Dagblaðið - 18.08.1979, Síða 10

10
Útgefandí: Dagblaöiö hf.
Framkvœmdastjóri: Svainn R. EyjóHason. Ritstjórí: Jónas Kristjánsson.
Ritstjómarfulltrúi: Haukur Halgason. Skrífstofustjórí rítstjómar Jóhannas Reykdal. Fróttastjórí: Ómar
Vaidimarsson.
íþróttir Hallur Simonarson. Menning: Aðalsteinn IngóHsson. Aðstoóarf réttastjórí: Jónas Haraldsson.
Handrit: Ásgrimur Pólsson.
Blaöamenn: Anna Bjamason, Ásgeir Tómasson, Adi Steinarsson, Rw*ai Sigurðsson, Dóra Stefónsdótt-
ir, Gissur Sigurðsson, Gunnlaugur A. Jónsson, Ólafur Geirsson, Siguröur Sverrisson.
Hönnun: Guöjón H. Pólsson. Hilmar Karisson.
Ljósmyndir: Ámi Póll Jóhannsson, BjamleHur BjamloHsson, Höröur Vilhjólmsson, Ragnar Th.
Sigurösson, Sveinn Þormóösson.
Skrífstofustjórí: Ólafur EyjóHsson. Gjaldkerí: Þróinn ÞoríeHsson. Sökistjórí: Ingvar Sveinsson. DreHing
arstjórí: Mór E.M. HaHdórsson.
Ritstjóm Siöumúla 12. Afgreiösla, áskrHtadeild, auglýsingar og skrífstofur Þverhohi 11.
Aðalsimi blaösins er 27.22 (10 Hnur).
SeUung og umbrot Dagblaðiö hf., Síðumúla 12. Mynda og plötugerö: Hilmir hf., Síöumúla 12. Prentun:
Arvakur hf., SkeHunni 10.
Verö I lausasölu: 180 krónur. Verö f óskríft innanlands: 3500 krónur.
Mismunur á mistökum
Ríkisstjórnin vinnur ötullega að
smíði verðbólgufjárlaga undir forystu
fjármálaráðherra. Nú stefnir í, að
niðurstöðutölur fjárlaga fyrir næsta ár
fari vel yfír 300 milljarða króna og
hækkunin milli ára verði 50—60 af
hundraði.
Tómas Árnason fjármálaráðherra kynnti ríkis-
stjórninni drög að fjárlagafrumvarpi í byrjun
vikunnar. í ljós kemur, að ríkið ætlar að halda áfram
að vera í fararbroddi á verðbólgusprettinum. Þar
hleypur fjármálaráðherra á undan öllum öðrum.
Ekki er annað að sjá af fyrirliggjandi gögnum en
núverandi ríkisstjórn ætli að takast að ganga enn
lengra en fyrirrennarar hennar í verðbólguhvetjandi
verkum. Forvera Tómasar, Matthíasi Á. Mathiesen,
tókst fjármálastjórnin þó með slíkum endemum, að
nær óslitinn hallarekstur var á rikisrekstrinum og
skuldasöfnun í samræmi við það. Fátt eða ekkert jók
verðbólguna jafnmikið og þetta í tið ríkisstjórnar sjálf-
stæðis-og framsóknarmanna.
Núverandi fjármálaráðherra lét Tímann slá því upp
eftir sér á forsíðu í fyrradag, að skattar væru lágir hér
miðað við nágrannalöndin. Réttara væri að setja fram,
að núverandi ríkisstjórn hefur svo aukið skatta og
stefnir að slíkri aukningu að auki, að ísland fer að
komast upp að hlið þeirra ríkja, sem heimsmetið eiga í
skattpíningu, það er Norðurlandanna.
Tilefni Tímafréttarinnar var, að fjármálaráðherra
hefur í ríkisstjórninni borið fram tillögur um stór-
aukna skatta til að mæta halla, sem við blasir þegar á
þessu ári.
Með drögunum, sem hann hefur lagt fram að fjár-
lögum fyrir næsta ár, stefnir í enn aukna skatta.
Bæði á þessu ári og hinu næsta, samkvæmt
drögunum, eru stór göt á ríkissjóði. Vera má, að gatið
sé tíu milljarðar króna í ár.
Með hallarekstrinum og stóraukningu umsvifa hins
opinbera, sem felast í aukinni skattheimtu, er fjár-
málastjórn ríkisins helzti hvati verðbólgunnar.
Meðan enn ný verðbólgufjárlög hafa verið í
meðferð lagasmiðanna, hefur verið höggvið í kaup-
mátt launa.
Skerðing kaupmáttarins, sem ríkisstjórnin hefur
gengizt fyrir, nemur frá um tveimur prósentum á
lægstu laun upp í um fjögur prósent á miðlungslaun, sé
litið á tímabilið frá 1. marz til 1. september í ár.
Ríkisstjórnin hefur fengið gott veður flestra verka-
lýðsforingja við þessa kaupmáttarskerðingu á þeim
forsendum, að landsmenn þurfi að fórna í baráttunni
við verðbólguna.
Meðan fjármálaráðherra og rikisstjórn hafa þannig
haft verkafólk í taumi, geysist ríkið sjálft áfram á
sprettinum.
Fjármálaráðherra hét við gerð fjárlaga fyrir þetta
ár, að jafnvægi yrði og ríkisreksturinn hallalaus, svo
að verðbólgubálið yrði ekki magnað. Nú liggur hið
sanna ljóst fyrir.
Þetta er rétt, að fólk hafí í huga, þegar það hlýðir á
hróp ráðherra um meiri skatta nú á næstunni.
Samráðherrar hans hika nokkuð við og íhuga tvo
illa kosti, hvort sé skárra að demba nýjum sköttum yfir
landsmenn með bráðabirgðalögum eða láta götin á
ríkiskassanum standa ófyllt um sinn.
Ríkisstjórn Sjálfstæðis- og Framsóknarflokks féll
fyrst og fremst á verðbólgustefnu sinni, sem var
samfara kaupráni.
Núverandi ríkisstjórn fylgir nákvæmlega sömu
stefnu í meginatriðum og jafnvel enn greinilegar.
DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 18. ÁGÚST 1979.
13. AGÚST 1961 ÞEGAR KOMMARNIR ÞURFTU AÐ LOKA SÆLUNAINNI:
EKKI LEYFl TIL
AÐFERDASTUM
B0RGINA SÍNA
Rothögg sósíalíska kerfisins í
raun var að margra áliti þegar
Ulbricht forseti Austur-Þýzkalands
tók þá ákvörðun að loka aðgangi
hins almenna borgara á milli sovézka
hernámssvæðisins og þess hluta sem
ávallt er kallaður Vestur-Berlin en er
formlega hernámssvæði Banda-
ríkjanna, Bretlands og Frakklands.
Sem sagt, hinn 13. ágúst árið 1961
barst sú frétt um heimsbyggðina að
hafin væri bygging múrs þvert í gegn-
um Berlín, hina gömlu höfuðborg
Þýzkalands. Berlín var ekki
höfuðborg Þýzkalands þá og er það
ekki heldur í dag. Löngum var sagt
að Vestur-Berlín væri nokkurs konar
skrautútstilling Vesturlanda. Þar var
sagt, að allt væri lagt upp úr því að
velferðin væri sem mest. í það
minnsta á yfirborðinu.
Ástæðulaust er að fjalla um hvort
sú ætlan hafi tekizt. Það er Ijóst. Um
það er Berlínarmúrinn bezta
sönnunin. Allir gera sér Ijóst að efna-
hagskerfi, sem sér ekki aðra leið í
samkeppninni en þá en byggja múr
og lofa „viðskiptavinunum” ekki að
velja um það sem þeir í raun vilja,
hefur tapað.
Ekki þarf heldur að spyrja hvort
ástæðan fyrir byggingu múrsins hafi
verið sú að ekki hafi verið réttlátlega
dæmt um lífskjör fólks.
Síðastnefnda kenningin átti
nokkurn hljómgrunn á árunum 1961
og næstu árin þar á eftir. Sagt var að
vestrænir aðilar leggðu sérstaka
áherzlu á að Vestur-Berlín og líf þar
og lífskjör litu sem bezt út. Þvi var
jafnvel haldið fram að Bandaríkja-
menn stæðu fyrir því að þessi borg —
Berlín — væri jafnglæsileg og mann-
líf þar hressilegt og líflegt og raun bar
vitni.
Þessi kenning hefur ekki staðizt
tönn tímans. í dag er Vestur-Berlín
hálfgerð vandræðaborg. Stærstur
hluti borgarbúa er erlendur, það er
að segja ekki vestur-þýzkir ríkisborg-
arar. Borgina hrjá eðlileg vandamál
sem alltaf hljóta að hrjá milljóna-
borgir sem einangraðar eru frá
grundvelli sinum. Rétt er að rifja upp
að Vestur-Berlín er langt inni i
Austur-Þýzkalandi eða formlega inni
á hinu sovézka hernámssvæði. Þegar
rætt er um hernámssvæði þarf að
muna að enn stendur hin formlega
skipting Þýzkalands, skiptingin sem
gerð var af sigurvegurunum við lok
síðari heimsstyrjaldarinnar árið 1945.
Samkomulag fimmveldanna, Sovét-
ríkjanna, Frakklands, Bretlands,
Bandaríkjanna og Kína hefur aldrei
verið afturkallað. Aldrei hefur náðst
samkomulag um hvernig afgreiða
ætti örlög Þýzkalands Hitlers. Sovét-
menn styðja Austur-Þýzkaland og
vesturveldin þrjú standa aftur á móti
með Vestur-Þýzkalandi.
Efnahagsuppbygging Vestur-
Þýzkalands varð mun hraðari en
Austur-Þýzkalands. Á því eru að
sjálfsögðu margar skýringar. Má
nefna að i austurhluta landsins var
áður fyrr landbúnaðarhérað. Þess
vegna var sagt að eðlilegt væri að iðn-
aðaruppbyggingin tæki þar lengri
tima en vestan megin. Þar var líka
spýtt hressilega í efnahagsbyssuna að
undirlagi Bandaríkjamanna og Er-
hards, fyrrum efnahagsmálaráðherra
Vestur-Þýzkalands.
í stuttu máli má segja að enn sé
múrinn — Berlínarmúrinn — þvert í
gegnum Berlín. Engar horfur eru
sagðar á að hann hverfi. Ferðamenn,
sem koma til Vestur-Berlínar fara að
honum. Múrinn er orðinn eins konar
merki um lífið og þær staðreyndir
sem ibúar beggja vegna við hann
mega búa við, hvort sem þeir vilja
eða ekki. Öðru megin eru vopnaðir
hermenn sem skjóta þá sem reyna að
fara yfir múrinn í leyfisleysi.
Berlínarmúrinn er því, átján árum
eftir að hann var reistur, merki um
það að hin sósíalíska efnahagsstefna
hefur ekki staðizt í baráttunni við þá
Irjálshyggjukenningu sem í raun er
rekin vestan við hann.
Sú staðreynd þarf greinilega ekki
að tákna að til betri vegar verði
snúið. Forsvarsmenn Austur-Þýzka-
lands segja að Berlinarmúrinn hafi
verið nauðsyn. Fyrir hann hafi of
margir menntamenn og ungt fólk
farið yfir til Vestur-Þýzkalands. Ekki
hafi verið réttlátt að ætlast til að
þjóðfélagið fyrir austan tjald þyldi
svo mikla blóðtöku.
í dag er það staðreynd að „múr-
inn” skiptir borgarhlutunum. í
Spandau-fangelsinu situr Rudolf
Hess fyrrum staðgengill Hitlers.
Hann er á níræðisaldri. Sovétmenn
vilja ekki að hann fái uppgjöf saka
eða eyði síðustu ævidögunum utan
fangelsisveggjanna. Á meðan stendur
múrinn, einhver ljósasta sönnunin
fyrir því að betra er að lifa og starfa
fyrir vestan járntjald en austan. Hitt
er annað mál, hvort þessi ósigur
sósíalismans i „praksís” segir okkur
nokkuð um hvort er betra eða rétt-
ara, sósíalisminn eða kapítalisminn.
Þvi verður hver að svara fyrir sig.