Sunnudagur fylgirit Þjóðviljans - 19.04.1964, Qupperneq 7

sínum og nota til þess þræði
úr pálmablöðum.
En það var ekki fyrr en
1959 að þeir komust í sam-
band við umheiminn. Og þvert
ofan í útbreiddar skoðanir
reyndust þeir mjög vingjarn-
legir. Indíánarnir komu þá til
þorpsins Diauarum róandi á
bátum, gerðum úr trjádrumb-
um. Venjulega ganga Súja-
menn naktir en í tilefni heim-
sóknarinnar höfðu nokkrir
þeirra farið í brækur. Kon-
urnar voru í mittisskýlum.
Ættflokkurinn lifir á bökk-
um Suia Missu sem fellur í
ána Shinga. Af ströndinni er
ekki hægt að koma auga á
þorpið: skógurinn hylur það
eins og þéttofið tjald. Á
hreinsuðu svæði í þéttum
skógi finnum við þessa sér-
kennilegu byggð: á langa
stafi, sem bundnir eru milli
trjástofna er stráð laufum —
u 'ir þessum þökum hanga
raðir af hengirúmum, fléttuð-
um úr pálmablaðaþræði.
Þaraa liggja sömuleiðis leir-
pottar, trékvarnir, bogar og
örvar.
Fiskirí
Indíánar þessir veiða oft
fisk með því að nota eitur
sem þeir vinna úr jurtinni
timbo. Þeir klifra upp í tré
og skera sér allvænar sneið-
ar af fléttum þessum og bera
þær síðan lengi þar til þær
hafa leystst upp í trefjar sem
þeir síðan hnýta saman í
vendi og hafa yfir þeim sær-
ingar í hljóði.
Að svo búnu snara karl-
mennirnir vöndum þessu á
herðar sér og labba sig að
vatni stóru og fylgja þeim á
eftir konur og börn með körf-
ur og hnífa. Karlfólkið velur
sér þrönga vík og girðir hana
af og síðan stökkva þeir of-
an í vatnið með háværum óp-
um. Hræra þeir í vatninu með
vöndum sínum og brátt er
yfirborð víkurinnar þakið
ljósbláum safa. Fiskar reyna
að komast undan en eru
skotnir af boga vð girðing-
una og brátt dasast þeir af
eitrinu og leita upp á yfir-
borðið. Þá koma konur og
börn einnig út í vatnið og
drepa fiskana með kylfum og
Framhald á bls. 142.
Ciíholundurinn (Jaidwcll og leikkonan lluth Hoinan.
Btjórinn hafði gert hana að
fallegri ungri stúlku.
Síðla þennan dag var hún
greftruð með fegurð sinni í
grafreitnum hjá hátíðasvæð-
inu. Á síðustu stundu sárbað
Jói um að útförinni yrði
frestað til næsta dags, en út-
fararstjórinn hlustaði ekki á
hann og skildi hann heldur
ekki.
Börn Júlíu, nema hin tvö
elztu, voru ekki viss um hvað
hafði orðið af móður þeirra.
Nokkur ár liðu þangað til
þau gátu trúað að líkið, sem
útfararstjórinn hafði komið
með, hefði verið af Júlíu
móður þeirra.
„En konan í kistunni var
fögur frú,“ sögðu þau.
„Já," sagði Jói við þau,
„Júlía — móðir ykkar — var
fögur frú.“
Svo gekk hann að komm-
óðuskúffunni, tók þaðan
myndina og sýndi þeim.
Sjónvarpsfrelsi
Þegar kanasjónvarpið og
mótmæli hinna sextíu gegn
því voru til umræðu hér í
þessum pistlum síðast, var
gert ráð fyrr þvi að óspari
yrði skírskotað til há-
stemmdra orða og göfugra
hugsjóna til að verja þetta
lævísa tæki sem amerískir
hafa hér til að troða lands-
fólkinu í vasa sinn á snyrti-
legan hátt og enn rækilegar
en áður. Að skírskotað yrði
til virðingar fyrir eignar-
rétti, til mannúðar og per-
sónulegs frelsis og til mik-
ils þroska þjóðarinnar. Það
stóð heldur ekki á því að
svo yrði gert. Og það var
einnig komið með nokkrar
aðrar röksemdir fyrir kana-
sjónvarpi, sem mér komu
satt að segja nokkuð á ó-
vart: heimilisfriðurinn var
til nefndur svo og heims-
menningin. Þarna var sem
sagt fundin prýðileg lausn
á erfiðri glímu foreldra við
ýmsa óþarfa athafnasemi
unglinga — stillið þeim upp
fyrir framan keflavíkursjón-
varpið og svissið á. Hvilík-
ur dauðans aumingjaskap-
ur! Og svo voru margir
þættir svo dæmalaust góðir
og fræðandi og opnuðu fólki
víða sýn um allan heim.
Það var nú eitthvað annað
að fá þetta allt saman ó-
keypis og fyrirhafnarlaust
en að neyðast til þess í
sjónvarpsleysi að lesa ein-
hverjar langlokur eftir
Halldór Laxness eða Gunn-
ar Gunnarsson til að vera
kúltíveraður maður, að mað-
ur tali nú ekki um það erfiði
sem er leikhúsferð samfara.
Það getur vel verið að
dagskrá keflavíkursjónvarps-
ins sé skárri en dagskrá
sjónvarpsstöðva í Banda-
ríkjunum yfirleitt eins og
lífsreyndir menn halda
fram. En eins og ýmsir á-
gætir menn hafa þegar bent
á skiptir það ákaflega litlu
máli: það sem skiptir máli
að halda uppi sjálfstæðri ís-
lenzkri menningarstarfsemi
margfalt erfiðari en ella. Og
það mætti máske drepa á
eitt atriði sem minnir enn
á þá fáránlegu aðstöðu sem
við erum í: hefðu komma-
djöflarnir, þjóðvarnarhyskið
og fína fólkið ekki hamazt
lengur eða skemur gegn
þessu dátasjónvarpi og dag-
skrá þess myndu hinir kok-
hraustu sjónvarpsmenn
varla minnast á „góða fræð-
andi“ þætti — þeir hefðu
svo sannarlega ekki fengið
annað að éta úr amerískum
menningardalli en bein og
ruður. Vissulega er íslenzkt
þjóðfélag grátbrosleg
skrýtla.
Og mig langar til að segja
litla sögu og sanna vegna
margskonar hjals um sjálf-
stæða dómgreind landans.
Fyrir tæpum tveim árum
hittum vð ágæta húsmóður:
hún var að kvarta yfir því
að vinkonur sínar væru for-
fallnar í sjónvarpi, það væri
ekki hægt að heimsækja
þetta fólk lengur, það væri
löngu hætt að tala saman
eða við aðra menn, og það
væri hörmung að sjá börnin
sem væru látin glápa úr sér
augun þar til þau sofnuðu
örmagna á gólfinu. Hún var
sem sagt mjög hneyksluð
og gröm. Svo hittum við
hana aftur fyrir skömmu,
tveim dögum eftir að áskor-
un hinna sextíu var birt í
dagblöðum 1 horni stofunn-
ar stóð nýtt sjónvarp, og
konan var mjög æst. Það er
nú sérhver djöfuls frekjan
í þessum mönnum, sagði
hún. Menn mega ekki vera
í friði til að gera það sem
þeim sýnist. Menning, ussss.
Meeenning. Nei, ég segi það
nú bara: þessir menn geta
étið skít . . .
Eins og segir í ágætu
leikriti Erlings Halldórsson-
ar um Reiknivélina: hver
getur bannað okkur að
leggjast á fjórar fætur
eins og svín, ef við vilium
það sjálfir.
A. B.
er það, að einokun erlends
stórveldis á sjónvarpsrekstri
gerir alla viðleitni okkar til
sxjjmtdswxj-
RUNNUDAGUR — 139