Dagblaðið - 20.03.1979, Page 10

10
DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 20. MARZ 1979.
BIAÐID
'Útocfandt DagbtaM hf.
FramkvnmdastJóri: Svainn R. EyJóHsson. Rltstjóri: Jónas Kristjénsson.
Fréttastjóri: Jón Blrgir PMurssOfL Rhstjómarfultrút Haukur Hsigason. Skrtfstofustjóri ritstjómar
Jóhannas RaykdaL Iþróttlr Halur Sknonarson. Aðstoðarfréttastjdrar Atll Stalnarsson og Úmar VakJL
marsson. Msnnkigarmét Aðalstsktn IngóKsson. Hsndrit Asgrimur Piisson.
Blaðamann: Anna BJamason, Asgak Tðnwason, Bmgl Slgurðsson, Dóra StafénsdðttJr, Gissur Slgurðs-
son, Gunnlaugur A. Jónsson, Hséur Haðason, Hslgl PStursson, Jónas Haraldsson, Ólafur Gairsson,
Ólafur Jónsspn. Hónnun: Guðjón H. Pélsson.
LJósmyndlr Aml PéB Jóhannsson, BJamlaHur BJamlaHsson, Hðrður Vlhjéknsson, Ragnar Th. Slgurðs-
son, Svakin Þormóðsson.
Skrifstofustjóri: Ólafur EyJóHsson. GJaldkari: Prékin PoriaHsson. Sðtustjórk Ingvar Svainsson. DrsHlng-
arstjóri: Mér E.M. HaHdórkson.
Rltstjóm Siðumúls 12. Afgralðsla, éskriftadald, auglýslngar og skrif stofur Þ varholti 11.
Aðabknl blaðslns sr 27022 (10 Onuri. Askrift 3000 kr. é ménuðl Innanlands. I lausasðki 150 kr. skitakið.
Satning og umbrot DggMaðlð hf. Siðumúia 12. Mynda- og plðtugarð: HOmk hf. Siðumbla 12. Prantun:
Arvakur hf. SkaHunnl 10.
Aumastir allra
Rannsóknaráð ríkisins hefur sett
fram óhóflega íhaldssöm markmið við
eflingu rannsókna og þróunar í þágu at-
vinnuveganna. Samkvæmt þessum
markmiðum mun ísland áfram hafa
sérstöðu meðal efnaðra þjóða í litlum
fjárveitingum á þessu sviði.
Árið 1972 notuðu Vestur-Þjóðverjar 2,5% af þjóð-
arframleiðslu sinni til rannsókna og þróunar. Þá voru
íslendingar komnir upp í 0,4% og eru nú ekki komnir
upp í nema 0,5%, Þjóðverjar eru fimmfalt duglegri á
þessu sviði, þótt miðað sé við íbúafjölda.
Bilið milli íslendinga og Þjóðverja hefur sífellt verið
að aukast. Þjóðverjar hafa bætt við sig sem nemur
0,1% á ári, en íslendingar eru heil fimm ár að ná því
marki. í markmiðum Rannsóknaráðs felst, að það taki
íslendinga enn fimm ár að hækka sig um 0,1%.
Þjóðverjar eru auðvitað þeir, sem hafa fengið harð-
ast fram í að beizla vísindin í þágu atvinnuveganna.
Enda er efnahagskerfi þeirra um það bil að taka við af
efnahagskerfi Bandaríkjanna sem hornsteinn Vestur-
landa.,Hin miklu vísindaútgjöld Þjóðverja eiga tölu-
verðan þátt í þessu.
Norðurlandaþjóðirnar hafa dregizt aftur úr í þessu
kapphlaupi. Sem dæmi má nefna, að Norðmenn eru
aðeins komnir upp í 1,3% af þjóðarframleiðslu til
rannsókna ogþróunar og Svíar upp í 1,5%. En þetta er
þó alténd þrefalt hærra en íslendingar.
Við ættum að stefna að því að brúa þetta bil í stað
þess að breikka það. Við ættum að stefna að því að
bæta okkur um 0,2% á ári. Þá værum við tíu ár að ná
núverandi stigi Þjóðverja, 2,5% þjóðarframleiðslu til
rannsókna og þróunar.
Því hefur verið spáð, að þjóðarframleiðsla íslend-
inga verði 700 milljarðar á þessu ári. 0,2% af því er 1,5
milljarðar króna. Við þyrftum því að auka útgjöld til
rannsókna og þróunar úr 3,5 milljörðum króna í 5
milljarða króna á árinu.
Þetta er auðvitað ekki hægt að gera allt innan kerfis-
ins. Rannsóknir og þróun þurfa að flytjast í síauknum
mæli inn í fyrirtækin á sama hátt og með þeim þjóð-
um, sem vel eru á vegi staddar, Þjóðverjum, Banda-
ríkjamönnum og Japönum.
Ef það á að takast, þarf að byrja að leyfa fyrirtækj-
um að græða peninga. Einnig þarf að veita þeim sér-
stakar skattaívilnanir fyrir framlög til rannsókna og
þróunar. En þar með erum við komin að öðru vanda-
máli, óbeit stjórnmálamanna á hagnaði hjá fyrir-
tækjum.
Rannsóknaráð ríkisins setti fram markmið sín í maí í
fyrra. Þau markmið mótast sjálfsagt á raunsæju mati
á, hvaða fjárveitingar sé unnt að kreista út úr stjórn-
málamönnum, er lítinn sem engan áhuga hafa á rann-
sóknum og þróun.
Stjórnmálamenn okkar eru svo gæfusnauðir, að þeir
taka ekki einu sinni mark á þeim vísindamönnum, sem
þeir rausnast þó til að borga laun. Árum saman hefur
ekkert mark verið tekið á tillögum fiskifræðinga um
hámark leyfilegs þorskafla, svo að grófasta dæmið sé
tekið.
Markmið Rannsóknaráðs eru meingölluð, einmitt af
því að þau byggjast á raunsæju mati á óraunsæjum
stjórnmálamönnum. Þessi markmið eru svo hófsöm,
að þau gefa stjórnmálamönnunum þá ímyndun, að við
séum svo vel settir á sviði rannsókna og þróunar, að
hægfara aukning dugi.
Stundum getur umhverfið verið svo óraunsætt, að
menn verða að setja fram markmið, sem virðast óraun-
sæ miðað við aðstæður, en eru raunsæ miðað við
efnahagslegar vonir þjóðarinnar. Rannsóknaráð hefur
sett markið allt of lágt.
f
Salt 2 viðræðurn-
ar komnar á loka-
stig ;
eykur vonir um að dragi úrvígbúnaðarkapp-
hlaupi Bandaríkjamanna og Sovétmanna
Viðræður um nýtt sovézk-banda-
rískt samkomulag um takmörkun
gereyðingarvopna nálgast nú loka-
stig. Báðir aðilar eru sammála um
að hægt verði að undirrita samning-
inn í náinni framtíð. Þessa atburðar
er beðið með eftirvæntingu, og það
ekki aðeins meðal þjóða samnings-
aðila: Með viðræðunum, sem hafa
nú staðið yfir í sex ár, hefur verið
fylgzt af áhuga í öllum löndum heims
og þýðing þeirra fyrir varðveiziu
friðar og framtíð mannkyns er fyrir
löngu viðurkennd um heim allan.
Samningurinn hefur enn ekki verið
birtur opinberlega. Efni hans er þó
Herstyrkur stórveldanna er ógn-
vekjandi og hljóta allir friðelskandi
menn að styðja tilraunir til þess að
draga úr framleiðslu gereyðingar-
vopna. Myndin er af bandarisku
flugmóðurskipi.
það kunnugt að það hefur gefið tii-
efni til umræðna og ýmist bjartsýni
eða bölsýni, eftir því hverjir hafa um
hann fjallað.
Eins og allir samningar þar sem
aðilar verða að taka tillit til álits og
hagsmuna beggja og mætast á miðri
leið verður hinn nýi samningur ekki
neinn „óskasamningur” í öllum
atriðum. Samt sem áður inniheldur
hann eitt meginatriði, þ.e.a.s. vilja
beggja aðila til að hætta við aukn-
ingu vopna með miklum eyðingar-
mætti og að búa í haginn fyrir niður-
skurð þeirra vopna sem þegar eru
fyrir hendi.
Rundruð milljóna íbúa jarðar
byggja vonir sínar á samningnum,
því hann gefur vonir um frið á jörðu.
Skoðanakannanir í Bandaríkjunum
hafa staðfest að yfir 81% Banda-
ríkjamanna styðja undirritun Salt-2
samningsins. Engin slík könnun
hefur farið fram í Sovétrikjunum. en
vitað er að þar styður sovézka þjóðin
stefnu ríkisstjórnar sinnar, þar á
meðal Salt-2 samninginn. Salt-
viðræðurnar eiga sér andstæðinga,
meðal annars í Bandaríkjunum
sjálfum. Og enda þótt þeir séu ekki
margir eru þeir áhrifaríkir í þjóðlíf-
inu. Það er mjög líklegt að þeir séu
flestir meðal þeirra hópa sem missa
spön úr aski sínum með takmörkun
vígbúnaðar og afvopnun. Þar er
einnig að finna þá sem neita að fallast
á nokkurt hugsanlegt samkomulag
milli Bandaríkjanna og Sovétríkj-
anna.
Einnig eru sumir bandarískir
stjórnmálamenn ekki svo mótfallnir
samningnum sem slíkum, en vilja
nota hann til að koma fram þrýstingi
á Sovétrikin.
Tilraunir til að nota samninginn til
þrýstings á Sovétríkin byggjast á
þeirri skoðun, að Sovétríkin þurfi
meira á honum að halda en Banda-
Götunauðganir og
aðrar nauðganir
Nauðgun hefur sérstöðu meðal
annarra afbrota, því að fyrirlitning
almennings á afbrotinu bitnar oft
jafn mikið á fórnarlambinu og af-
brotamanninum. Konan, sem kærir
nauðgun, er í þeirri einstöku að-
stöðu, að það er hún, sem þarf oft á
tíðum að sanna sakleysi sitt. Og til
þess að gera það, verður hún að skýra
frá einkamálum sínum og því, sem á
daga hennar hefur drifíð. Fortíð
hennar getur því skipt meira máli
fyrir úrslit málsins heldur en ferill af-
brotamannsins. Hún er að vísu betur
stödd, ef nauðgunin hefur átt sér stað
á dimmum og drungalegum stað, og
ef hún er ókunnug manninum, sem
hefur nauðgað henni, og ef hann
hefur misþyrmt henni svo áverkar
sjáist.
Hún er betur stödd að því
leyti, að henni verður frekar trúað.
Ef hún þekkir manninn, sem hún
kærir og hefur ekki sýnilega áverka,
þarf hún ekki að búast við, að frá-
sögn hennar þyki trúverðug. Hér
leynast þær hugmyndir að baki, að
konan hafi sjálf á einhvern hátt hvatt
manninn til afbrotsins. Hún hafi
gefið honum vísbendingu, sem hann
nauðgana.sem verða fréttaefni í dag-
blöðum. Þá er um átök á milli
ókunnugra að ræða. Átökin geta
gerst hvar sem er, í húsasundi eða á
göngustíg til dæmis. í hugum margra
er þetta hin dæmigerða nauðgun.
^ „Konan, sem kærir nauðgun, er í þeirri ein -
stöku aðstöðu,að það er hún, sem þarf oft á
tíðum að sanna sakleysi sitt.”
hafi farið eftir. Konur geti þess vegna
sjálfum sér um kennt, ef illa fer.'
Þannig stuðlar nauðgunarhræðsla að
því, að konur geta ekki hegðað sér
eins og þær sjálfar kjósa.
Skýringa á henni er oftast leitað í af-
brigðilegu kynlífi mannsins, sem
nauðgar. Það er hins vegar margt,
sem bendir til þess, að þessar nauðg-
anir séu aðeins lítið brot af þeim