Vísbending - 25.01.1984, Blaðsíða 3

VÍSBENDING
VFIRLIT
Beigía
Erlendar skuldir 25% af VÞF
í Belgíu er loks búist við að þjóðar-
framleiðsla aukist um hálft prósent á
þessu ári eftir að hafa minnkað í þrjú
ár samfellt. Samdráttur framleiðslu í
fyrra varð um 0,7%■ Stjórnvöld hafa
stefnt að því að beina verðmætaráð-
stöfun frá einkaneyslu og opinbera
geiranum og til atvinnulífsins. 1 því
skyni hefur verðbinding launa verið
skert til ársloka 1984 og við það hefur
kaupmáttur lækkað og dregið hefur
úr neyslu. Verðbólgan var um 7%
árið 1983 og spáð er áframhaldandi
lækkun verðbólgu í um 6% á þessu
ári. Óvissa ríkir þó í launamálum og
auk þess eru ríkisfjármál í óreiðu.
Stefnt var að því marki að lækka hall-
ann á ríkissjóði í 7% af VÞF árið 1985
en það takmark hefur þegar verið
gefið upp á bátinn. Atvinnuleysi
hefur verið um 14,5% af mannafla en
ekki er búist við frekari aukningu;
rauntekjur lækkuðu um 2,25% á tólf
mánuðunum til miðs árs í fyrra.
Gengi belgíska frankans lækkaði um
11 % gagnvart gengi dollara á síðasta
ári. Lækkunin olli hækkun innflutn-
ingsverðlags en bætti vöruskipta-
jöfnuð á fyrri hluta árs í fyrra. Engu að
síður er búist við að belgíski frankinn
verði veikastur mynta ( EMS alveg
fram til næstu endurskoðunar á við-
miðunargengi EMS-myntanna sem
gæti orðið fyrir mitt ár. Reiknað er
með um 3% laekkun belgískafrank-
ans gagnvart þýska markinu og flór-
ínum, en nokkurri hækkun gagnvart
Ifru, franska frankanum og írsku
pundi.
Staða Belgíumanna gagnvart útlönd-
um hefur verið heldur tæp. Erlendar
skuldir nema um 25% af VÞF. Ekki er
þó búist við frekari aukningu. Launa-
kostnaður hefur hækkað meira í
Belgíu heldur en í grannríkjunum og
samkeppnisstaða Belga því verið
tæp. Skipting þjóðarinnar í hol-
lenskumælandi Fiæmingja og Vall-
óna sem eru frönskumælandi hefur
einnig aukið á vandann í opinberum
fjármálum. Flæmingjaland eða
Flandur, norðantil í Belgíu, á stærri
hluta í þjóðarframleiðslunni en Vall-
ónía í suðurhluta landsins. Ríkið
hefur orðið að koma f veg fyrir
stöðvun á rekstri fyrirtækja Vallóna
en jafnframt orðið að gæta að ekki fari
hlutfallslega minna af útgjöldum
ríkisinstil Flandurs.
Finnland
Mikill hagvöxtur
Finnar þykja hafa staðið sig öðrum
þjóðum betur á sviði efnahagsmála
undanfarin ár. Að vísu dró úr hag-
vexti árin 1981 og 1982 en sama gilti
um flestar vestrænar þjóðir. Hag-
vöxturvarð2,5% 1982,2,75% ífyrra
og búist er við 3,25% aukningu þjóð-
arframleiðslu í ár. Verðbólga hefur
þó verið þrálát í Finnlandi. Seint á
síðasta ári námu verðhækkanir í
Finnlandi um 9,1% áári en meðaltal
OECD-landanna var um sömu
mundir um 5,2%. Markmið stjórn-
valda er að lækka verðbólgu í um 6%
undir lok ársins. í OECD-skýrslu um
Finnland segir að viðunandi árangri
í verðbólgu verði ekki náð nema með
markvissari stjórn peninga- og ríkis-
fjármála íFinnlandi. Finnar hafa þó
löngum þótt leggja meiri áherslu á að
auka framleiðslu en á að halda verð-
lagi stöðugu. Útflutningur Finna til
Sovétríkjanna hefur numið um fjórð-
ungi af utanríkisviðskiptum þeirra.
Búist er við að dragi úr þessum við-
skiptum og er því áframhaldandi
hagvöxtur í Finnlandi háður markaði
fyrirfinnskarafurðir á Vesturlöndum.
Með stöðugum bata í efnahagslífi i
Bandaríkjunum og víðast í Evrópu
eru því taldar góðar horfur í þjóðar-
búskap Finna.
(1,16.83)
írland
Atvinnuleysi um 16-17%
Hagvöxtur á írlandi var um hálft prós-
ent í fyrra, um 1,2% árið 1982 og
búist er við um 1 % framleiðsluaukn-
ingu í ár. Mikil aukning hefur orðið á
útflutningi, 8% ( fyrra og spáð er
næstum jafnmikilli aukningu i ár. Við-
skiptajöfnuður hefur því batnað
mikið frá því sem var árið 1982.
Reiknað er með að verðbólga lækki
úr 11 % í fyrra í um 9,5% í ár, en árið
1982 var verðbólga um 16%. At-
vinnuleysi hefur verið mikið, 14% í
fyrra, 10,7% áriö 1982 og búist er við
aukningu i um 16-17% í ár.
Að sögn OECD verður ekki hjá því
komist að lækka rauntekjur á írlandi
um skeið. Það sé eina leiðin til að
auka hagvöxt nægilega til að draga úr
því atvinnuleysi sem ríkir. Jafnframt
sé nauðsynlegt að draga ýr ríkisút-
gjöldum allt til loka þessa áratugar
en útgjöld hins opinbera nema nú
um 50% af þjóðarframleiðslu.
Þá er sett fram það mat í skýrslu
OECD að 10% lækkun rauntekna
miðað við samkeppnisþjóðir nú gæti
aukið framleiðslu um 4-5% árið
1987. Talið er að skýrsla OECD verði
nokkurt áfall fyrir stjórnvöld á irlandi
en þar hafði gætt nokkurrar bjartsýni
undanfarið vegna betra útlits í utan-
ríkisverslun. Á hinn bóginn hafði
verið gert ráð fyrir að laun hækkuðu
um 9% á þessu ári, svipað og
verðlag. OECD bendir á að nauðsyn-
legt sé fyrir íra að bæta samkeppnis-
stöðu sína á alþjóðlegum markaði.
Ef þreyting verður gerð á viðmiðunar-
gengi EMS-myntanna gæti gengi
írska pundsins lækkað gagnvart
þýsku marki um 3-4%.Nýlega hefur
fundist olía úti fyrir ströndum frlands
en enn er ekki hægt að meta áhrifin
á hag þjóðarinnar.
Portúgal
Breytt efnahagsstefna
Verulegur bati er nú sjáanlegur I
utanríkisviðskiptum Portúgala en
hallinn í viðskiptum við útlönd 1982
nam 14% af VÞF. Talið er að hallinn
1983 verði undirtveimur milljörðum
dollara en um það markmið var
samið að Alþjóðagjaldeyrissjóðinn.
Útflutningur hefur aukist um 11% á
fyrstu þremur fjórðungum síðasta
árs miðað við sama tíma árið áður,
talið í dollurum. Þjóðarframleiðsla óx
um 3,5% árið 1982, stóð nánast f
stað í fyrra en í ár er reiknað með um
2% samdrætti. Verðbólga er enn yfir
20% og ekki er búist við verulegri
breytingu til hins betra á árinu.
Mjög var breytt um stefnu í efna-
hagsmálum í Portúgal á síðasta ári.
Mánaðarlegum lækkunum á gengi
escudos var breytt úr 0,75% í 1%.
Að auki var gengið lækkað um 2% f
mars og um 12% í júní. Á síðasta ári
lækkaði t.d. gengi krónunnar aðeins
um 14,6% gagnvart escudos.
Harðar aðhaldsaðgerðir tóku gildi í
ágúst og eiga að standa í 18 mánuði.
Markmiðið er að draga úr viðskipta-
halla, halla á opinberum rekstri og
hægja á aukningu erlendra skulda.
Horfur í efnahagmálum eru því að
verulegu leyti komnar undir því
hvernig tekst til með framkvæmd
aðhaldsstefnunnar í ár. ______