Vísbending - 27.11.1985, Blaðsíða 3

VISBENDING
3
Verðbólgan 1986
Fyrstu viðmiðunartölurmiðast við um 30% verðbólgu í lok næsta árs
Tekst að koma í veg fyrir vaxandi
verðbólgu á næsta ári?
Myndin á þessari síöu sýnir þriggja
og tólf mánaða breytingar lánskjara-
vísitölu frá ársbyrjun 1983 til ársloka
1986. Er þar um að ræða nokkurs
konar viðmiðunartölur um hækkun
lánskjaravísitölu á næsta ári fremur
en spá um líklegustu þróun. Margir
þættir sem áhrif hafa á verðbólgu á
næsta ári eru enn óráðnir og bundnir
mikilli óvissu og ber þar hæst samn-
inga um laun stærstu hópa launþega
frá næstu áramótum. Á þessu stigi er
því of snemmt að leggja fram beina
spá um þróun verðlags á árinu 1986.
Sá framreikningur verðbólgu sem hér
birtist miðast við þá forsendu að
verðhækkanir á næsta ári verði svip-
aðar og á síðari hluta þessa árs, þ.e. á
bilinu 30-40%, en jafnframt að árs-
hraði verðbólgu verði kominn niður í
um 30% fyrir lok næsta árs. Reikn-
ingar þessir miðast við að ekki verði
umtalsverð röskun á mikilvægum
verðhlutföllum á næsta ári. Gert er
ráð fyrir að kaupmáttur kauptaxta á
næsta ári verði svipaður og í ár, ef til
vill lítið eitt lægri, og verð á innflutn-
ingi í samanburði við innlent verðlag
verði einnig lítið eitt lægra en að
jafnaði á þessu ári. Að öðru óbreyttu
hefur þetta tvennt áhrif til að hægja á
hraða verðbólgunnar.
Það má ef til vill til sanns vegar færa
að í þessum viðmiðunartölum gæti
nokkurrar bjartsýni. Hvort sem litið
er á þriggja mánaða breytingar á
myndinni eða á tólf mánaða breyt-
ingar kemur fram að verðbólga á
síðasta ársfjórðungi í ár er „há-
punktur“, að framundan sé minni
verðbólga (ef undanskilin er þriggja
mánaða hækkun í apríl nk.) Það
verður því hiklaust að teljast góður
árangur í verðlagsmálum ef sá ár-
angur næst sem fram kemur í þessum
viðmiðunartölum jafnvel þótt mark-
mið stjórnvalda um 20% verðbólgu í
lok ársins 1986 náist ekki.
Traust fjárhagsstjórn er skilyrði
fyrir minni verðbólgu
Eins og fyrr segir miðast framreikn-
ingurinn við að kaupmáttur kaup-
taxta verði svipaður og í ár, ef til vill
lítið eitt lægri. Gert er ráð fyrir að
raungengi verði lítið eitt hærra en að
jafnaði á þessu ári. í því felst nokkurt
aðhald í þeim skilningi að ekki verður
þá um óeðlilega hækkun útflutnings-
tekna að ræða sem gæti valdið þenslu
og umframeftirspurn vegna meiri
launahækkana í útflutningsgreinum
en annars staðar. Ef reiknaðar verð-
hækkanir á næsta ári eru bornar sam-
an við verðhækkanir þessa árs á
myndinni sést einnig að ekki er gert
ráð fyrir „kollsteypu" í byrjun næsta
árs sem gæti valdið verðhækkunum
eins og þeim sem urðu í byrjun þessa
árs.
Traustari stjórn ríkisfjármála og
peningamála á árinu 1986 en verið
hefur árin 1983 til 1985 er þó mikil-
vægasta forsenda þess að takast megi
að draga úr hraða verðhækkana á
næsta ári. Aðhald í opinberum fjár-
málum, bæði hvað snertir fjárhag
ríkissjóðs sjálfs en þó ekki síður hvað
varðar ýmsar tilfærslur og lán hins
opinbera til atvinnuveganna, er
mikilvægasta verkefnið á sviði efna-
hagsmála á næsta ári. En þar verður
ekki söðlað um á einni nóttu og að
öðru óbreyttu fer árangurs af traust-
ari fjárhagsstjórn á næsta ári ekki að
gæta að marki í hjöðnun verðhækk-
ana fyrr en á árinu 1987.
Verðvísitölur endurskoðaðar
mánaðarlega í fylgiriti
Vísbendingar
Tilþessa hafa spár um helstu
verðvísitölurí Vísbendingu verið birtar
þrisvar til fjórum sinnum á ári eftirþví
sem tilefnihefurverið til. Framvegiser
ætlunin að endurskoða verðvísitölur
þær sem birtast á baksiðu fylgirits
Visbendingar mánaðarlega þannig
að jafnan liggi fyrir áætlun um verð-
hækkanir sex til tólfmánuði fram í
tímann sem reiknuð er eftir nýjustu
upplýsingum.
%
Hækkun lánskjaravísitölu 1983-1986
Myndin sýnir hækkun lánskjaravisitölu á árunum 1983 til 1985 ásamt viðmiðunartölum fyrir árið 1986. Þar er gert ráð fyrir að tólf mánaða hraði
lánskjaravísitölu verði um 30% i lok næsta árs en þriggja mánaða hraði verðbólgu verði orðinn nokkru minni. Visitölur þær sem myndin er teiknuð ettir
er að finna á bls. 4 i fylgiriti Visbendingar i nóvember og verða þær endurskoðaðar mánaðarlega I Ijósi nýjustu upplýsinga.