Vísbending - 08.02.1984, Blaðsíða 3

VÍSBENDING
3
YFIRLIT
Austurríki_____________________
Aðhald í ríkisfjármálum
Vegna batnandi útflutningshorfa hafa
spár um framleiöslu og tekjur í Aust-
urríki nýlega verið hækkaðar og er
nú búist við um 1,5% hagvexti í ár en
í fyrra óx framleiðsla um svipað
hlutfall. Stefnan I ríkisfjármálum í
Austurríki er afar aðhaldssöm og
talið er að framleiðsluaukningin
gæti jafnvel orðið prósenti hærri ef
ekki væri vegna ríkisfjármála.
Austurríkisbúar höfðu eins og
margar aðrar Evrópuþjóðir reynt að
halda uppi atvinnu á síðasta áratug
með aukinni þenslu hins opinbera.
Hallinn á ríkisbúskapnum varð að
lokum óviðráðanlegur og þótt
atvinnuleysi íAusturríki sé ekki hátt
á mælikvarða margra grannríkja er
það þó hærra en þjóðin vill una við.
En í stað þess að auka ríkisútgjöld
eru þau nú lækkuð og skattar hækk-
aðir og reynt er að auka hagræðingu
á öllum sviðum hjá hinu opinbera.
Breyting milli ára, %
Hag- Verö- Atvinnu-
vöxtur bólga leysi
1981 -0,1 6,8 2,4
1982 + 1,1 5,4 3,7
1983 + 1,5 3,3 4,5
19841) + 1,5 5,3 5,2
1) Aætlun
Gengi austurríska schillingsins er
nátengt þýska markinu og á fyrri
hluta síðasta árs var meðalbreyting
gagnvart marki aðeins um 0,5%.
Gengi schillingsins hefur verið um 7/
DM undanfarið og búist er við að það
gengi haldist nokkurn veginn til árs-
loka.
Holland_________________________
Lítil veröbólga en alvarlegt
atvinnuleysi
Búist er við aukningu á útflutningi
Hollendinga í ár vegna batnandi
efnahags í umheiminum; en neysla
þeirra sjálfra dregst sennilega
saman. Ekki er búist við hagvexti í ár
og atvinnuleysi gæti aukist í 17,6%.
Verðbólga er hverfandi og afgangur í
viðskiptum við útlönd fer vaxandi.
Breytingarfráfyrraári, %
Hag- Verö- Atvinnu-
vöxtur bólga leysi
1981 -1,2 6,2 7,1
1982 -1,6 5,7 12,7
1983 0,3 2,8 15,6
19841) 0,0 3,6 17,6
1) Áætlun
Atvinnuleysi hefur vaxið jafnt og þétt
í Hollandi frá 1980. Verðbólga og við-
skiptajöfnuður eru alls ekki vandamál
en opinber lánsþörf hefur tvöfaldast
síðustu þrjú árin og ertalin munu enn
aukast verði ekki gripið til harðra
aðgerða. Eins og kunnugt er voru
laun ríkisstarfsmanna í Hollandi
lækkuð í desember s.l. Talið er að I ár
reynist unnt að lækka opinbera láns-
þörf úr 12,4% af VÞT í 12,1 % af VÞT.
Er þá talið hugsanlegt að vextir lækki
eitthvað en raunvextir í Hollandi eru
einhverjir þeir hæstu í löndum EBE.
Búist er við að gengi hollensku flór-
ínunnar muni haldast nokkurn veg-
inn í hendur við gengi þýska marks-
ins næstu mánuðina.
Grikkland______________________
Áframhaldandi gengissig
Verðbólga og viðskiptahalli eru
meðal helstu vandamála Grikkja á
sviði efnahagsmála en í ár er búist
við að verðbólga verði um 18%, við-
skiptahalli um 5% af VLF en hag-
vöxtur um 1,5%. Halli á ríkis-
búskapnum hefur einnig verið mikill
á Grikklandi og hallareksturinn hefur
valdið allmikilli aukningu peninga-
magns. Þá hafa raunvextir' í landinu
verið neikvæðir en vextir í flestum
stærri löndum Evrópu hafa verið
nokkru hærri en verðbólga eins og
kunnugt er. Gengi grísks drachma
lækkaði á síðasta ári um 27-28% og
talið er að gengið muni látið síga
áfram á þessu ári til að halda sam-
keppnisstöðu landsins út á við. Það
mun vera eitt af skilyrðum sem sett
var af hálfu Alþjóðagjaldeyrissjóðs-
ins vegna umsóknar Grikkja um lán
og mun fjárhæðin hafa numið millj-
arði Bandaríkjadollara. Gengi
drachmas gæti því orðið um 120 pr.
dollara um mitt ár en var í desember
s.l. rétt innan við 100 pr. dollara.
Breytingarfráfyrraári, %
Hag- Verð- Atvinnu-
vöxtur bólga leysi
1981 -0,7 24,4 4,1
1982 0,0 21,1 6,1
1983 -0,2 20,5 7,8
19841) 1) Áætlun 1,5 18,5 8,7
mjög mikils vaxtamunar. [ desember
s.l. voru vextir til bestu lántaka
(„prime rate") 6,0% í Sviss en
11,0% í Bandaríkjunum (sjá mynd).
Islenskur lánamarkaöur
Samanburður á lánskostnaðarvísi-
tölum hefur leitt í Ijós að verulegur
munur er á kostnaði vegna lána í
dollurum og svissneskum frönkum
og lána í íslenskum krónum sam-
kvæmt þeim forsendum sem hér
hefur verið farið eftir. Á síðasta ára-
tug voru raunvextir á lánum banka-
kerfisins í krónum oftast neikvæðir
og innlendur lánamarkaður skrapp
mjög saman sem hlutfall af þjóðar-
framleiðslu. Innlán bankanna dróg-
ust saman og því var ekki unnt að
anna eftirspurn eftir lánsfé til reksturs
og framkvæmda. Bæði fyrirtæki og
hið opinbera urðu því að leita til
útlanda eftir lánsfé og greiddu vexti
sem oft voru langtum hærri en vextir
innanlands. Nær hefði verið að leyfa
vöxtum bankanna að hækka til sam-
ræmis við vexti í viðskiptalöndunum
svo að innlendir sparifjáreigendur
nytu vaxtateknanna í stað þess að
þær rynnu til útlanda. Ekki er vafi á
þvl að heildarinnlán bankanna væru
nú mun hærri sem hlutfall af þjóðar-
framleiðslu ef vextir hefðu verið
hærri á slðustu árum.
Leiðrétting
I síðasta tölublaði Vísbendingar (3,
5.84) kom fram I grein um erlendar
skuldir að vægi Bandaríkjadollara í
landavog er 29,8%, „en það er hlut-
fall þess útflutnings sem seldur er til
Bandaríkjanna". Þetta er ekki rétt og
á hlutfallið við þann útflutning sem
seldur er til Bandaríkjanna og
Sovétríkjanna og eru stórveldin
flokkuð saman með þessum hætti
vegna þess að gengi krónunnar er
ekki skráð gagnvart rúblunni. Einnig
er vert að benda á að fjármagns-
hreyfingar hafa áhrif á vægi dollarans
(myntvog. Vægi dollarans I myntvog
(meðaltal áranna 1980-1982) er
62,7% en sútala væri lægri efaðeins
tekjur I dollurum vegna sölu á vörum
og þjónustu væru taldar.