Vísbending - 07.12.1983, Blaðsíða 1

VISBENDING £ 5
VIKURIT UM ERLEND VIÐSKIPTI OG EFNAHAGSMÁL 17
21.1 7. DESEMBER 1983
Hagvöxtur:
Framleiðsluaukning langmest í Bandaríkjunum
Tólf manuðir frá byrjun uppsveiflu
Um þetta leyti í fyrra tók framleiðsla
að aukast aftur I Bandaríkjunum eftir
samdráttarskeið frá því um mitt ár
1981. Hagvöxtur hefur verið mikill I
Bandaríkjunum á þessu ári, jafnvel
þótt miðað sé við fyrsta ár uppsveiflu.
Á árinu 1984 er búist við að fram-
leiðsluaukning verði mest í Banda-
ríkjunum og Japan. Ný spá frá „ hag-
ráðinu'' I Þýskalandi, en í því eiga
sæti fimm efnahagsráðgjafar stjórn-
arinnar, bendir jafnframttil meiri hag-
vaxtar þar á næsta ári en búist hafði
verið við, um 2,5% til 3,0%.
[ nóvemberskýrslu National Institute
of Economic and Social Research,
sem er óháð rannsóknarstofnun í
London, segir að hagvöxtur í Vestur-
Evrópu í ár verði naumast meiri en
1 %. Mikill samdráttur á Ítalíu og eng-
inn hagvöxtur I Frakklandi draga
meðaltalið mikið niður.
Bretland
Á Bretlandi deila menn um hvort
aukning framleiðslu verði tveir eða
þrír af hundraði á næsta ári. Hag-
fræðingar-NIESR telja að hún verði
innan við tvo af hundraði en breska
stjórnin telur að framleiðsluaukning
verði nær þremur af hundraði. Stofn-
unin hefur oft hvatt Thatcherstjórnina
tii að auka peningamagn í umferð
fremur en að draga I sífellu úr ríkisút-
gjöldum. Telurstofnunin að hagvöxt-
ur á Bretlandi á næsta ári og 1985
verði einungis 1 til 1,5%, en var 2,5
til 3% í ár. Undanfarna mánuði hefur
atvinnuleysi staðið I stað, en 1 tn
1,5% framleiðsluaukning á ári mun
ekki nægja til að koma í veg fyrir
aukningu atvinnuleysis. Breska
stjórnin telur á hinn bóginn að hag-
vöxtur á næsta ári verði um 3% og
verðbólga í lok árs verði um 4,5%,
en hún er nú um 5%.
Framleiðsluaukning ólik milli landa
Aukning framleiðslu hefur verið mjög
mismikil í hinum ýmsu löndum. Á
árinu 1984 er búist við 3 til 3,5% hag-
vexti í OECD-löndum, en minna en
1,5% í Vestur-Evrópu. [ nýjustu
skýrslu OECD (júlí 1983) var búist
við 3,75% hagvexti í OECD-löndum
að meðaltali á næsta ári.
Á árinu 1985 er búist við að hagvöxt-
ur verði heldur jafnari milli landa en í
ár og á næsta ári. Gert er ráð fyrir
mestum hagvexti I Japan, og að
Bandaríkin, Kanada og Vestur-Evr-
ópa verði nálægt meðaltalinu, sem
gæti orðið nálægt2,5%. [ Danmörku,
Svíþjóð, Hollandi og Belgíu hefur
verið gripið til sparnaðaraðgerða og
því er gert ráð fyrir að þær ráðstafanir
komi fram í minni hagvexti fyrst í
stað.
Verðlag og kauplag
Launahækkanir eru mjög mismiklar
milli landa. Á [talíu og í Frakklandi
hefur dregið úr launahækkunum, en
þær voru um 16% á Ítalíu og um
12% á Frakklandi I lok síðasta árs.
Launahækkanir í framleiðslugreinum
í Bandaríkjunum voru á bilinu 4 til 5%
og í OECD-löndunum að meðaltali
hefur framleiðslukostnaður hækkað
um 5,5 til 6% áári síðustu mánuðina.
Gert er ráð fyrir hjaðnandi verðbólgu
í Bandaríkjunum, á Bretlandi, í Japan
og Kanada. í OECD-löndunum að
meðaltali er spáð 5,5% verðbólgu á
næsta ári og 5,5 til 6% árið 1985.
Þessi spá er samhljóða OECD-spá
frá því I júlí s.l. NIESR telur að olíu-
verð geti hækkað aðeins á næsta ári
með vaxandi eftirspurn (sjá annað
álit I „Hrávörur" á bls. 3).
Langtimahorfur í vaxtamálum
í nýju fjármálariti frá London Busi-
ness School, Financial Outlook, sem
framvegis mun koma út ársfjórð-
ungslega með „Economic Outlook"
frá LBS, er varað við því að ekki muni
takast að ná niður vöxtum á löngum
lánum í Bretlandi á næstu árum.
Breska stjórnin hefur náð miklum
árangri f verðbólgumálum. Þennan
árangur verður að innsigla með
lækkun vaxta, svo að hægt verði að
fjármagna ný framleiðslutæki með
löngum lánum á lágum vöxtum. Bent
er á að á sjöunda áratugnum, þegar
verðbólga var svipuð og búist er við
að hún verði á næstu fjórum árum,
voru vextir aðeins 2 til 3% hærri en
verðbólga. Raunvextir nú um 5 til
6%, en nokkur lækkun hugsanlega
eftir næsta ár, að masti LBS.
Efni:
Hagvöxtur í umheiminum 1
Vaxtaskipti og myntaskipti 2
Hrávörumarkaður 2
Sænska krónan 4
Escudos 4
Töflur:
Gengi helstu gjaldmiðla 4
Gengi íslensku krónunnar 4
Hagvöxtur f nokkrum löndum, %.
Banda- ríkin Kanada Japan Frakk- land Pýska- land ítalia Brel- land Island V,- Evrópa OECD alls
1971-81 . . . 2,8 3,7 4,7 3,1 2,5 2,9 1,4 4,7 2,6 3,1
1982 -1,9 —4,4 3,0 1,8 -1,1 -0,3 2,4 -2,0 0,3 -0,3
1983, áætlun 3,3 3,3 3,0 0,2 1,0 -1,8 2,2 -5,5 0,8 2,1
1984, spá . . 5,0 4,0 4,0 0,0 2,0 1,0 2,0 -2,4 1,3 3,3
1985, spá . . 2,5 2,5 4,3 1,5 2,5 2,0 1,0 - 1,9 2,5
Heimild: NIESR