Alþýðublaðið - 20.05.1969, Blaðsíða 5

SAMNiNGARNIR
í dag fagna landsmenn iþví að samningar
Skuli !hafa náðst og endir þar cmeð bundinn á
vinnudeilurnar, sem staðið !hafa yfir und-
anfamar vikur og mánuði. Langvarandi
vinnudeilur og framleiðslutruflanir, sem af
þeirn leiða, eru ekki ernungis kostnaðarsam
ar fyrir þjóðarbúið, heldur dregur slikt líka
hug úr mönnum, veldur því að þeir líta með
ugg til framtíðarinnar. Þess vegna fagna
því tvímælalaust allir, að nú skuli hafa
tekizt að semja og tryggja þar með vinnu -
frið 1 landinu næstu tvö misserin.
í sambomulaginu, sem undirritað var
í gær, felst það að laun upp að 18 þúsund
krónum hækka um 1200 fcrónur á mánuði,
og ef vísitalan verður orðin hærri 1. ágúst
en Hagstofan gerir nú ráð fyrir, haskka laun
enn 1. 'september sem þeirri umfframhækk-
un n'emur. Síðar á árinu mun kaup svo á
nýjan leik tengjast vísitölunni.
Þessi kauphækkun sem um var samið
er að vísu ekki í samræmi við fyllstu 'kröf-
ur launþegasamtakanna, en hún er þó til
muna hærri en atvinnurebendur voru lengi
vel tilbúnir til að greiða. Ekki verður ann-
að sagt en að með þessu sé verulega gengið
til móts við kröfur verkalýðssamtakanna,
jafnvel þótt verðtrygging launa !sé enn
skert eins og áður var.
Ekki þýðingarminna atriði en kauphækk
unin, sem um var samið, er það ákvæði
samninganna að komið skuli á fót lífeyris-
sjóðum þeirra stétta, sem ekki hafa notið
þeirra réttinda áður. Þetta er gamalt bar-
áttumál launþegasamtakanna, sem ekki hef
ur fengizt fram fyrr en nú. Lífeyrissjóð-
urinn erhins vegai’ svo þýðingarmikil rétt-
arbót, að óhætt mun að segja, að þegar á
heildina sé litið verði útkoman aff samning-
unum fyrir launþegana slfk, að óvíst sé
Alþýðublaðið 20. maí 1969 5
með öllu að þeim hefði verið það meir £
hag, að gömlu samningarnir væru fram-
lengdir óbreyttir, eins og gerð var krafa
um í upphafi. JJífeyrissjóðirnir eiga að
koma til framkvæmda í þrepum á fjórum
árum, en lífeyrisgreiðslur til aldraðra fé-
laga í stéttarfélögunum koma til fram-
kvæmda fyrr, og er það að þakka fyrir-
greiðslu ríkxsstjórnarinnar, sem birti yfir-
lýsingu í sambandi við samningsgerðina,
þar sem því er heitið að útvega fé til þess-
ara lífeyrissjóðsgreiðslna.
í dagblöðunum í morgun eru birt við-
töl við ýmsa forystumenn verkalýðshreyf-
ingarinnar urn samningana, og i einu blað-
anna segir Óskar Hallgrímsson, um stofn-
un lífeyrissjóðanna: „Með þessum samn-
ingum náðust fram atriði sem ég tel aö
muni hafa stórkostleg áhrif 1 íslenzku þjóð-
félagi, og á ég þar við lífeyrissjóðinn. Nú
í dag er það að sjálfsögðu kaupgjaldið sem
skiptir mestu fyrir hinn almenna launþega,
en þegar frá líður býst ég við að ákvæðin
um lífeyrissjóðinn Verði ekki minna virði
en þegar atvinnuleýsistryggingasjóðurinn
náðist fram á sínum tíma“. — K.B.
Eggert G. Þorsteinsson, félagsmáfaráðherra:
Sveitarfélögum
fækkað úr 227 í
66?
Rétt fyrir þinglok Alþingis, var
litbýtt til alþingismanna skýrslu frá
framkv.nefnd Sameiningarnefndar
sveitarfélaga, en aðdragandi þessa
máls er sá að hinn 27. maí 1966
skipaði félagsmálaráðuneytið nefnd
níu manna lil að endurskoða skipt-
ingu landsins í sveitarfélcig.
í nefndinni áttu sæti fulltruar
þingflokkanna, einn frá hverjum,
þrír menn tilnefndir af Sambandi
íslenzkra sveitarfélaga, einn tilnefnd-
ur af Dómarafélagi Islands og ráðu-
nyetisstjórinn í félagsmálaráðuneyt-
inu, sein jafnframt var skipaður for-
maður nefndarinnar.
Endurskoðun þessi skýldi beinast
að því að sameina sveitarfélögin,
einkum hin smærri þeirra og stækka
þau þannig. Jáfnframt skyldi nefnd-
ir, athuga, hvort ekki væri rétt að
breyta sýsluskipaninnj með það fyr-
ir augum að taka upp stærri lög-
bundin sambönd sveitarfélaga en
sýslufclögin cru nú.
Nefnd þessi, Sameiningarnefnd
sveitarfélaga, hefur haldið fjóra
fundi, en þriggja manna fram-
: kvæmdanefnd innan hennar hefur
haldið 38 fundi.
í skýrslu þessari er gerð grein
fyrir störfum nefndarinnár og við-
horfum hennar til málsins.
I skýrslunni lætur nefndin í té
þrjú lagafrumvörp.
í fyrsta lagi er birt frumvarp til
laga um sameiningu sveitarfélaga.
I frumvarpinu eru ýmis ákvæði,
sem greitt gætu fytir sameiningu
sveitarfélaga. Þar er mörkuð sú
leið, sem nefndin hefur mælt með,
leið svonefndrar frjálsrar samein-
ingar. Nefndin hefur gert sér 'grein
fyrir hugsanlegri nýsi(ipan sveitar-
stjórnannndtema og hefur skipað
núverandi sveitarfélögum, þeim sem
til greina koma að sameina í svo-
kölluð athugunarsvceði. Leggur
nefndin til, að unnið verði að því,
eftir leiðum, sem nánar er tilgreint
í lagafrumvarpinu, að sveitarfélög
innan hvcrs athugunarsvæðis, sam.
einist í eitt sveitarfélag. í II. kafla
skýrslunnar er sktá um þessi at-
hugunarsvæði. Þau eru samtals 66.
Ef skipan þessi hlyti samþykki,
myndi sveitarfélögum á landinu
fækka úr 227, sem þau eru nú, f 66.
Nefndin var sainmáia um, að þróiin
{ þessa átt vceri til mi\iUa hóta,
frá þv’t, scm nú er. „Lögfesting
sliþrar shiptingar cr viðþvcemt stjórn
mál," segir í sþýrsiu nefndarinnar,
„sem Aiþingi og nþisstjórn verða
að meta, hvort rctt sé að fram-
þvcema. Nefndin telur því e\\i rétt
að lcggja til, að slt\ lögfesting fari
fram. Þó að lítill árangur sé enn
sýnilegur af störfum nefndarinnar
til þess að koma á sameiningu með
frjálsu samkomulagi, telur nefndin
þó enn ekki fullreynt urn, að árang-
ur náist með þeim hætti.“
Af núverandi sveitarfélögum í
landinu, sem samanlagt eru 227,
hafa 10 hreppar færri en 50 íbúa,
41 hafa færri en 100 íbúa og 150
bafa undir 300 Ibúa. Af athugnar-
svæðum hafa aðeins 8 undir 500
íbúa, 39 hafa 50Ö:—1500 íbúa, 10
hafa milli 1500 og 3000 íbúa og 9
hafa yfir 3000 íbúa, Af þessú sést,
að hér væri um róttæká breytingu
að ræða á þeirri skiþan sveitarstjórn-
arumdæma, sem nú er í lándinu, e£
tekin væri uþp. '
Af þessum 66 athugunarsvæðum
eru 17 núverandi. sveitarfélög 6-
breytt. í 12 - þeirra eru i núveraridi
sveitarfélög, 1 26 þeirra eru 3—5
núverandi sveitarfélög og í 11 þeirra
eru 6 eða fleiri sveitarfélög.
Af þeim 49 athugunarsvæðum,
sem í eru 2 ,eða fleiri sveitarfélög,
hafa viðkomandi sveitarstjórnir ver-
ið kvaddar saman úl fundar i 32
svæðum. A þessum fundum hefur
hvarvetna verið sarnþykkt að láta •
fram fara athugun á sameiningu
sveitarfélaganna. Akvörðun um
myndun athugunnrsvæða í þessum
tilvikum hefur þannig í raun verið
tekin af sveifarstjórnunum sjálfum.
I hinum svæðunum 17, þar sem
fundir hafa ekki verið haldnir, ltef-
ur stærð athugunarsvæðis verið
ákveðin af framkvæmdanefndinni
eða ritara hennar í samráði við
hlutaðeigandi sveitarstjórnir og
sýslumenn.
I III. kafla skýrslunnar er sérstak-
lega gert grein fýrir atliugun þeirri,
sem fram hefur farið á sameiningu
Isafjarðarkaupstaðar og Eyrarhrepps
í Norður-Isafjarðarsýslu. Samstarfs-
nefnd sveitarfélagnnna hefur fjallað
um málið á 7 fundum. Nefndin
'hefur aflað ýmiss konar upplýsinga
um aðstæður heima fyrir, og eru
gögn þessi birt í skýrslunni. Eiga
gögn þessi að gefa nokkra hugmynd
um í hverju verkefnið er fólgið að
vinna að sameiningu sveitarfélagaj
einkum þar sem í hlut á kaupstaður
og hreppsfélag.
Loks er í skýrslunní greint frá
athugun á sameiningu Húsavikur-
kaupstaðar og Flateyjarhrepps og
birt eru drög að frumvarpi um
stækkun á lögsagnarumdæmi Húsa-
víkurkaupstaðar. Er þar gert ráð)
fyrir, að eyjan Flatey á Skjálfanda,
sem nú er orðin íbúalaus, verði lögð
til Húsavíkur.
Verði frumvarp urn ’sameiningti.
sveitarfélaga í II. kafla skýrslunnar
að lögum, er ekki nauðsynlegt aS
afla lagaheimildar í hvert skipti,
þegar um væri að ræða sameiningu
kaupstaðar og hrepps, eins og nú
er, að óbreyttum lögum, óhjákvæmi-
legt. Frumvörp samkvæmt 4. og 5.
kafla laganna varðandi ísafjörð og'
Húsavík eru þá óþörf.
Ríkisstjórninni þótti rétt, að al-
þingismenn fengju þessa skýrslu í
hendur nú þegar til athugunar í
sumar, svo þeir hefðu tækifæri til
, að kynna sér efni hennar svo og
lagafrumvarp, sem itún hefur aS
geyma, miðað við að það hugsan-
lega verði flutt í byrjun næsta
þings.
Eggert G. Þorsteinsson.
LeiSabreytingum
frestað
Borgarstjórínn í Reykjavík
npplýsti á bláðamánnafundi í
gær, áð nú væri ákveðið að
,‘frés’ta gildlstöku 'Leiðabreytinga
IStrætisvagna Reykjavíkur þang-
að tfl síðla sumars eða hausts
UpphaXU'ga var ráðgert, að þess
' ar breytjngar tækju gildi í júni-
mánuðl.
Listasafn
í Öskjuhlfö?
Reykjavík HEH.
Alþýffublaðið spurði.’ borgar-
stjóra á blaðamannafuhdirf gær,
ihvoft óskif hefðiu kómið frani
um það, að byggt yrði sáfnhús
fyrir Listasafn rikisirts á sunn-
anverðri Öskjhllðirtni. Kváð borg
aústjóri þetta halfa borlð iácgóma,
en engar ákvarðanir hefðu ver-
ið’ teknar í því cfni.