Vísbending - 01.02.1984, Síða 3

VÍSBENDING
3
dollarans og afar háum vöxtum í doll-
urum er freistandi aö draga þá álykt-
un að of hátt hlutfall erlendra skulda
íslendinga sé í dollurum. Hér verður
bent á þrjú atriði sem öll hníga í þá
átt.
Suðurlanda. Af þessum ástæðum
kynni því vægi dollarans í landavog
að vera betri viðmiðun en vægi hans
í myntvog með tilliti til gjaldeyrisstýr-
ingar á erlendum skuldum þjóðarinn-
ar.
Hlutfallsleg Gengi m.v.dollara
Gjaldmiðlar Milljónirkr. skípting, % 31.12.82 30.12.83
Bandaríkjadollari ................... 12132 61,0 1,00 1,00
V.-þýsk mörk ......................... 2465 12,4 2,38 2,72
Yen .................................. 1434 7,2 235 234
Svissneskir frankar................... 1008 5,1 2,00 2,19
ECU ................................... 706 3,6
Sterlingspund1’........................ 684 3,4 1,61 1,43
Aðrarmyntir .......................... 1434 7,3
1) USS/UK pund
Markmið þeirra sem beita reglunni
um að skipta erlendum lántökum á
myntir I sömu hlutföllum og erlendar
tekjur skiptast er að forðast geng-
istap í erlendum viðskiptum þegartil
lengri tíma er litið. Hún kemur þeim
ekki að notum sem taka erlend lán og
hafa engar erlendar tekjur á móti. Til
að lágmarka gengisáhættu (án tillits
til vaxtakostnaðar) ættu stofnanir og
fyrirtæki sem engar erlendar tekjur
hafa að skipta erlendum lánum sín-
um nokkurn veginn í SDR-hlutföll-
um.
Einnig er vert að hafa í huga að vægi
dollarans í landavog (meðaltal
áranna 1980-1982) er ekki nema
29,8%, en það er hlutfall þess út-
flutnings sem seldur er til Banda-
ríkjanna. Ekki er víst að útflutningur
til annarra landa sem þó er greiddur í
dollurum haldi verði sínu í dollurum
er gengi dollarans hækkar mikið og
er efst í huga útflutningur á saltfiski til
[ þriðja lagi mætti benda á að vextir í
Bandarlkjunum og Bretlandi eru oft-
ast hærri en til dæmis vextir í Þýska-
landi, Sviss, Hollandi og Japan.
Skýringin er að hluta fólgin í mis-
munandi skattalegri meðferð vaxta1
gjalda og vaxtatekna en þó aðallega í
því að verðbólga hefur verið lág í
síðarnefndu löndunum og þar ertalin
minni hætta á að verðbólga blossi
upp á nýjan leik heldur en í Banda-
ríkjunum og á Bretlandi. Raunvextir í
Þýskalandi og Sviss eru oft lægri en
vextirádollaralánum.
Greiöslubyrði, lánstími og
raunvextir
Á árinu 1982 námu afborganir og
vextir af erlendum lánum okkar um
222 milljónum dollara eða um 18,5%
af heildarskuldum sem voru um
1200 milljónir dollara. Því er ekki að
neita að greiðslubyrði vegna
erlendra lána er mjög há, 21,2% af
útfluttum vörum og þjónustu 1982 og
án nokkurs efa hærra hlutfall bæði í
fyrra og í ár. Vonandi hækka erlendar
tekjur þjóðarinnar bráðlega án þess
að til miklu hærri greiðslna af erlend-
um lánum í dollurum komi. Meðal-
lánstími erlendra lána alls í árslok
1982 var áætlaður um 6 ár og ef sá
lánstími styttist ekki verulega virðast
horfur á að greiðslubyrði geti lækkað
með hækkandi útflutningstekjum.
Þeir raunvextir sem greiddir eru af
erlendum skuldum ættu að verða
mönnum meira umhugsunarefni.
Þeir raunvextir sem sýndir e'ru á
myndinni (sjá nánar grein Jakobs
Gunnarssonar í Fjármálatíðindum
sem vitnað er til hér að framan) eru
nafnvextir að teknu tilliti til verðbreyt-
' inga í viðkomandi landi en ekkert tillit
er tekið til gengisbreytinga. Þegar
reiknað er með gengisbreytingum
einnig breytist þessi mynd og verður
fjallað um samanburð á kostnaði
vegna erlendra lána í Vísbendingu á
næstunni. En raunvextirnir á mynd-
inni eru þeir vextir sem menn standa
andspænis þegar lánin eru tekin.
Þegar raunvextir af erlendum lánum
eru svo háir sem raun ber vitni verða
þær fjárfestingar sem kostaðar eru
með slíkum lánum að vera afar arð-
bærar. Jafnframt er umhugsunarefni
að innlend bankalán hafa borið mun
lægri raunvexti en erlend lán að
meðaltali. Til að jafnvægi náist á fjár-
magnsmarkaði er besta leiðin að
draga úr höftum. (slendingar gætu
þá fjárfest í útlöndum, bjóðist betri
ávöxtun fjármagns þar, og útlend-
ingar gætu fjárfest á íslandi, fáist við-
unandi ávöxtun fjármagns hér.
Greiðslubyrði af erlendum lánum
Hlutfall af erlendum tekjum, %
%
Raunvextir af erlendum skuldum
Erlend lán — skipting eftir notendum, %
Nafnvextir 0/,°