Dagblaðið - 20.05.1981, Síða 17

DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 20. MAÍ1981.
Litið inn á fræðslufund um bónusvinnu í ísbiminum:
17
\
„Fræöslan þyrfti að vera meiri
—og í samráði við verkalýðsfélögin,” segir Bolli Thoroddsen starfsmaður ASÍ
meðaltali síðustu tíu daga áður en
hann eða hún veiktist. Vakin skal at-
hygli á að samkvæmt lögum er at-
vinnurekandi skyldur að tryggja allt
starfsfólk sitt fyrir slysum.
Einnig kom fram að verkstjóri má
ekki taka neinn úr bónusvinnu og
setja í tímalaunað starf nema veitt sé
kaupuppbót eftir vissum reglum.
Ýmis vinnuverndarákvæði samn-
inganna voru rædd. Þannig má yngra
fólk en 16 ára ekki vinna í bónus.
Ekki má vinna bónusvinnu nema til
klukkan sjö á kvöldin, og er það
ákvæði sett til að sporna við óhæfi-
lega löngum vinnutima. Loks er
bónus ekki greiddur nema upp að
vissum hámarksafköstum, sem kall-
ast þak. Þetta er umdeilt ákvæði og
jafnvel óvinsælt af mjög afkasta-
miklu fólki, en verkalýðshreyfingin
telur það nauðsynlegt frá sjónar-
miðum vinnuverndar.
Engar breytingar hjá
verkstjórunum
Nokkur umræða varð um verk-
kennslu. Samkvæmt samningum eiga
fyrirtækin að láta hana í té en á því
vill verða misbrestur. „En óvant fólk
fær tækifæri til að læra vinnu-
brögðin með því að fá að æfa sig við
hiiðina á okkur gömlu kellingun-
um,” sagði ein kvennanna.
Óskar tók öllu mjög vel sem kon-
urnar sögðu og var ekki annað að
heyra en þessi gagnkvæmu skoðana-
skipti væru bæði fyrirtækinu og
verkakonunum til góðs.
„Það er enginn fullkominn og
maður er glámskyggn á bein og
galla,” sagði ein sú elzta.
Og hvað sem þeim fannst um
bónuskerfið þá voru þær allar sam-
mála um það að verkstjórarnir á
staðnum væru sérdeilis elskulegir og
jákvæðir. „Gott að það skuli vera
hægt að tala við þá án þess að fá
hreytingar,” sagði ein sem mundi
tímana tvenna.
Það hefur reyndar komið fram
áður í DB að aðbúnaður starfsfólks í
Isbirninum er mjög til fyrirmyndar,
matsalurinn óvenju bjartur og
skemmtilegur og aðstaða til hrein-
lætis og fataskipta prýðileg.
En hvenær skyldi ófaglært fólk á
íslandi geta lifað á átta stunda vinnu
miðað við venjulegan vinnuhraða?
-IHH.
„Maður er búinn að vita meira en
maður vissi,” sagði ein fiskvinnslu-
kvennanna í ísbirninum þegar hún
kom út af fræðslufundi um bónus-
vinnu þar sem einn af rekstrarfræð-
ingum fyrirtækisins, Óskar Einars-
son, sagði frá því hvernig bónus er
reiknaður út og helztu reglum sem
um hann gilda.
í flestum frystihúsum landsins er
unnið eftir bónus- eða ákvæðisvinnu-
kerfi og að meirihluta eru það konur
sem eftir því kerfi vinna. Skoðanir
þeirra eru mjög skiptar um ágæti
þessa fyrirkomulags.
,,Það er geðbilun að vera að
þessu,” sagði ein. „Bónusinn á eng-
anréttásér.”
„En þetta er bezt launaða vinnan
fyrir okkur, sem ekki erum lærðar,”
sagði önnur. „Ég hef unnið hérna í
ísbirninum í átján ár og mundi ekki
gera það ef ég væri ekki ánægð.”
Byrjunarkaup í frystihúsi er kr.
22.59 á tímann í dagvinnu. Eftir árið
verður það 40 aurum hærra. Eftir 4
ár er það orðið kr. 23.72. En með
bónusvinnu er hægt að tvöfalda það.
„Með djöfulgangi,” segja konurn-
ar, en láta sig hafa það.
Á staðnum verður að
vera trúnaðarmaður
Verkalýðsfélögin hafa eins og fyrr
er sagt gert allítarlegan samning við
atvinnurekendur um það hvernig að
bónusvinnunni og útreikningum
varðandi hana skuli staðið.
Þar eru ákvæði um að hvergi megi
taka upp þetta vinnufyrirkomulag
nema á staðnum sé trúnaðarmaður
starfsfólks vegna bónusvinnunnar.
Slíkir trúnaðarmenn eiga að hafa sótt
námskeið sem haldin eru af ASÍ,
Vinnuveitendasambandi íslands og
Vinnumálasambandi samvinnufélag-
anna.
„Allmörg slík námskeið hafa verið
haldin frá því að bónussamningar
voru fyrst gerðir, upp úr 1970,” segir
Bolli Thoroddsen, starfsmaður ASÍ.
Hann hefur það m.a. að atvinnu að
ferðast um og aðstoða verkafólk í
sambandi við bónusvinnuna og er
staddur á þessu námskeiði í ísbirnin-
um. Það er ekki fyrir trúnaðarmenn
heldur almennt verkafólk og var
skipulagt af fyrirtækinu í samráði við
ASÍ. ,,Ég legg áherzlu á að fræðsla
um 'þessi efni sé ekki einhliða af
hendi fyrirtækjanna heldur í fullu
Bolli Thoroddsen, starfsmaður ASÍ: Það skiptir miklu máli að skráning á vinnu-
tima, vigtun og sýnataka af hráefni sé samvizkusamlega af hendi leyst, því
skekkjur geta breytt kaupinu mikið, ýmist hækkað það eða lækkað.
DB-myndir: Kinar Ólason
samráði við hlutaðeigandi verkalýðs-
félög,” segir Bolli en bætir því við að
fræðsla og upplýsingar fyrir bónus-
verkafólk sé alltof lítil.
Karólína: Þetta er bezta vinnan fyrir
okkur sem ekki erum lærðar. Ég hef
unnið hérna í ísbirninum i átján ár og
mundi ekki gera það nema ég væri
ánægð. DB-myndir: Einar Ólason.
Mikil
reikningslist
í ísbirninum var sá háttur hafður á
að bjóða konunum, tiu í einu, á
fræðslufundina og stóð hver fundur í
fjórar klukkustundir.
Við litum inn hjá einum hópnum
og vorum konunum alveg sammála:
þetta var mjög fróðlegt.
Að vísu er mikil reikningslist að
ftnna út bónusgreiðslur og gátum við
ekki lært það á þessari stuttu stund.
En okkur varð þó ljóst að til þess
þarf að skrá vinnutíma í bónus mjög
nákvæmlega og öll vigtun þarf að
vera samvizkusamlega af hendi leyst.
Ennfremur þarf að taka sýnishorn af
hráefninu, sem verið er að vinna
hverju sinni, með jöfnu millibili yftr
daginn, ekki sjaldnar en á tveggja
tíma fresti.
Bónusgreiðslurnar eru byggðar á
afköstum (vinnuhraða) og nýtingu
hráefnisins.
. ...x ■ -.
Elín: Ég fór að vinna i fiski í byrjun stríösáranna. Við pökkuðum tlskinum í smjör-
pappír fyrir Englandsmarkað. Aðstaðan var slæm. Við unnum í óupphituðum
skúr en þaö var kolaofn í kaffistofunni og með því að nauóa í verkstjóranum
fengum við oft að kveikja upp í honum. Þetta er allt annað lif í dag. Eins og að
flytja aftan úr fornöld.
„Það er þýðingarmikið að þetta sé
allt rétt skráð,” sagði Bolli við ftsk-
vinnlsukonurnar, „því útkoman
getur breytt kaupinu mikið, ýmist
hækkað það eða lækkað. Og trúnað-
armaðurinn á að hafa eftirlit með því
að allt fari fram í samræmi við gild-
andi samninga. Hann á að vera ykkar
fulltrúi og hefur mikið vald. Notið
ykkur það!”
Atvinnurekandi er
skyldur að slysa-
tryggja starfsfólkið
Þeir Óskar og Bolii röktu siðan
helztu ákvæði bónussamninganna og
svöruðu fyrirspurnum kvennanna.
Meðal annars kom fram að í veik-
Sigríður og Ragnhildur, sú fyrri á átta
börn, hin sjö: „Það er algengt aö hús-
mæður fari út að vinna þegar búið er
að ferma yngsta barnið. Bónusvinnan
er mikil áreynsla, sálarlega og líkam-
lega. Á kvöldin er maóur búinn að
tæma alla orku, getur ekki tekið þátt í
félagsmálum. En með djöfulgangi er
hægt að hafa tvöfalt kaup.”
indum og slysum á kaupið að jafn-
gilda tímakaupi að viðbættum þeim
bónus sem viðkomandi hefur haft að

✓