem er lágvaxin, græn-
eygð og amma þriggja barna, hefur
þótt standa sig mjög vel sem heil-
brigðisráðherra fráfarandi stjórnar.
Hvert sem hlutverk hennar verður í
hinni nýju stjórn er ljóst að hún mun
taka þátt i tilraunum Valery Giscard
d’Estaing Frakklandsforseta til þess að
koma á samstarfi stjórnar og stjórnar-
andstöðu, a.m.k. að því marki sem
gerist I Bretlandi, Bandaríkjunum og
V-Þýzkalandi.
\áJJ7
Verður Veil
tengiliður stjórnar
og stjórnar-
andstöðu?
Giscard d’Estaing Frakklandsfor-
seti, sem átti mestan þátt í sigri
stjórnarflokkanna í nýafstöðnum
kosningum, hefur boðað alla stjórn-
málaleiðtoga til fundar við sig til um-
ræðna um stjórnarmyndum. Og hið
merkilega hefur gerzt: Allir leiðtog-
arnir hafa reynzt fúsir til viðræðna við
forsetann, allt frá leiðtoga gaullista,
Jacques Chirac, til leiðtoga kommún-
ista, Georges Marchais. Fram að
þessu hafa leiðtogar stjórnarandstöð-
Vissulega er einnig kaldhæðnislegt, þegar tveir tryggir
stuðningsmenn ríkisstjórnarinnar ætla að láta Alþingi
„fela henni að beita sér fyrir sparnaði í fjármálakerfinu”.
Slíkur sparnaður hefur frá upphafi verið boðaður sem
þáttur í stefnu ríkisstjórnarinnar. Fjármálaráðherra
hefur einkum lagt áherzlu á þetta í margendurteknum
yfirlýsingum. Það er tvímælalaust hlutverk hverrar ríkis-
stjórnar að láta ofvöxt ekki hlaupa í kerfið. Alþingi gæti
með sama hætti búizt við tillögu frá stjórnarliðum þess
efnis, að ályktað yrði að „fela ríkisstjórninni að beita sér
gegn verðbólgu í landinu.”
Þingmennirnir krefja ríkisstjórnina um tillögur um
fækkun starfsmanna ríkisbankanna, Framkvæmda-
stofnunar ríkisins og opinberra sjóða um allt að tíunda
hluta og samræmdar aðgerðir til sparnaðar og hag-
kvæmni rekstrar, þar á meðal um sameiningu lánastofn-
ana, skorður við óhóflegum byggingum og fækkun af-
greiðslustöðva, eins og þar segir.
AFBR0T 0G
AFREKASKRÁR
Sifelldur lofsöngur framsóknar-
manna í Tímanum um ágæti og fram-
takssemi dómsmálaráðherra i meðferð
dómsmála minnir helzt á þær aðferðir
sem viðhafðar eru við persónudýrkun
austan járntjalds. Hins vegar er það
staðreynd að oftast er svona lofsöngur
notaður til að hylma yfir athafna- og
getuleysi manna á pólitiskum vett-
vangi. Aðrir fréttamiðlar hafa ekki
komið auga á kraftaverkaaðgerðir
/"---------
dómsmálaráðherra, enda ólíklegt að
aðrir sjái þær en flokkspennar
Timans. Það er vissulega hægt að sár-
vorkenna lesendum blaðsins að þurfa
sífellt að vera að lesa sömu þuluna um
imyndað ágæti flokksforingjans. Af
hverju má hann ekki vera bara
„venjulegur” framsóknarmaður?
Aðaltilefni þessarar stuttu greinar
er að benda á þær augljósu staðreyndir
að þrátt fyrir nokkrar breytingar ráð-
herra á ákveðnum réttarfarslögum
hefur framkvæmd og meðferð dóms-
mála lítið sem ekkert breytzt. Hin al-
mennu lögbrotamisferli varðandi
gjaldeyris- og tollalög, áfengis- og
fíkniefnamál, skatta- og fjársvikamál
fara stöðugt vaxandi. Meginorsakir
þessarar þróunar eru að viðkomandi
lögum hefur ekki verið breytt til sam-
ræmis við þarfir tímans þannig að
í þingsályktunartillögunni felst harður áfellisdómur á
ríkisstjórnina. Beinlínis er sagt, að hún hafi ekki sinnt
þeim mikilvægu skyldum, sem hún ber við stjórnun fjár-
mála. Þess vegna sé þörf á að fela henni sérstaklega að
sinna þessum skyldustörfum sínum. í framsöguræðu
sinni fyrir tillögunni forðaðist Eyjólfur Konráð hins
vegar að beina spjótum að ríkisstjórninni, heldur bar
hann stjórnendur banka, Framkvæmdastofnunar og
sjóða sökum um óstjórn og ofstjórn. Eftir stendur, að
það er hlutverk ríkisstjórnar að stjórna þessum málum.
Hún ber ábyrgð á hinum minni stjórnendum, enda sést
það á orðalagi tillögunnar.
Auðvitað er það rétt hjá þessum stjórnarþingmönnum,.
að ríkisstjórnin hefur brugðizt skyldum sínum á þessu
sviði. Vafalaust hafa þeir haft ótal tækifæri til að minna
ráðherra á það á fundum í þingílokki sjálfstæðismanna,
en greinilega í engu verið sinnt.
Eyjólfur Konráð gerir ennfremur harðahríðað flokks-
bróður sínum, þingmanninum Sverri Hermannssyni, ein-
um stjórnanda Framkvæmdastofnunar. „Samt lesum
við í blöðum um það hneyksli, að Framkvæmdastofnun-
in hyggi á stórfelldar byggingarframkvæmdir í trássi við
Alþingi og ríkisstjórn,” sagði hann í framsöguræðu sinni.
„En það mun verða stöðvað. Nú er mælirinn fullur.”
Greinilega hafa þessir annars áköfu stuðningsmenn
rikisstjórnarinnar verið gripnir meiriháttar örvæntingu
yfir framferði hinna ráðandi flokksbræðra sinna, þegar
þeir sjá ekki annan kost en að reyna að fá Alþingi sem
heild til að „fela” stjórninni að annast skyldur sínar.
Ihaldssamir og
þreyttir kommar
Kommar eru engu likir.
Alvörukommar þykjast hafa öðlazt
vísindalegan skilning á þjóðfélaginu, á
sama hátt og spiritistar þykjast hafa
vísindalegan skilning á framhalds-
lífinu. Kommar þykjast hafa visinda-
legan rétt, og það einkarétt, til þess að
vera róttækir. Kommar þykjast hafa
einkarétt á því að vera frjálslyndir og
umburðarlyndir. Það er svona sams
konar frjálslyndi og umburðarlyndi og
þegar spiritistar leyfa umræður um
það í sinn hóp hvort astralplönin séu
sex eða sjö. Lengra nær frjálslyndið
ekki. Kommar hafa einkarétt á þvi að
berjast fyrir visindalegu málfrelsi og
tjáningafrelsi. En málfrelsið er frelsi
handa Kjartani Ólafssyni til þess að
mega finnast Alþýðubandalagið vera
algóður stjórnmálaflokkur. Tjáninga-
frelsið er frelsi handa listafólki til þess
að mega syngja á baráttusamkomum
þegar vondir drepa góða í Víctnam og
Kambódiu; skylda til að halda sér
saman þegar góðir drepa vonda. Og
hverjir eru svo góðir og hverjir vondir?
Svörin við því er að finna i fræðiritum
hins visindalega sósialisma.
Árum og áratugum saman hefur
þessum trúarsöfnuði tekizt að telja of
mörgum trú um, að hjá sér sé að finna
vitsmuni og móralska yfirburði um-
fram það sem gerist og gengur annars
staðar í samfélaginu. En á bak við
trúarvinglið, sjálfsánægjuna og efa-
semdaleysið býr samt önnur mann-
gerð. Sú manngerð er full af vanmeta-
kennd, íhaldssöm og einatt þröngsýn.
Sú manngerð, þrátt fyrir allt, leyfir sér
öðru hvoru þann munað að efast.
Margir yfirgefa skútuna. Það gerðu
Steinn Steinarr, Halldór Laxness og
miklu fleiri. Það hafa Frakkar verið að
gera í stórum síl undanfarin ár. En
aðrir bíta aðeins í vörina og sökkva sér
á ný niður í visindin. Það er jafn sárs-
aukafullt fyrir alvörukomma að hætta
að vera kommi og það hlýtur að vera
fyrir konuna sem sótt hefur miðils-
fundi i þrjátíu ár að komast að þvi að
miðillinn hennar var bara ótíndur
loddari. Og mörgum reyndist það auð-
veldara að gera það sem margir hafa
svo sem gert: að heyra ekki og sjá ekki.
Kristallast í
Þjóðviljanum
Sem krati hef ég oft og mörgum
sinnum öfundazt út í kommaflokkinn.
Það er staðreynd, eins og það var til
skamms tima staöreynd í Frakklandi,
að á vegum kommanna hefur iðulega
verið þróttmeira menningarlif en hjá
öðrum hliðstæðum samtökum. Það er
lika staðreynd að kommar hafa
iðulega viðkunnanlegri afstöðu til
peninga en margir aðrir: láta sig
veraldleg efni minna skipta. Stjórn-
málaflokki, sem hefur Guðrúnu
Helgadóttur, deildarstjóra og
rithöfund innan sinna vébanda er ekki
alls varnaö. Ámi Bergmann er að
minni hyggju einhver ágætasti
blaðamaður sem hér skrifar
jafnaðarlega i blöð.
En á bak við þetta meinleysislega
yfirborð er eins konar undirlag. Og
það undirlag á ekkert skylt við
Guðrúnu Helgadóttur eða ríkt og auð-
ugt menningarlíf yfir höfuð að
tala. Þetta undirlag er til dæmis sam-