Vísbending - 24.02.1988, Blaðsíða 4

VISBENDING
4
Erlend fréttabrot
Danmörk:_____________________
Samruni banka fer vaxandi
Það eru 225 bankar og 3.500
bankaútibú í Danmörku, sem telur
5.2 milljónir íbúa. Til samanburðar
má geta þess að Svíþjóð, sem telur
8.2 milljónir íbúa, hefur 143 banka
og 2.800 útibú og Noregur hefur 201
bank? og 2.200 útibú. Mikinn fjölda
banka og útibúa í Danmörku má
e.t.v. skýra með því að atvinnulífið
byggist á mörgum litlum fyrirtækj-
um, en nú er ljóst að fyrirsjáanlegur
frjálsari Evrópumarkaður er að
breyta þessu.
Á s.l. ári tvöfaldaði stærsti banki
Danmerkur, “Den Danske Bank“
hlutafjáreign sína í fjórða stærsta
bankanunt “Provinsbanken" og á nú
næstum 30% hlutafjárins. (Bönkum
er ekki leyft að eiga meira en 30% í
öðrum bönkum). Er þess vænst að
samruni muni eiga sér stað innan
fárra ára. Ennfremur keypti næst
stærsti bankinn, Copenhagen Hand-
elsbank, 30% af hlutafjáreign
tveggja banka og 20% af þeim
þriðja. í janúar á þessu ári samein-
uðust svo þrír litlir bankar, sem
höfðu átt í erfiðleikum, þrernur
stærri bönkum. Er jafnvel búist við
því, að einungis helmingur 10 stærstu
bankanna muni lifa af þær hræringar
sem framundan eru á næstu árum.
Finnland:____________________
Hlutabréfamarkaðurinn með
þeim líflegri í Evrópu
Hlutabréfamarkaðurinn í Helsinki
stóð sig hvað best í Evrópu á s.l. ári
og þar gætti áhrifa af verðbréfahrun-
inu í New York einna minnst. Þótt
verð hlutabréfa hafi fallið eitthvað
frá því sem það var hæst rétt fyrir
hrunið, þá hækkuðu verð um 30%
þegar á allt árið er litið. Að hluta til
er skýringin sú, að Helsinki markað-
urinn er tiltölulega einangraður. Það
er sjaldgæft að finnsk fyrirtæki séu á
lista hjá öðrum hlutabréfamörkuð-
um og erlendir aðilar geta aðeins átt
20% í finnskum fyrirtækjum sem
skráð eru á markaðinum, þótt frá
þessu geti verið undantekningar.
En vöxtur hlutabréfamarkaðarins
hefur veriö mjög ör á undanförnum
árum. Frá árinu 1983 hefur veltan á
markaðinum meira en áttfaldast,
markaðsvirði bréfanna fjórfaldast og
hlutfall þeirra bréfa sem verslað er
með árlega hefur hækkað úr 5% í
25%. Á þessum tíma hefur hluta-
fjáreigendum fjölgað úr 250 til 350
þúsund upp í 1.2 milljónir.
Þessi mikli vöxtur endurspeglar að
vissu leyti tiltölulega traust efna-
hagslíf undanfarinna ára. Hagvöxtur
hefur verið meiri og jafnari en vfða
annars staðar (3.2% f fyrra sem
jafngildir meðalhagvexti á þessum
áratug) og verðbólga hefur verið
hófleg, aðeins 3.7% á síðasta ári. Þá
jókst ágóði fyrirtækja um 50% í fyrra
og búist er við 10% aukningu á þessu
ári.
Nvia Siáland:__________________
Afnám ríkisstyrkja
Á undanförnum 3-4 árum hefur
frelsi í viðskiptalífi aukist mikið á
Nýja Sjálandi. Fjármagnsmarkaður
hefur verið leystur undan höftum
stjórnvalda, skattar hafa lækkað og
gcrðir einfaldari en áður og ríkis-
styrkir hafa verið afnumdir.
Aðalatvinnuvegur á Nýja Sjá-
landi, þar sem búa 3.3 milljónir, er
landbúnaður og munu búvörur t.d.
vera 60% útflutningsins. Engu að
síður naut landbúnaður lengi vel
styrkja, þótt ekki hafi þeir verið eins
ríflegir og víða í Evrópu og í Banda-
ríkjunum. Er áætlað að styrkirnir
hafi samsvarað 20% af framleiðslu-
verðmæti, en á móti hafi að vísu
komið hærra verð á aðföngum en
ella vegna hárra tolla.
Nú hefur ríkisstjórnin hins vegar
afnumið mest alla ríkisstyrki til land-
búnaðar og þar með gefið bændum
til kynna að þeir verði að standa á
eigin fótum. Var þetta gert með fullu
samþykki bændasamtakanna, sem
töldu að styrkirnir skekktu verð og
brengluðu þar með upplýsingar um
hagkvæma ráðstöfun fjármuna, sem
aftur gerði samkeppnisstöðu á er-
lendum mörkuðum lakari en ella.
Árangur þessara aðgerða er ekki
að fullu kominn í ljós, en ljóst er að
það er á brattann að sækja fyrir
bændur. Á sama tíma og styrkir eru
afnumdir í landbúnaði er gengi
nýsjálenska dollarsins óvenju hátt og
sömuleiðis vextir. Það getur því
reynst erfitt fyrir bændur að selja
vörur sínar á erlendum mörkuðum
og er jafnvel búist við gjaldþroti á
milli 3 og 6 þúsund bænda á þessu
ári, en allt í allt eru þeir 40 þúsund.
í mestri hættu eru þeir bændur
sem tekið hafa mikil lán á undan-
förnum árum og voru jafnvel hvattir
til þess af stjórnvöldum með niður-
greiddum vöxtum. Eitthvað er þó
um það að bændur njóti skuldbreyt-
inga og heldur það sumum þeirra
gangandi.
Þessar breyttu aðstæður hafa þó
orðið til þess •að bændur hafa reynt
ýmsar nýjar leiðir í framleiðslu. Þeir
sem framleiddu eina tegund ávaxtar
framleiða nú aðra og þeir sem fram-
leiddu t.d hveiti hafa snúið sér að
ræktun annarra korntegunda sem
gefa meira af sér, auk þess sem þeir
leita fyrir sér á nýjum mörkuðum.
EB:____________________________
Ríkisstyrkir standa í vegi fyrir að
Evrópumarkaður njóti sin
Efnahagsbandalag Evrópu stefnir
eins og kunnugt er að einum heima-
markaði árið 1992. Þar með á að
afnema allar viðskiptahindranir á
milli aðildarlandanna. Ef markaður-
inn á að njóta sín er þó ljóst að
afnema verður ríkisstyrki jafnframt.
Að því mun vera stefnt, en þó er
óljóst hvort styrkir verða notaðir til
að gera aðlögun að breyttum aðstæð-
um auðveldari.
í dag munu beinir styrkir í löndum
EB nema allt frá 4% af lands-
framleiðslu (ríkisgeirinn undanskil-
inn) í Frakklandi upp í 11% á
írlandi. Til samanburðar má geta
þess að beinir styrkir eru um 11% í
Noregi og 12% í Svíþjóð, en aðeins
1% í Bandaríkjunum og 2% í Japan.
Það skal þó tekið fram, að í þessum
tölum er ekki reiknað með niður-
greiddum lánum og skattaívilnunum.
Ritstj. og ábm.: Finnur Geirsson. Útg.: Kaupþing hf. Húsi Verslunarinnar, Kringlunni 7.103 Reykjavík. Sími 68 69 88. Umbrot og útlitshönnun: Kristján Svansson.
Prentun: Isafoldarprentsmiðja hf. öll róttindi áskilin. Rit þetta má ekki afrita með neinum hætti svo sem með Ijósritun eða á annan hátt að hluta eða í heild sinni án leyfis útgefanda.