Vísbending - 22.02.1984, Qupperneq 3

VÍSBENDING
3
VFIRLIT
Noregur
Svartsýn spá og bjartsýn
Norsku bankarnir hafa nýlega sent
frá sér spár um horfur í þjóðarbúskap
Norðmanna en í spám bankanna
kemur fram meiri bjartsýni á norsk-
um efnahag en í síðustu opinberum
spám. Framleiðsla hefur verið í lægð
undanfariö og er talið að umskiptin til
hins betra hafi orðið um miðbik síð-
asta árs. Til marks um samdráttinn
sem endaði um mitt ár má nefna að
fjárfesting dróst saman um 15 til
20% á síðasta ári og iðnaðarfram-
leiðsla um 1,75%. Sé olíuvinnsla
talin með jókst þó landsframleiðsla
um 1,5%. Verðbólga fór minnkandi
á síðasta ári, úr 11,9% á milli áranna
1981 og 1982 í 8,25% á milli 1982 og
1983. í opinberum spám erbúistvið
um 6,5% verðbreytingu milli áranna
1983 og 1984 (sjá síðar). Atvinnu-
leysi jókst á síðasta ári úr 2,5% 1982
í 3,75% og ekki er búist við mikilli
breytingu í ár. í opinberum spám er
gert ráð fyrir 0,5% minnkun lands-
framleiðslu en 0,5% aukningu á iðn-
aðarframleiðslu. Spár Norska banka-
sambandsins lýsa meiri bjartsýni
eins og fyrr segir en um leið eru
stjórnvöld vöruð við að reyna að örva
efnahagslífið til að draga úr atvinnu-
leysi. I bankaspánni er gert ráð fyrir
2,25% hagvexti í ár að frátalinni
framleiðslu á olíu og gasi en fram-
leiðsluaukning í sömu greinum í fyrra
var aðeins 0,25%. Þá spáir banka-
sambandið að útflutningur Norð-
manna í ár aukist um 6% að magni
og 15% að verðmæti. OECD spáir
hins vegar 1,75% samdrætti í út-
flutningi.
Breytingar frá fyrra ári, %
Hag- Verð- Atvinnu-
vöxtur bólga leysi
1981 0,3 13,6 2,0
1982 -0,5 11,0 2,5
1983 1,5 8,5 3,7
19841) -0,5 5,5 3,7
’) Áætlun
Raungengi helstu mynta
Raungengi dollarans hækkaði um
0,9% í janúar og var þá um 2,4%
hærra en í janúar í fyrra. Meðalgengi
dollarans án tillits til verðbólgu hækk-
aði um 11,6% í fyrra og þrátt fyrir að
samkeppnisstaða Bandaríkjamanna
batnaði um 8,2% gagnvartviðskipta-
Þar sem olíuútflutningur er um þrið-
jungur alls útflutnings Norðmanna
gæti gengislækkun dollarans haft
veruleg áhrif á útflutningstekjurnar íár.
Bankasambandið telur að markmið
stjórnvalda um 6% verðbólgu í ár
náist ekki og 6,5 til 7% sé nær lagi.
Kjarasamningar fara í hönd í vor í
Noregi og „rammi" þarlendra stjórn-
valda felur í sér 5% launahækkun.
Talið er að niðurstaðan verði allmiklu
hærri, a.m.k. 6,5%. Niðurstöður
nýlegra skoðanakannana í Noregi
hafa meðal annars orðið til þess að
norska stjórnin mun hafa í hyggju að
slaka nokkuð á verðbólgumarkmið-
um sínum og snúast gegn atvinnu-
leysí með oddi og egg. Þar sem
launakostnaður er nú þegar nokkru
hærri en í samkeppnislöndunum er
búist við að norska krónan veikist
nokkuð. Ef gengi dollarans lækkar að
marki gæti gengi norsku krónunnar
lækkað nokkuð gagnvart sterkum
evrópskum gjaldmiðlum, til dæmis
um 3-4% gagnvart þýska markinu.
Danmörk_________________________
Batnandi efnahagur
Betri horfur eru nú í utanríkisvið-
skiptum Dana en þrálátur viðskipta-
halli undanfarin ár hafði orðið til þess
að erlendar skuldir söfnuðust upp
svo að þær nema nú um 17-18 millj-
örðum dollara og um 33% af þjóðar-
framleiðslu. Halli á viðskiptum við
útlönd var helmingi minni í fyrra en
árið áður og stjórn Schlueters stefnir
að því að ná jöfnuði í utanríkisvið-
skiptum eftir 3 til 4 ár. Lánsþörf ríkis-
sjóðs í fyrra nam 12,4% af lands-
framleiðslu, nokkru minnu en áætlað
hafði verið, og stefnt er að halda
lánsþörfinni við um 11 % af VLF í ár
með lækkun útgjalda og hærri
sköttum. Álitið er að minni lánsþörf
hins opinbera muni verða til þess
menn búist við að verðbólga lækki
varanlega og að þannig lækki vextir
einnig. Með því móti stuðli ríkið að
aukinni fjárfestingu í atvinnulífinu en
löndunum nægði það ekki til svo að
raungengi dollarans hækkaði um
2,4% á árinu 1983 eins og fyrr segir.
Meðalgengi yensins og svissneska
frankans hækkuðu einnig í fyrra en
vegna þess hve verðbólga beggja
landa er lítil lækkaði raungengi gjald-
það er talin brýn nauðsyn í Dan-
mörku.
Breytingar frá fyrra ári, %
Hag- Verð- Atvinnu-
vöxtur bólga leysi
1981 0,1 11,8 8,3
1982 3,4 9,8 9,7
1983 2,2 6,6 10,7
19841) 1,2 5,4 11,8
’) Áætlun
Endurkjör stjórnar Schluters, aðhald
í ríkisfjármálum og betri horfur í utan-
ríkisviðskiptum treysta gengi dönsku
krónunnar. Búist er við að það haldist
nokkurn veginn óbreytt fram að
næstu breytingu á viðmiðunargengi
í EMS sem gæti orðið í mars til maí
n.k. Og þá er alls ekki búist við mikilli
breytingu á gengi dönsku krónunn-
ar; ef til vill 1-2% lækkun gagnvart
þýska markinu, ef til vill alls engri
lækkun. Samkeppnisstaða dansks
útflutnings hefur raunar heldur
batnað á siðasta ári.
Luxemburg______________________
VLF minnkar fjóröa árið í röð
Kreppa í stáliðnaði og almenn lægð í
efnahagslífinu hafði þau áhrif að
landsframleiðsla minnkaði um 2,4%
í fyrra. (ár er enn spáð um 1 % minni
framleiðslu en í fyrra og gangi sú spá
eftir verður framleiðsla í ár aðeins um
95% af því sem hún var árið 1980.
Árin 1971-80 var hagvöxtur um 3%
á ári að meðaltali í Luxemburg. Þrátt
fyrir strangt aðhald í launamálum í
stáliðnaði og afnám verðbindingar
launa um skeið var verðbólga enn
um 8,4% í fyrra, bæði vegna áhrifa
gengisfellingar og vegna hækkunar
virðisaukaskatts. Rauntekjur lækk-
uðu nokkuð í fyrra og í ár er gert ráð
fyrir aðeins um 2,5% hækkunum
launa I landinu. Atvinnuleysi hefur
haldist lágt og er ekki búist við aukn-
ingu í ár.
miðlanna. Raungengi yens er nú um
1% lægra en fyrir einu ári og raun-
gengi svissneska frankans er um
1,3% lægra. Raungengi þýska
marksins lækkaði um 0,7% í janúar
og er nú 5,3% lægra en í janúar í
fyrra.