Vísbending - 12.10.1983, Blaðsíða 1

VÍSBENDING
VIKURIT UM ERLEND VIÐSKIPTI OG EFNAHAGSMÁL_
13.1 12. OKTÓBER 1983
Verðbréfamarkaður í Reykjavik:
Háir raunvextir á verðbréfum en ekki skipulegur markaður
Fjárfesting í verdhréfum gefur góðsn arð
Á íslenskum verðbréfamárkaði er
einkum að finna þrjár tegundir verð-
bréfa, þ.e. spariskírteini ríkissjóðs og
fasteignatryggð bréf, sem geta verið
verðtryggð eða óverðtryggð. Ávöxt-
un umfram verðbólgu á spariskírtein-
um ríkissjóðs er samkvæmt auglýstu
gengi verðbréfasala á bilinu frá 3,7%
til 8% (sjá skýringar á baksíðu).
Ávöxtun umfram verðbólgu á verð-
tryggðum bréfum með fasteignaveði
er á bilinu 7% til 10%. Vextir á óverð-
tryggðum bréfum með fasteignaveði
hafa undanfarna mánuði verið 96%
og þar er því um að ræða mjög háa
raunvexti þegardregur úrverðbólgu.
í verðbréfaviðskiptum er hugtakið
„ávöxtunarkrafa" mikið notað.
Kaupendur verðbréfa hafa ákveðna
hugmynd um hvaða raunvexti þeir
vilja fá þegar þeir kaupa verðbréf og
setja fram kröfu um ákveðna ávöxt-
un. Þessi ávöxtunarkrafa, t.d. 6%,
10% eða 15% umfram verðbólgu, er
síðan notuð til að reikna „gengi"
verðbréfsins.
Til að reikna gengi verðbréfa að gef-
inni ávöxtunarkröfu þarf að þekkja
nafnvexti bréfsins, lánstíma og gjald-
daga auk áætlaðrar verðbólgu, ef
verðbréfið er ekki verðtryggt. Ef
verðbréfið er óverðtryggt eru nafn-
vextir háir, þ.e.a.s. hærri en verð-
bólgan. Undanfarið hafa þessir nafn-
vextir verið 96% eins og fyrr segir.
Má búast við að vextir á handhafa-
bréfum, sem svo eru kölluð, lækki
eitthvað á næstunni, ef kaupendur
telja að úr verðbólgu dragi þegar
fram í sækir. Að vissu leyti eru þessir
vextir mælikvarði á þá verðbólgu
sem fólk telur líklega á líftíma bréfs-
ins. ,Sé miðað við 70% verðbólgu
gæfu bréf með 96% nafnvöxtum um
15% arð á ári umfram verðbólgu.
Verðtryggð spariskirteini rikissjóðs
Algengustu verðbréf á markaðinum
eru spariskírteini ríkissjóðs. Spari-
skírteinin voru fyrst gefin út árið 1964
og hafa alltaf verið-verðtryggð. Fram
til ársins 1980 'var verðtrygging
spariskírteina miðuð við vísitölu
byggingarkostnaðar, en frá 1980
hafa spariskírteini verið tengd láns-
kjaravísitölu. Ávöxtun umfram verð-
bólgu hefur verið allmismunandi en
þó farið lækkandi á þeim tveimur ára-
tugum síðan útgáfa hófst. Eldri flokk-
ar báru hærri nafnvexti eftir fyrstu
fjögur til fimm árin, þ.e. eftir að þau
urðu innleysanleg í Seðlabanka.
Með þessu móti fékkst ákveðin með-
alávöxtun á lánstíma. Nokkurt safn
bréfa frá árunum 1971 til 1975 er í
umferð, en raunvextir þessara bréfa
frá árunum 1983 til 1984 til innlausn-
ardags er á bilinu 4% til 9,2% (sjá
nánar á baksíðu). Nýjustu flokkar
spariskírteina rikissjóðs bera lægri
meðalvexti en eldri flokkar og sömu
vexti umfram verðbólgu allan láns-
timann, 3,53%.
ELns og fyrr segir eru spariskírteini
ríkissjóðs algengustu verðbréf á
markaðinum og ganga auðveldlega
kaupum og sölum manna á milli.
Ríkissjóður hefurgefið útverðtryggð
spariskírteini og í minna mæli happ-
drættisskírteini til að afla tekna, aðal-
lega til framkvæmda. Binditími bréf-
anna hefur verið þrjú til fimm ár.
Ríkissjóður hefur hins vegar ekki
ráðist í útgáfu skammtímabréfa, t.d.
til 6, 9 eða 12 mánaða. Slík bréf gætu
orðið stjórnvöldum tæki til að hafa
hemil á peningamagni í umferð líkt
og gert er víða í útlöndum. Einnig
gæti útgáfa 6 mánaða bréfa á fyrri
hluta árs dregið úr árvissri lántöku
ríkissjóðs hjá Seðlabanka á þeim
tíma. Svo virðist sem nokkur eftir-
spurn sé á markaðinum eftir skamm-
tímabréfum sem innleysanleg eru í
Seðlabanka á öðrum tímum en þau
bréf sem nú eru á markaðinum.
Efni:
Verðbréfamarkaður í
Reykjavík 1
Gullmarkaðurinn 2
Töflur:
Gengi íslensku krónunnar 4
Gengi helstu gjaldmiðla 4
Raunvextir spariskírteina 4
-ni 50-
o> 40-
; 30-
.t 20
10
-Óverðtryggð veðskuldabréf
■Verðfryggð veðskul dabréf
- Spariskírteini
-Sex mánaða bankareikningur
10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Raunvexlir ð verðbréfamarkaði Verðbólga í %
Á myndínni er sýnd ávöxtun algengustu verðbréfa miðað við mismunandi forsendur um verðbólgu og
raunvextir sex mánaða verðtryggðra bankareikninga til samanburðar. Óverðtryggð veðskuldabréf eru
miðuð við96% nafnvexti og ávöxtun er þá háð verðbólgu. Verðtryggð veðskuldabréf eru miðuð við 10%
ávöxtunarkröfu og sparisklrteini ríkissjóðs eru miðuð við 4,5% ávöxtunarkröfu. Raunvextir á 6 mánaða
verðtryggðum bankareikningi, sem gefur 0,89% vexti umfram verðbólgu, eru sýndir til samanburðar.