Dagblaðið - 20.05.1981, Blaðsíða 20

20
(í
DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 20. MAÍ1981.
Menning
Menning
Menning
Menning
I
AFSOL
OGMYRKRI
Grafík Catheríne Anne TirrogAnne-
LiseKnoff
Margar ástæður liggja að baki
hinum mikla uppgangi íslenskrar
grafíkur undanfarin ár. Nefna mætti
miklar framfarir i verkum grafíklista-
mannanna sjálfra, dugnað þeirra og
kynningarstarfsemi, ennfremur auk-
inn áhuga almennings á grafik. En
allt helst þetta í hendur.
Einni ástæðunni enn megum við
heldur ekki gleyma en það eru hinar
fjöldamörgu grafíksýningar sem
komið hafa erlendis frá og hafa haft
jákvæð áhrif á smekk lærðra sem
leikmanna, hafa innleitt nýja tækni
og ný viðhorf. Nægir þar að nefna
norræna, þýska, bandaríska og
pólska grafík sem ýmsir aðilar hafa
flutt inn til sýninga. Mikilvægt er
fyrir grafíklistamenn okkar, búandi í
einangruðu þjóðfélagi, að vera ætíð
opnir fyrir hugmyndum að utan, án
þess þó að gerast þrælar þeirra.
Sórhœffl f sáldþrykki
Kveikja þessara hugleiðinga eru
tvær litlar grafíksýningar sem nú er
að finnaí bænum.
í Djúpinu sýnir ung bresk lista-
kona, Catherine Anne Tirr, en sýn-
ingu hennar lýkur reyndar í dag (mið-
vikudag) og er nú hver síðastur að
berja augum mörg ágæt verk hennar.
Listakonan, sem er kornung en fjfil-
menntuð (í fjórum breskum listaskól-
um og cinum bandariskum), hefur
sérhæft sig í sáldþrykki. Hún hefur
einnig tekist á hendur ferðalög víða
um heim, m.a. til Norður-Afríku, og
eru þær ferðir henni kveikja margra
grafikverka. Hver veit nema við
eigum eftir að sjá íslandsmyndir
KatrínarTirr.
Verk hennar f Djúpinu skiptast í
tvennt, annars vegar hálf-figúratífar

■

Catherine Anne Tirr ásamt nokkrum mynda sinna.
stemmur frá Afríku, uppfullar af
sterkum litum, hinum austurlenska
basar undir miðdegissól, hins vegar
stórar afstraktstemmur, sennilega
undir áhrifum Bandaríkjadvalar. Allt
er þetta haganlega gert en misjafn-
lega áhrifamikið eins og gerist og
gengur.
Fínleg og kröftug
Hálf-fígúratífu myndirnar eru fyrir
alla muni iðandi af lifi og fara langt
með að skapa það andrúmsloft sem
höfundurinn er líkast til á höttum
eftir en á hinn bóginn er of mikill
basar í þeim sumum, aðeins of mikið
glys.
Viðamestu verkin á sýningunni eru
afstraktmyndirnar, stórar um sig,
tærar í lit, i senn kröftugar og fín-
legar og e.t.v. undir áhrifum raffíner-
aðra bandarískra málara á borð við
Richard Diebenkorn og hans nóta.
Þarna finnst mér Catherine Tirr hafa
mest að segja og mest að kenna okkar
fólki.
í anddyrt Norræna hússins
göngum við inn í allt annan heim. Úr
sól og blíðu hverfum við inn í myrkv-
aða veröld miðaldaskáldskapar,
myndskreytingar Anne-Lise Knoff
frá Noregi við Sólarljóð og Lilju.
Prjónar vifl
Við að fletta þeim bókum sem
þarna eru, sjáum við þessar myndir
listakonunnar í réttu samhengi, í takt
við textann og rými bókarinnar. En
þegar þær hafa verið teknar úr þessu
samhengi, þá virka þær ekki allar
nógu vel. Helst er að listakonan
freistist til að prjóna við endalaust, í
stíl við margbrotnar miðaldaskreyt-
ingar og þykir mér hún ekki alltaf
nota hin kristnu tákn með frumiegum
hætti. Samt sem áður er lærdómur
fólginn í beitingu listakonunnar á
þurrnálinni, sem ekki á sér marga
áhangendur hér á landi. . AI
Frá sýningu á myndskreytingum Anne-Lise Knoff í anddyri Norræna hússins.
AÐALSTEINN
INGÓLFSSON
Tónlist
EYJÓLFUR
MELSTED
Hún er líka lýrisk
Effie the Elephant er dæmigert
stykki fyrir þá leið sem mörg tón-
skáld velja til þegar samið skal fyrir
túbu. Oftast sjá menn hana fyrir sér
sem klunnalegt hljóðfæri og því er
samlíkingin við fíl nærtæk. En
Hindemith og Vaughan Williams
vissu betur og komu auga á lýriska
hlið þessa mikla hljóðfæris. Íslensk
tónskáld mættu gjarnan gefa þessu
ónýtta hljóðfæri meiri gaum en þau
hafa hingað til gert.
Aðstoðarmenn höfðu lúðurþeytar-
arnir góða. Mæddi þar mest á Svein-
björgu og Þorkatli. Þau gerðu sér
bæði far um að laða leik sinn að þess-
um óvenjulegu einleikshljóðfærum
og útkoman var býsna góð. Streng-
irnir hljómuðu lika blitt með í
básúnutríóinu.
Efnisskráin var I það langdregn-
asta, en það var líka það helsta sem
hægt var að setja út á þessa ágætu
tónleika.
-EM
Bjarni Guðmundsson ásamt túbu
slnnl.
Tónleikar afl Kjarvalsstöflum 12. maí.
Flytjendur: Bjami Guðmundsson, túba; Willi-
am D. Gregory, bósúna; Sveinbjörg Vilhjálms-
dóttir, pianó; Þorkoll Sigurbjömsson, pianó;
Nora Kornblueh, celló; David Johnson, lág-
fiflla.
Efnlsskrá: Hobert Sanders: Sónata fyrir
bósúnu og pianó; Alec Wilder: Effie the
Eiephai t, svita fyrir túbu og píanó; Emst
Krenek: Fimm þœttir fyrir básúnu og pianó;
Paui Hlndemith: Sónata fyrir túbu og pianó;
Vincent Persichetti: Serenafla nr. 0 fyrir
básúnu, lágfiðlu og celló; Ralph Vaughan Willi-
ams: Rómansa úr Túbukonsort.
Hljóðfœri himnaföflur
Botn Sinfónluhljómsveitar er að
öllu óbreyttu sá hluti hennar, sem
fæst fær einleikshlutverkin, en til eru
þess dæmi að fyrir afskiptaleysið sé
bætt og viðkomandi hljóðfærum
gefiö tækifæri á að sýna sínar bestu
hliðar. Túban og básúnan eru þó allt
að einu fremur sjaldheyrðir gestir á
kammertónleikum. Til er austur-
rískur orðaleikur, með tilvitnun í
Faðirvorið, þar sem sannað er að
túban sé hljóðfæri Himnaföður og
þar með göfugust allra hljóðfæra.
Orðaleikinn skilja hins vegar einungis
þeir sem vel eru að sér í linmæli
vínerískunnar og því verður öllum
nánari skýringum sleppt. Menn verða
bara að trúa því að túban sé göfugust
hljóðfæra án skýringa. Básúnan er
aftur á móti elst allra málmblásturs-
hljóðfæra í núverandi mynd, svo að
báðar hafa sér nokkuð til ágætis.
Datt hvorki af,
nó draup
William Gregory og Bjarni Guð-
mundsson eru báðir veraldarvanir
blásarar og tónleikar þeirra á Kjar-
valsstöðum voru enn ein sönnun þess
að hjá Sinfóníuhljómsveitinni okkar
er botninn pottþéttur. Hin lýriska
básúna er sterkasta hlið Williams
Gregory. Það sýndi hann ótvírætt í
sónötu Sanders og svo í Serenöðu
Persichettis. Þættir Kreneks eru
drepfyndin stykki, þar sem William
og Sveinbjörg fóru á kostum og ég
dáöist að þvi i aöra röndina hversu
feimnislega grafalvarleg þau gátu
verið i öllu sprellinu.
Ekki lekur botninn