Dagblaðið - 21.09.1978, Qupperneq 10

10-
DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 21. SEPTEMBER 1978.
WMBIABW
Útgefandb DagblaðUHif.
Framkvœmdastjóri: Svalnn R. Eyjólfsson. RKstjóri: Jonas KnstJSnssofy
Frétuitjóri: Jón Birgk Pélurasan. RrUtjómarfultnji: Haukur HalgMon. Skrifltofuttjóri ritstjórnar
Jóhannaa RaykdaL íþróttin Halur Shnonaraon. AðatoíariréttaatjóVan Atli Staktaraaon og Omai
Valdimarsson. Handrit: Ásarimur Pólsson.
Blaflamenn: Árina BJámason, AitfHr T&masson, tsragi Sigurflsson, Dóra Stafónsdóttir, Gíssur Sigurfls'
son, GuflmundUr Magnússon, Halur Halsson, Helgi Pétursson, Jónqs Haraldsson, Ólafgr Geirsson,
Ólafur Jónssonj Ragnar Lár., Ragnhaiflur Kristjónsdóttir. Hönnun: Gufljón H. Pálsson.
Ljósmyndir Ári Kristkisson Ámi PáH Jóhannsson, Bjamloifur Bjamleifsson, Hörflur Vlhjálmsson^
Ragnar Th. SiguMsson, Sveinn Þormóflsstfti.
Skrifstofustjóri:'Ólafur Eyjólfsson. Gjaldkeri: Þráinn ÞorieHsson. Sölustjóri: Ingvar Sveinsson. DreHins
arstjóri: Már E.M. Halldórsson.
Ritstjóm Siðumóla 12. Afgreiflsla, áskriftadedd, augtýskigar og skrif stófur Þveriiohi 11.
Aflahimi blaflsins er 27022 (10 Ifnuri. Áskrift 2000 kr. á mánufli innanlands. í lausasölu 100 kr. eintakið.
Setning og umbrot Dagblaflifl hf. Siflumúla 12. Mynda- og plötugerð: Hilmir hf. Siflumúla 12. Prentun:
Aryflkur hf. SkeHunni 10. . ,_________________________
Ríkisstjóm skattsvika
„Á árirm 1978 skal lagður sérstakur
tekjuskattur á þá skattaðila, sem vegna
aðstöðuleysis eða af misskildum heiðar-
leika töldu fram tekjur á skattárinu 1977
umfram þau mörk, sem greinir hér á
eftir. Þeir skattaðilar, sem höfðu tekjur
umfram þessi mörk, en sviku undan skatti, þurfa ekki að
hafa áhyggjur af hinum sérstaka tekjuskatti.”
Þannig hefði kaflinn um aukinn tekjuskatt í nýju
skattalögunum átt að byrja, að mati Sveins Jónssonar,
aðstoðarbankastjóra Séðlabankans, sem ritaði grein um
þetta efni í Morgunblaðið á þriðjudaginn.
Svipuð sjónarmið komu fram í leiðara Dagblaðsins á
mánudaginn: „Ríkisstjórnin hefði unnið mun þarfara.
verk, ef hún hefði reynt að koma lögum yfir hin breiðu
bök, sem tekst að koma tekjum sínum framhjá skatti.
Þar eru gífurlegir möguleikar á auknum skatttekjum
ríkisins, sanngjarnari en auknar álögur á þá, sem gefa
nauðugir eða viljugir upp allar sínar tekjur.”
Sveinn Jónsson segir frá nýlegri áætlun í Noregi, sem
bendir til, að 10—11% þjóðartekna séu svikin undan
skatti þar í landi, þrátt fyrir öflugt skattaeftirlit. Ef sama
hlutfall væri hér á landi og gert væri ráð fyrir, að veru-
legur hluti hinna skattsviknu tekna ætti að lenda í hæstu
skattprósentu, má gera ráð fyrir 15—20 milljarða tekju-
tjóni í skattheimtu.
Því miður valda verðbólga og aðrar séríslenzkar að-
stæður því, að gera má ráð fyrir meiri skattsvikum hér en
í Noregi. Og hin nýju skattalög hvetja mjög til aukinnar
hugkvæmni skattgreiðenda á því sviði. Samanlögð tekju-
skattprósenta að viðbættum skyldusparnaði er nefnilega
komin upp undir 70%!
Ríkisstjórnin virðist haldin þeirri nauðungarhugsun,
að þeir, sem greiða háa tekjuskatta, séu vondu mennirnir
í þjóðfélaginu. Hún hróflar hins vegar ekki við verð-
bólgubröskurunum, sem koma tekjum sínum undan
skatti vegna eymdar íslenzkra skattalaga. Þetta skilst,
þegar athugað er, að flestir verðbólgubraskarar dafna í
skjóli þeirrar aðstöðu, sem stjórnmálaflokkarnir hafa í
lánastofnunum.
í hópi vonda fólksins að mati stjórnarinnar eru hjón,
sem bæði vinna úti til að koma undir sig fótunum. Þar er
fólk, sem vinnur óhóflega langan vinnudag í sama skyni.
Þar er fólk, sem hefur lagt hart að sér við öflun starfs-
reynslu og menntunar. Einkum og sér í- lagi er um að
ræða launafólk, sem ekki getur ráðskazt með bókhald
tekna sinna.
Þetta launafólk er auðvitað hátekjufólk, sem á að
borga meiri skatta en lágtekjufólk, til dæmis 35% af
tekjum, meðan lágtekjufólk borgi minna og helzt ekki
neitt. Hins vegar mætti rikisstjórnin gjarnan ná 70% af
tekjum verðbólgubraskaranna, skjólstæðinga hennar sjálfr-
ar.
I máli þessu endurspeglast rótgróin spilling íslenzkra
stjórnmála. Verðbólgubraskararnir, sem breyta lánum i
verðfasta steypu og endurgreiða síðan í verðrýrðum
krónum og búa sér þannig til skattlausar tekjur, starfa í
skjóli stjórnmálaflokkanna og sumpart meira að segja á
vegum þeirra. Þar stendur hnífurinn í kúnni.
Engan þarf því að undra, þótt stjórnarflokkunum
svíði gagnrýni Sveins og hefji á hendur honum herferð
persónuníðs í flokksblöðunum. í gær fjölluðu fjórar
greinar Tímans og Þjóðviljans um vonzku hans.
í kurteisustu greininni var kvartað um, að Sveinn hafi
ekki komið með tillögur til úrbóta. En skyldi ríkisstjórnin
þora að fela honum slikar tillögur? Ætli hún verndi ekki
heldur braskarana.
Camp David samkomulagið:
Margt er enn ógert
í friðarsamningum
Miðausturlanda
Samningsdrögin tvö, sem leiðtogar
Israels og Egyptalands undirrituðu i
Camp David á sunnudaginn, eru
nokkurs konar vöruskipti þar sem
bæði ríkin gáfu nokkuð eftir af kröfum
sínum til að fá í staðinn nokkru áork-
að og nálgast friðarsamninga. Sjálft
samkomulagið er gott dæmi um það
hve viðkvæm deilumálin eru og lítið
mátti út af bera til að þessi djarfa til-
raun Carters Bandaríkjaforseta mis-
tækist gjörsamlega.
Begin forsætisráðherra Israels
krafðist þess í byrjun að ákveðið yrði
að ganga frá sérstökum friðarsamning-
um milli Egyptalands og fsraels áður
en hann undirritaði grundvallarsam-
komulag um frið í Austurlöndum nær.
Sadat forseti vildi aftur á móti hafa
hinn háttinn á. Fyrst heildarsam-
komulag um frið og síðan undirritun
friðarsamninga milli ríkjanna. t heild-
arsamkomulaginu taldi hann meðal
annars ákvörðun um framtið
Palestínuaraba og stjórn þeirra.
Jimmy Carter forseta og aðstoðar-
mönnum hans var því mikill vandi á
höndum. Ekkert virtist þvi hægt að
gera. Sama hvar byrjað var, allt snerist
í hring og féll um sjálft sig.
Erfiðasti liður samkomulagsins i
Camp David mun hafa verið hvernig
framtíð Palestínuflóttamanna ætti að
vera. Þeir dveljast nú á vesturbakka
árinnar Jórdan og Gazasvæðinu.
Báðir þessir landshlutar eru undir yfir-
ráðum Israelsmanna.
1 byrjun viðræðnanna krafðist
Sadat forseti þess að Israelsmenn
hyrfu algjörlega á brott frá vestur-
bakkanum og Palestinuaröbum yrði
heimilað að stofna þar sjálfstætt riki.
Begin hafnaði þessum kröfum algjör-
lega og visaði meðal annars til þess að
vesturbakki árinnar Jórdan hefði verið
undir Gyðingum frá því fyrir Krists-
burð. í samkomulaginu tókst að koma
því þannig fyrir að hvorugur aðilinn
þurfti formlega séð að gefa eftir af
kröfum sínum. Þó er ljóst að stefnt er
að heimastjórn Palestinumanna, sem
yrði i tengslum við Jórdaniu. Akvæði
um að ísrael hafi síðasta orðið varð-
andi þessi mál og yfirráð yfir vestur-
bakkanum verða ekki af þeim tekin
nema með þeim skilmálum sem þeir
samþykkja. Aftur á móti féllust Ísra-
elsmenn á, að samkomulag um
Palestínuflóttamennina yrði að nást
innan fimm ára. Þar með má álíta að
þeir hafi undirgengizt þá kvöð að kom-
ast að samkomulagi, sem málsaðilar
geti falliztá.
Sadat tók í þessum efnum þá
áhættu að ganga nokkuð á skjön við
fyrri stefnu Arabarikjanna. Gerir
hann það í skjóli þess að lokaniður-
staða málefna Palestínuaraba er ekki
Ijós samkvæmt Camp David sam-
komulaginu. Hann telur aftur á móti
að ísrael hafi skuldbundið sig til að
sleppa tökum á vesturbakka árinnar
Jórdan innan fimm ára. Þær viðræður
eiga að vera tengdar friðarviðræðum
við Jórdaniu og lokasamningar um
málið tengdust friðarsamningum við
þá.
Varðandi PLO samtökin, sem öll
Arabaríkin hafa viðurkennt sem full-
trúa Palestínuaraba, var einnig farið bil
beggja. Engin ákvæði eru í samkomu-
laginu, sem takmarka rétt Palestínu-
araba til að sitja í samninganefnd
þeirri, sem Jórdanir eða Egyptar
munu koma á fót er rætt verður um
framtið vesturbakkans. ísraelsmenn
hafa hingað til algjörlega neitað að
taka þátt I viðræðum þar sem fulltrúar
PLO taka þátt. Ef þeir aftur á móti
dveljast á svæðum flóttamannanna
munu Israelsmenn sætta sig við þá.
Aftur á móti munu ísraelsmenn hafa
heimild til að hafna PLO fulltrúum frá
þeim hluta samtakanna, sem hefur
höfuðstöðvar í Beirut í Líbanon.
Varðandi landamæri Jórdaníu,
svæðis Palestínuaraba og Israels var
tekinn sá kostur að hvorugur aðilinn
drægi beint úr kröfum sínum. 1 Camp
David samkomulaginu segir að
ákvörðun um landamæri eigi að takast
jafnhliða friðarsamningum Israels við
Jórdaníu og Palestínuaraba.
Komizt var að málamiðlun varð-
andi herlið Israelsmanna á vestur-
bakkanum. Þeir eiga að fækka 10 til
elléfu þúsund manna herliði sínu um
helming og þeir sem eftir eru eiga að
—
Það leikur varla á tveim tungum, að
stjórnmál hér á landi hafa breytzt all-
verulega á siðustu áratugum. 1 stað
snarpra stjórnmálaumræðna — um
stjórnmál — á Alþingi og heima í hér-
aði, t.d. fyrir kosningar eða á almenn-
um fundum stjórnmálafélaga er nú
komið almennt gaspur um andstæð-
ingana, persónulegar ávirðingar, oft-
ast órökstuddar, og það sem bezt lætur
í eyrum sauðtryggra kjósenda, lestur
langra loforðalista um allt og ekkert.
Meðalmennskan
er markmiðið
Þótt Islendingar hafi löngum haldið
því fram um sjálfa sig, að þeir væru litt
ginnkeyptir fyrir hvers konar upphafn-
ingu samborgaranna hafa dæmin
margsannað, að þeir eru engan veginn
lausir við þann mannlega eðlisþátt að
vilja skara fram úr á ýmsum sviðum,
hverjum öðrum eða sem þjóðarheild.
Það er því einkar ógeðfelld aðferð,
sem íslenzkir stjórnmálamenn hafa
tekið upp, einkum hin siðari ár, að
höföa aðeins til meðalmennskunnar,
þegar þeir standa i ræðustóli eða út-
deila boðskap sínum á annan hátt.
Það hefur oft verið sagt, að það
þurfi kjark og dirfsku til þess að ráða
niðurlögum meðalmennskunnar. Á
þessari stundu eiga Islendingar enga
stjórnmálamenn, sem þora að leggja
til atlögu við meðalmennskuna og ein-
staklingsfrelsi, og jafnvel lýðræði á
formælendurfáa.
Þeir stjórnmálamenn, sem nú eru
við lýði, telja, að áhrifamesta leiðin til
þess að koma fólki til þess að aðhyllast
þau markmið, sem boðuð eru hverju
sinni, sé að sannfæra það um, að þessi
markmið séu i rauninni þau sömu,
sem það hafi alltaf aðhyllzt — en
aðeins ekki skilið þau rétt eða gert sér
nægilega grein fyrir áður! — Sígild
skírskotun til meðalmennsku. — Full-
komin umhverfing hins mælta máls er
ein af þeim brellum, sem nota má, til
þess að rugla dómgreind þeirra, sem
aðeins líta á yfirborð hlutanna, og slíkt
er auðvelt í þjóðfélagi, þar sem meðal-
mennskan setur fólki stólinn fyrir
dyrnar í kapphlaupinu við knappan
tíma —ogfjármuni.
Að því hlaut að koma fyrr eða síðar,
að mælirinn fylltist. Þá undiröldu, sem
Kjallarinn
GeirR. Andersen
gætir nú i röðum yngri manna, sem
hafa obbann af þjóðarfylginu á bak
við sig, má glöggt rekja til óánægju
þeirra með þá meðalmennsku, sem
hinir eldri stjórnmálamenn hafa
stundað svo opinskátt i málflutningi.
Þannig hefur nú komið upp sterk
hreyfing innan raða ungra sjálfstæðis-
manna, framsóknarmanna og al-
þýðuflokksmanna, sem knýr á um
breytt vinnubrögð innan þessara
flokka.
Þessi óánægja beinist m.a. að spill-
ingu, lágkúru og meðalmennsku í
stjórnarfari almennt talað og að þeirri
staðreynd, að ekki verði komizt hjá
einbeittum og heiðarlegum aðgerðum
i efnahagsmálum okkar, ef nokkur
von á að vera til þess, að við lifum af
þá kreppu, sem skollin er á (siðustu að-
gerðir í efnahagsmálum breyta þar
engu um til batnaðar hvort eð er) og
verður ekki læknuð með aðferðum
meðalmennskunnar. Meðan núver-
andi stjórnmálamenn ráða ferðinni og
meðan þeim tekst að kúga hina yngri,
sem birtast á sjónarsviðinu, til hlýðni,
verður meðalmennskan eina mark-
miðið í íslenzkum stjórnmálum.
Af siðustu viðbrögðum hinna ungu
reiðu manna i þessum þremur stjórn-
málaflokkum má þó ráða, að enn hafa
þeir ekki-erindi sem erfiði, hvorki til
orðs né æðis og verða þeir nú að horfa
upp á þá kaldhæðnislegu staðreynd,
að það var Alþýðubandalagið, sem
fyrst flokkanna varð til þess að taka
mark á óánægjuröddum hinna yngri
og skipa þrjá þeirra umsvifalaust ráð-
herra. Enginn hinna flokkanna tók
þessa afstöðu, þótt tilefnin væru þar
enn augljósari, ekki sízt vegna þeirra
ungu manna, sem þar urðu óumdeil-
anlega sigurvegarar i siðustu kosning-
um eða undanfara þeirra, prófkjörun-
um. — Nei, meðalmennskan sat í
fyrirrúmi.
Ábyrgðarlausir
aðilar
Það er oft vitnað í þá kynslóð, sem
talin er vera hornsteinn þeirrar upp-
byggingar — og þess „kerfis”, sem við
nú búum við, og sagt um leið, að sú
kynslóð eigi betra skilið en það, að
sparifé hennar sé brennt upp á verð-
bólgubáli undangenginna ára. Því er
gjarnan bætt við, að það „öryggi”,
sem við búum nú við, sé sótt í ævistarf
þessarar kynslóðar.
Staðreyndin er hins vegar. að mati