Dagblaðið - 08.05.1979, Síða 11

DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 8. MAl 1979.

Fyrstu merki þess kornu fram í
ræðu sem Jimmy Carter forseti
Bandaríkjanna hélt 10. apríl síðast-
liðinn. Þá tilkynnti hann að frum-
‘varp yrði lagt fyrir fulltrúadeild
þingsins í Washington um að Tyrk-
landi yrði veitt 150 milljón dollara
fjárhagsaðstoð. Sagðist hann gera sér
vonir um að Vestur-Þýzkaland og
jafnvel fleiri ríki mundu einnig koma
til hjálpar.
Samkvæmt heimildum í Brussel
ætla Vestur-Þjóðverjar að leggja
fram 250 milljónir dollara en ekki er
ljóst hvort þar er um aðstoð eða lang-
tímalán að ræða. Frakkar munu
leggja fram 80 milljónir dollara og
Bretar 15 milljónir.
Auk þessara ríkja Atlantshafs-
bandalagsins er búizt við að Japan
muni koma þarna til hjálpar auk
Saudi-Arabíu, sem hyggst veita allt
að 250 milljónum í formi vörukaupa-
lána. Síðastnefnda ríkið hefur lengi
haft það fyrir reglu að aðstoða illa
stödd ríki múhameðstrúarmanna.

t Tyrklandi eru fagrar og fornar byggingar.Verðbólgan er aftur á móti hrikaleg
og atvinnuleysi mikið.
Kjallarinn
Kjartan Jónasson
tekjur fyrir mikla vinnu eins og sjó-
mennirnir okkar. Engu að síður er
full ástæða til að ráðast gegn yfir-
vinnunni rétt eins og hátekjunum þar
sem alveg er Ijóst að stór hluti yfir-
vinnunnar er óþarfur og með henni er
verið að ræna þjóðfélagið miklum
fjármunum og fjölskyldurnar tóm-
stundum sínum.
Þak á launin
Og nú er mál að linni. Rikisvaldið
og samtök launþega ættu að taka
strax saman höndum um að segja
aðlinum stríð á hendur með það fyrir
augum að bæta hin verri kjör á
kostnað óhófsins. Við höfum ekki
efni á því að isíenskur launþegi verði
að láta börn sín alast upp sjálfala á
götunum til þess að annar islenskur
launþegi geti ekið um á 10 milljón
króna stöðutákni, búið undir
Laugarásnum og farið til útlanda
mörgum sinnum á ári.
Það eina sem dugir eru lög sem
binda hlutfall hæstu og lægstu tekna
í landinu til dæmis þannig að hin
hæstu laun geti aldrei orðið meira en
helmingi hærri en hin lægstu. Slíkt er
vel framkvæmanlegt og fram-
kvæmdarleysið getur ekkert áfsakað
nema viljaleysið. Þó slíkar aðgerðir
passi hvorki inn i kerfi komma né
frjálshyggjumanna passa þær þeim
mun betur sanngirnis- og manngildis-
sjónarmiðum og íslenskum þjóð-
félagsveruleika.
Nóg er nú samt þótt þjóðfélagið
búi ekki meira en helmingi betur að
einum manni en öðrum. Leyfi ég mér
'að fullyrða að enginn flugmaður eða
ráðherra eða störf þeirra séu svo
mikið sem helmingi meira virði en
skrifstofustúlkan og störf hennar.
Aftur á móti felst í störfum þessara
manna að minnsta kosti helmingi
meiri umbun burtséð frá launaliðum
og fríðindum en nokkurn tímann
felst í starfi skrifstofustúlkunnar
okkar. Og er ekki nóg að menn hafi
forréttindastöður þó þeir hafi ekki
óhófleg forréttindalaun líka?
Kjartan Jónasson
blaðamaður.
11
\
Jafnaðarstefna: Að
níðast jafnt á öllum
Síðan nokkrir frambjóðendur
Alþýðuflokksins fóru inná þing í síð-
ustu kosningum hefur ýmislegt
breytzt á þessu hraunúfna líkþorni
norður á yztu nöf.
Sú breyting, sem mest er áberandi,
er að Kröfluævintýrinu margfræga
virðist nú loks lokið. Er þar allt í
lukkunnar velstandi og engar svæsn-
ar kjallaragreinar sjást lengur um þá
ógurlegu spillingu sem þar átti að
vera á ferðinni. Dómsmálin virðast
einnig vera komin í allgott lag eftir að
kratarnir komust á þing, — þau
munu hafa orðið allt önnur á einni
nóttu. Neðanjarðarhagkerfið, sem
fólk var farið að trúa að raunveru-
lega væri til, gufaði upp skömmu
eftir kosningar og hefur ekki síðan
sézt.
Eins og fólki er enn í fersku minni,
var i síðustu kosningabaráttu talsvert
'rætt um þau gífurlegu skattsvik, sem
áttu að eiga sér stað í landinu. Mikið
var rætt um að nauðsynlegt væri að
gera gangskör að því að koma lögum
yfir þessa glæpastarfsemi, sem grass-
eraði fyrir allra augum auk þess sem
hún flytti skattbyrðina yfir á þá fáu,
sem annaðhvort af meðfæddum
asnaskap eða vegna „slæmrar að-
stöðu” gætu ekki stolið undan skatti.
En um leið og kratarnir komust á
þing gufaði þessi spilling upp á auga-
bragði og hefur ekkert heyrzt af
henni síðan.
í kosningabaráttunni, sem fólk er
orðið þjálfað i að gleyma fljótt, fór
einnig fram hið klassíska kjaftæði
um aukinn kaupmátt, sérstaklega
hinna lægst launuðu. Það var fjálg-
lega talað um að efla þyrfti atvinnu-
líf, stuðla að aukinni framleiðni (sem
fæstir þingmanna vita hvað er) auk
þess sem gjörbreyta átti skipulagi
landbúnaðará íslandi.
Eftir kosningar
Það fyrsta sem kratarnir beittu sér
fyrir var að hækka skattbyrði þeirra
sem ekki geta borið hönd fyrir höfuð
sér, skattsvikurunum til enn meiri
ábata. Ekki nóg með það: Eftir að
kratarnir komust á þing var farið að
bollaleggja um ýmiss konar aðgerðir í
því skyni að girða fyrir að heiðarlegt
fólk gæti unnið sér inn peninga í réttu
hlutfalli við það vinnuframlag, sem
hægt er að skapa með dugnaði og út-
sjónarsemi. Slíku fólki skal hegnt
með sérstökum skattálögum — það
er bannað að vinna í landinu nema
upp að ákveðnu marki, allar tekjur
þar fram yfir eru illa fengnar hvernig
sem þeirra er aflað. Ef til vill er
kveikjan að þessum auknu skattálög-
um nýgerðir launasamningar sem
Flugleiðir hf., sem nú munu vera á
hausnum, gerðu við flugmenn. Með
fullri virðingu fyrir starfi flugmanna
og þeirri miklu menntun og enn meiri
þjálfun sem að baki slikum störfum
býr, þá er það óeðlilegt að flugstjóri
hafi nánast tvöföld laun háskólarekt-
ors á íslandi, jafnvel þótt rektornum
hafi ekki hugkvæmzt á sínum yngri
árum að bæta flugi við lærdóm sinn,
en það hefði hann getað í hjáverkum.
Og þetta er ræfildómi rikisstjórnar að
kenna, hvort sem við erum þeirrar
skoðunar að þær hefðu átt að lækka
laun flugmanna eða hækka laun há-
skólarektors. Misræmið þarna á milli
er táknrænt fyrir þann dómgreindar-
skort, sem einkennt hefur afstöðu
ríkisstjórna til þess fyrirbæris sem
kallast þrýstihópur.
1 kjölfar þessarar kórvillu kemur
síðan fram tillaga á Alþingi frá kröt-
um, um að sérstakan hátekjuskatt
skuli leggja á skattgjaldstekjur ein-
staklinga fari þær uppfyrir 12 millj-
ónir króna á ári og hefur verið nefnd-
ur 80—90% skattur í þessu sam-
hengi.
Fjárkúgun og vinna
iögð aðjöfnu
Nú hafa mistök ríkisstjórna og lin-
kind gagnvart óbilgjörnum kröfum
þrýstihópa, sem beitt hafa fjárkúgun
í krafti sjálfskipaðs valds yfir
ákveðnum rekstrarþáttum samfélags-
ins, leitt til þess að eitt skal yfir alla
ganga: Fjárkúgun og vinna eru orðin
einn og sami hluturinn.
Almenningur á íslandi er orðinn
Iangþreyttur á þeirri kúgun sem felst í
óréttlátum skattalögum, þar sem
heiðarlegu fólki er miskunnarlaust
hegnt sem glæpamönnum fyrir það
eitt að nenna að vinna. Engum finnst
það óréttlátt þótt einhver leggi nótt
við dag i því skyni að bjarga verð-
Kjallarinn
Leó M. Jónsson
mætum sjávarafla frá skemmdum
einhvers staðar úti á landi, það eykur
útflutningstekjur þjóðarinnar og
tryggir afkomu þingmanna og ann-
arra sem eru í þjónustustörfum. Það
er hins vegar glæpur ef einhverju
þessa fólks tekst að nýta hæfileika
sína og dugnað til þess að vinna sér
inn meira en 12 milljónir á einu ijri
með vinnuframlagi — af því einu að
flugmenn eða einhver annar aðstöðu*:
hópur á það ekki skilið. í stað þess að
leiðrétta áður gerð mistök, verður
stjórnvöldum það eitt fyrir að níðast
jafnt á öllum, enda mun það vera eitt
megininntakið í sósialismanum þegar
umbúðirnar hafa verið fjarlægðar.
Ráðstöfun vinnu
í eigin þágu
Þeir sem hugleitt hafa skattamál
vita að skattbyrði er nú meiri á ís-
landi en nokkru sinni. Við berum
okkur gjarnan saman við önnur lönd
í V-Evrópu og iðulega er því haldið
fram í fjölmiðlum að skattbyrði sé
orðin svipuð á íslandi, sem hlutfall af
þjóðarframleiðsluverðmætum, og i
þeim löndum sem heimsfræg eru
orðin fyrir skattpíningu. Reyndin er
hins vegar sú, þegar öllu er á botninn
hvolft, að skattbyrði hefur aukizt
mest á milli ára á íslandi og þegar
þess er gætt að viðmiðunarþjóðirnar
verja frá 6—11% þjóðarframleiðslu-
verðmæta til landvarnar- og hermála,
sem við fáum greitt fyrir þótt lítið sé,
þá er skattbyrði á íslandi orðin mest
allra landa í V-Evrópu og í engu landi
með svipaða skaltbyrði eru launþegar
með jafn lág laun og á íslandi.
Hagfræðingar að störfum fyrir
ríkisstjórnir hverju sinni hafa verið
óhræddir við að setja fram lygilegar
tölur um þjóðarframleiðsluverðntæti
á mann hérlendis. Liður i þessari
verðmætasköpun er sú vinna sem al
menningur í landinu leggur á sig, eftir
venjulegan vinnutima, til þess að
byggja sér og sínum híbýli. Hve mikil
þessi verðmætasköpun er, sem
þannig fer fram og á sér enga hlið-
stæðu erlendis, hefur sennilega aldrei
verið reiknað út. Óhætt er að full-
yrða að án þessarar eigin vinnu hús-
eigenda, hvort sem hún felst í frá
gangi eða byggingu frá grunni, hefði
aldrei tekizt að byggja þann fjölda
ibúða, sem tekinn hefur verið í notk-
un á undanförnum árum. Það eru að
sjálfsögðu skiptar skoðanir um það
hvort eigin vinna sé hagkvæm miðað
við verksmiðjuframleitt húsnæði, en
á meðan þannig er að byggingariðn-
aðinum staðið, að þau fyrirtæki sem
geta byggt ódýrt eru nánast sett á
svartan lista og gert allt til bölvunar,
þá er ekki um aðrar leiðir að ræða, —
flestir verða að vinna sjálfir i sínum
byggingum. Fólk gerir þetta af illri
nauðsyn vegna þess að það á ekki
nægilega peninga og lánsmöguleikar
cru yfirleitt mjög takmarkaðir.
Oft eru heilu fjölskyldurnar að
starfi, börnin og jafnvel afar. og
ömmur koma á kvöldin að hjálpa til í
sjálfboðavinnu. Þegar húsið er
þannig komið upp og fjölskyldan
kórtiið sér fyrir, byrjar taugastrekkj-
andi barátta við tröllheimskt skatta-
kerfi. Kerfið byrjar á því að verðmeta
húsið samkvamit vísitölu þar sem
allir kostnaðarliðir eru miðaðir við
útselda vinnu saihkvæmt vitlausasta
uppmælingartaxta sem þekkist á
byggðu bóli. Siðan er spurt með
þjósti: Hvaðan komu þér peningar til
að gera þetta og gera hitt? Hali rólk
ekki önnur svör við því en að hafa
fengið hjálp ættinga auk þess að slita
sér út við þetta á kvöldin og um helg-
ar, og ekki sé minnzt á bannorðið út-
sjónarsemi og sparnaður, þá er þvi
refsað grimmilega með skattálagn-
ingu. Að hægt sé að byggja hús á
ódýrari hátt en vísitalan vitlausa segir
til um gengur ekki í kerfinu. Þeir sem
byggja ódýrt eru raktir glæpamenn í
íslenzku skattakerfi. Það segir sig
sjálft að með svona skattakerfi er
hægt að leggja heil sólkerfi í auðn og
þær afleiðingar blasa við á íslandi.
Með leti
skal land byggja
Réttlátt skattakerfi er sennilega
ekki til i heiminum. Breytingar á
skattalögum eru bæði flóknar og
erfiðar auk þess sem þær krefjast
mikillar þekkingar og reynslu. Ekki
verður annað séð en að þær breyting-
ar sem gerðar hafa verið á undan-
förnum árum hafi verið hreint kák
því það getur ekki verið, og má ekki
vera stefna i skattamálum að refsa
fólki fyrir það eitt að nenna að vinna
og því meir sem það leysir sín störf
betur af hendi. Hvað er að gerast í
þessum málum sést, ef til vill, bezt á
því að nú tíðkast það að aflaskip-
stjórar á fiskiskipum eru orðnir tveir
og þrír um eitt og sama skipið, þar
sem einn væri annars, vegna þess að
það borgar sig ekki fyrir þá að vinna
lengur en nokkra mánuði á ári vegna
skattpíningarinnar. Þetta cr ekkert
annað en atvinnuleysi í einni mynd og
skattakerfið hefur skapað það. í stað
þess að skattleggja eyðsluna er verið
að skattleggja tekjurnar. Með því að
skattleggja tekjurnar er verið að
minnka framleiðni landsmanna með
því að refsa þeim miskunnarlaust
fyrir dugnað. Þessu er hægt að breyta
— og verður að breyta.
Leó M. Jónsson,
tæknifræðingur.
9 „Almenningur á íslandi er orðinn langþreyttur á þeirri
kúgun, sem felst í óréttlátum skattalögum, þar sem heiðar-
legu fólki er miskunnarlaust hegnt sem glæpamönnum fyrir það
eitt að nenna að vinna.”