Alþýðublaðið - 22.12.1921, Blaðsíða 1

ubla
1921
Fimtudaginn 22. desetnbcr
29 S tölobt
fjithigskreptm
1 ¦—;—
iíi.
Hvar sem iitið er á atvinnn
vegina blasir sama við: stöðvun,
iap eða barist í bökkum, vegna
skuldasúpu, sem hvíiir á atvinnu
rekendum. Bændur og smáútgerð
armenn standa skuldugir upp yfir
höfuð hjá kaupmönnum og kaup-
félögum, verzlanirnar skulda aítur
bönkunum og inniendum og út
lendum heildsölum, togararnir
skulda útlendum og innlendum
bönkum, en Islenzku bankarnir og
ríkissjóður aftur útlendum bönk
am, Skulðirnar við útlönd koma
fram aftur i margþættri skulda-
siípu inn á við.
Skuidirnar stafa af reksrarhalla
undanfarinaa ára, en o't hrökkva
eignir atvinnurekeadanna ekki
fyrir skoldunum vegna verðfalls
á skipum og öðrum fasteignum.
Togararnir, sem flestir standa eig-
endunum í 6—700 þus. kr.,
mundu nú ekki seljast erlendis
fyrir yfir 200 þús, kr. og sama
verðMI hefir orðið á vélbátum og
öðrum eignum sem keyptar hafa
verið stríðsverði, Tvö síðastliðin
ár hefir gjaldþrotunum farið sí-
íjöigagdi og nú sézt i hverju tölu-
blaði Lögbirtings óskemtilegar
upptalningar gjalþrotainnkallana.
Auk þess eru alt af öðru hvoru
tnenn, sem áður voru álitnir stór-
auðugir, að reyna að semja við
skuldheimtumenn sína um eífcir-
gjöf af nokkrum hluta skuldaona,
sem þeir sjá sér aldrei fært að
greiða. En eftir stendur enn meg-
Ínið af atvinnnrekendunum og
Jætur reka á reiðanum, þó alt-
anargir hafi enga von um að geta
risið undir skuldunum.
Meðan astandið er þannig lag-
ast ekki fjárhagurinn né atvinnu
lcysið. Sérstaklega á þetta við
um útgerðina, en á viðgangi
hennar hvllir einnlg vonin um
greiðslu mikils af erlendum skuld-
aim þjóðarinnar og alt atvinnulifið
í bæjunum. Með núverandi skufda-
súpu á fyrirtækjunum er í raun
réttri ómögulegt að rekn útgerð-
ina. Togararnir geta ekki svarað
kostnaði er þeir eiga að greiða
vátryggingargjald og vexti af 4—
500 þús. kr. meiru á skip, en
erlendir togarar, sem geta fiskað
hér á sama tíma og selt fiskinn
sama verði, og það þó að hinir
ódýru erlendu togarar geti haft
ztólpagróða. Menn sjá því nú
þau undur, að á sama ííma sem
dýru (slenzku togararnir iiggja
bundnir við hafnargarðinn og að~
gerðarlausir, er verið að flytja
inn nýja ódýra togara til iands-
ins, þrátt fyrir fjárhsgskreppuna,
f stað þess, að feila dýru togar-
ana fslenzku f verði og iáta þá
siðan ganga til veiða. Ut úr þessn
skuidafargani verða atvinnuveg-
irnir að' komast og byrja á nýjan
leik. Óhjákvœmilegt er að gera
sku/daski/ti á þfóðarbáinu, og at-
vinnuýyrirtœkjum einstaklitiganna,
rétta vid það sem er lifveen/egt,
en skera burtu það, sem rotið er.
Við skuldaskiftin verður að
ýara eingöngu eftir því sem bezt
er fyrir áframhnldandi atviunu
rekstur þjóðarinnar. Þeir atvinnu-
rekendur, sem skulda miklo meira
en þeir eiga, og þáð stafar af
þvf, að þeir hafa verið og hjóta
altaf að verða öhæfir til að stjórna
fyri>tækjum, verða gerðir gfa/d
þrota, en við fyrirtækjunum, ef
þau eru Iffvænleg, verða að taka
hæfir menn. Aðrir atvinnurekendur
kunna ,að skulda meira, en þeir
eiga, vegna ýmissa óverðskuldaðra
óhapps, en eru samt ef til vill
.réttir menn á réttum stað*. Þá
má ekki gera gjaldþrota, heldur
verður að semfa við þá um, hve
mikils megi vænta að þeir geti
greitt af skuldunum á nokkrum
árum, tn gefa þeim eftir eftir
st'óðvamar
Út á við verður bið sama að
eiga sér stað. Skuldunautar hér á
landi, sem ekki eiga fyrir skuld-
um erlendis, verða ýmist að gefa
sig upp sem gjaldþrota, eða
semja við skuldheimtumennina og
væri eðlilegast að fslenzku bank-
arnir gengju þar á milli. Sérstak-
lega mundi sjáífsagt vera heppi-
legt, ef íslandsbanki gæti fengið
samkomulag við erlenda banka
um að skuldir hans þyrfti ekki
að greiða öðru vísi én f jöfnuni
afborgunuro, þvf að ahnars er
óliklegt að sá banki geti fyrst
um sinn hjálpað atvinnuvepunum
á fót innanlands. Frh.
Hiðinn Vaidimarsson.
3slenðmgar
gerðir hlæglleglr.
Áhrifin af brottvfsun rússneska
drengtins hafa meðal annars orð~
ið þau erlendis, að islenzka lands<«
itjórnin hefir gert sig hlægilega í
augum útlendtnga.
í danska stóiblaðinu Pqlitiken
þanh 30. nóv. (tveim dögum eftir
að drengurinn var sendur héðao)
er viðtal við formann sóttvarnar-
stofnunárinnar i Khöfn dr. Cod-
Hansen Er það að ýmsu fróðiegt
þó stutt té. Þar segir Clod-Hán-
sen meðal annars, að tr.coma geti
ekki beint kallast hættulegur sjúk-
dómur, og vel sé hæg( að lækna
hann. BUðritarinn spyr að hvort
menn séu éins hræddir við dreog»
inn f Dtnmörku eins og íslnd~
ingar séu, en dr. Clol-H«nsen
svarar: „Við erumalls ekki hrædd-
ir við hann* (.Ham er vi slet ikké
bange for*) og að lokum segir
læknir þessi, að það sé að minsta
koiti ekki nokkur ástæða til þess,
að ge>a slikan gauragang, þó að
á land komi Iftiil og hjálparburfa
sfúklingur. (,Ð;r er i hveit F Id
ikke Spor af Grund fil at lave
Po4yr fordi man faar saadan ea
lille hjæ'pelös Pdtient f Landl')
Landsstjðrain hefir þvf, sva