Vísbending - 14.11.1984, Page 1

VÍSBENDING
VIKURIT UM ERLEND VIÐSKIPTI OG EFNAHAGSMÁL_
45.2 14. NÓVEMBER 1984
Bretland
Gengislækkun pundsins raskar ekki stefnu bresku stjórnarinnar
Nærri 10% lækkun á gengi
sterlingspunds
Gengi sterlingspundsins var í
seinni hluta október um 10%
lægra gagnvart öðrunt gjald-
miðlurn að meðaltali en í árs-
byrjun og á einni viku undir lok
síðasta mánaðar féll það um 3%.
Gagnvart dollara er lækkunin enn
meiri. Er verð á pundi í dollurum
fór niður fyrir 1,20 dollara hafði
pundið lækkað um 17-18% frá
áramótum mælt í dollurunt og frá
miðju ári var lækkunin 11-12%.
Margt hefur lagst á eitt við að
grafa undan gengi sterlings-
pundsins. Óvænt ákvörðun
Norðmanna að lækka verð á
Norðursjávarolíu sinni varð til
þess að Bretar urðu að lækka
olíuverð. Lækkunin var úr 30
dollurum á tunnu í 28,60.
Ákvörðun Nígeríumanna, sem
eru innan OPEC, um að lækka
olíuverð jók einnig áhyggjur
manna um stund af því að verð-
stríö kynni að vera í uppsiglingu
(sjá þó grein um olíuverð annars
Gengi sterlingspundsins
meðalgengi
viðskiptavog, 1975=100
... gagnvart dollara
1984
staðar í blaðinu). Verkfall kola-
námamanna er nú á áttunda
mánuði og þótt útlit sé fyrir að
framleiðsla sé að hefjast aftur
voru um skeið horfur á því að
allar námur lokuðust vegna
verkfalls umsjónarmanna. Auk
þess tók hlutabréfaverð í kaup-
höllinni í London að falla. Vegna
mikillar lækkunar á gengi pund-
sins hafa verið vangaveltur um
það hvort stjórnvöld reyni að
grípa til vaxtahækkunar til að
sporna á móti lækkuninni eins og
gert var í júlí er gengi pundsins
féll snögglega.
Óbreytt stefna
Breska stjórnin hefur í engu
hvikað frá fyrri stefnu.Hún lítursvo
á að þjóðarbúskapurinn sé
nokkurn veginn í jafnvægi þrátt
fyrir ýmis skakkaföll. Vaxta-
hækkun hefur þau áhrif að draga
úr fjárfestingu auk þess sem hún
kynni að valda óöryggi og hruni á
hlutabréfaverði. Stjórnvöld hafa
því valið þann kostinn að halda ró
sinni og standa fast við fyrri
málstað. í árlegri ræðu breska
fjármálaráðherrans, sem að
þessu sinni var haldin í sömu
viku í október og gengi pundsins
var lægst, minnti hann á að ekki
er unnt að draga úr atvinnuleysi
með verðbólgu þegar til lengdar
lætur. „Frávik í gengi eða vöxtum
vegna ytri áhrifa munu hverfa og
jafnast á tiltölulega skömmum
tíma svo framarlega sem pen-
ingamálastjórnin er í lagi".
Breska stjórnin lítur þannig á að
vextir á alþjóðlegunt markaði geti
ekki haldist háir til frambúðar.
Bandaríkjamenn muni verða að
leiðrétta fjárlagahalla sinn og þar
með geti vextir farið lækkandi
aftur. Verðbólga í Bretlandi er nú
innan við 5% og í venjulegu ár-
ferði ættu vextir ekki að vera
hærri en 8%. Aukning peninga-
magns verður innan settra marka
1984 þriðja árið í röð. Eftir því
sem aukning peningamagns
verður hægari má búast við að
verðbólga minnki. Sé vaxta-
kostnaður ekki talinn með í
framfærslukostnaði var verð-
bólga 4,6% síðustu níu mánuði
en var 5,3% sömu mánuði í fyrra.
Verðbólgan innan við 5% næstu
fjögurárin
í nýrri spá frá London Business
School er reiknað með að verð-
bólga verði innan við 5% næstu
fjögur árin en framleiðsluaukning
að meðaltali um 2% á ári. Búist er
við verulegri aukningu í fjár-
munamyndun þrátt fyrir háa
vexti. Árin 1984 og 1985 gæti
fjárfesting í einkageiranum (að
íbúðarbyggingum frátöldum)
aukist um 22%. Veruleg fram-
leiðniaukning verður áfram í
framleiðslugreinum (þ.e. aukning
í framleiðslu á mann) en það
hefur þau áhrif að atvinna eykst
aðeins um 0,5% á ári. Sú aukning
er heldur minni en aukning
vinnuafls á sama tíma. Atvinnu-
leysi gæti því aukist enn uns um
3,3 milljónir manna verða án
vinnu í lok árs 1986 en eftir það er
ekki búist við miklum breytingum
í tvö ár.
Efni:
Bretland 1
Olíuveró 2
Erlendur fjármagnsmarkaöur 3
Framvirkur markaður 3
Töflur:
Eurovextir 4
Gengi helstu gjaldmiðla 4
Gengi íslensku krónunnar 4