Vísbending - 27.07.1988, Page 1

VIKURIT UM
VIÐSKIPTIOG
EFNAHAGSMÁL
29.6 27. JÚLÍ1988
BARATTA
FJÖGURRA
ÞJÓÐA VIÐ
ÓÐAVERÐ-
BÓLGU;
SAMAN-
BURÐUR
/ fjórum löndum á árunum 1985 og
1986 var með viðamiklum efnahagsað-
gerðum ráðist til atlögu gegn óðaverð-
bólgu. Löndin voru Argentína,
Bólivía, Brasilía og ísrœl og höfðu öll
þá tneira en 250% verðbólgu. Nú tveim-
ur til þremur árum síðar virðist sem að
aðgerðirnar hafi heppnast í aðeins
tveimur þessara landa, þ.e. í Bólivíu og
ísrœl. Tímaritið “The Economist“
gerði nýlega samanburð á reynslu þjóð-
anna fjögurra og dregur af henni vissar
ályktanir.
Að rjúía vítahringinn________________
“Economist“ gerir greinarmun á
tvenns konar kenningum sem uppi eru
um það hvernig ráða skuli niðurlögum
verðbólgu. Önnur gengur út frá því að
verðbólgan viðhaldist af sjálfri sér; allt
sé meira og minna vísitölubundið og
verðbólguvæntingar sjá til þess að
vítahringurinn haldi áfram. Fólk venj-
ist tilteknu verðbólgustigi og miði allar
sínar gerðir við það. Spurningin um að
ráða niðurlögum verðbólgu snúist þess
vegna um það hvernig breyta megi
væntingum fólks. Og áhrifamesta leið-
in til þess er sú að beita verð- og launa-
stöðvunum um tiltekinn tíma. Sam-
kvæmt þessari kenningu helgast
aðgerðirnar af því að þær eru tiltölu-
lega sársaukalitlar og ættu ekki að
voru settar í gang í júní árið 1985, en
þá var verðbólga meira en 1000%. Að-
gerðirnar fólu í sér verð- og launa-
stöðvun auk þess sem dregið var úr
ríkisútgjöldum. Þá var nýr gjaldmiðill
tekinn í notkun (austral), sem var
tengdur dollar. Ári síðar var verðbólg-
Veröbólga
-breyting frá fyrra ári
----Efnahagsaðgerðir
leiða til samdráttar og atvinnuleysis.
Hin aðferðin til að ráða niðurlögum
verðbólgu felst í því að beita aðhalds-
samri peninga- og ríkisfjármálastefnu.
Þá er reynt að draga úr eftirspurn eftir
peningum með því að hækka vexti og
jafnframt stefnt að hallalausum ríkis-
búskap. Það fylgir sögunni að þessi að-
ferð hafi oft í för með sér atvinnuleysi
og tímabundinn samdrátt. Að sögn
“Economist“ fylgdu Argentína,
Brasilía og ísræl fyrri aðferðinni, en
Bólivía þeirri síðari.
Argcnlína___________________________
Efnahagsaðgerðirnar í Argentínu
an komin niður í 80% án þess að drægi
úr hagvexti.
En þetta reyndist vera skammgóður
vermir. Þrátt fyrir endurnýjaða verð-
og launastöðvun tók verðbólgan að
vaxa á ný og er nú komin upp í 322%.
Ástæðurnar fyrir því að svo fór sem
Efni:
• Barátta fjögurra þjóða
við óðaverðbólgu
• Miiljón á mann
• Erlend fréttabrol