Vísbending - 19.10.1988, Blaðsíða 4

VÍSBENDING
SQVÉTRÍKIN:
Mikill áhugi fyrir aukinni þátttöku út-
lendinga í atvinnurekstri
t>að eru ekki nema tæp tvö ár síðan
Sovétmenn fóru inn á þá braut að fá
útlendinga til samstarfs um atvinnu-
rekstur í Sovétríkjunum, en þá voru
sett iög sem leyfðu útlendingum að
eiga allt að 49% í þarlendum fyrirtækj-
um. Það sem vakti fyrir ráðamönnum
var að laða með þessum hætti erlenda
tækniþekkingu og stjórnunarlist til
landsins. Árangurinn hefur hins vegar
ekki orðið sá sem vonast var til og nú
eru uppi áætlanir um að rýmka þær
reglur sem í gildi eru. Að vísu er ein-
hver andstaða gegn breytingum í sov-
éska kerfinu, en búist er við að síðasta
uppstokkun í Flokknum auðveldi
framgang málsins.
Á meðal fyrirhugaðra breytinga er
að leyfa útlendingum að eiga allt að
80% í fyrirtækjum og enn fremur, að
fallið verði frá kröfu um að starfsmenn
í stjórnunarstöðum séu sovéskir. Þá
verður væntanlega ekki lengur krafist
þess að formaður stjórnar og forstjóri
séu sovéskir borgarar. Hugmyndir eru
einnig uppi um að auðvelda fyrirtækj-
unum uppsagnir starfsfólks og að
skýra betur reglur um bókhald og
skatta. Hvort tveggja, þ.e. strangar
reglur um uppsagnir og óljósar skatta-
og bókhaldsreglur hefur mætt gagn-
rýni vestrænna samstarfsaðila. Síðast
en ekki síst eru uppi áform um að er-
lendi samstarfsaðilinn geti haldið eftir
ágóða eins og honum býður við að
horfa, en núgildandi reglur mæla fyrir
um að hann geti það einungis ef fyrir-
tækið aflar útflutningstekna.
BRETLAND:__________________________
Fjármálaráöherra útilokar gengis-
fellingu til að dragaúr halla á við-
skiptum við útlöna_________________
Halli á viðskiptum Breta við útlönd
hefur farið vaxandi að undanförnu og
er búist við að hann verði varla minni
en 11 milljarðar punda. Samt er ekki
lengra síðan en í mars s.l. að hallinn
var áætlaður 4 milljarðar. Ef að líkum
lætur mun hallinn í lok ársins sam-
svara um 2,5% af landsframleiðslu, en
það er svipað hlutfali og hefur verið í
Bandaríkjunum um árabil. Fjármála-
ráðherrann, Nigel Lawson, vakti
einmitt athygli á þessu um daginn en
tók jafnframt fram að gengisfelling
kæmi ekki til greina í þessu sambandi.
ERLEND
FRÉTOBROT
Hún myndi einungis leiða til enn meiri
verðbólgu.
Verðbólga hefur farið vaxandi í
Bretlandi að undanförnu og er búist
við að hún verði á milli 6 og 7% í lok
ársins. Hún er afleiðing mun meiri eft-
irspurnar en búist hafði verið við, en
hún birtist m.a. í viðskiptahallanum.
Að mati Lawsons er skynsamlegast að
nota vexti til að draga úr eftirspurninni
og þar með úr verðbólgu og viðskipta-
halla. Enda hefur hann hækkað vexti
seðlabankans úr 7,5% í 12% á fáeinum
mánuðum. Lawson hefur bent á að
það taki tíma fyrir vextina að virka, en
einhvern tíma á næsta ári býst hann
við að draga fari úr eftirspurn og verð-
bólgu. Þá fari einnig að draga úr við-
skiptahalla, en það gæti samt tekið
mjög langan tíma.
Lawson hefur mætt gagnrýni fyrir
að beita ríkisfjármálum ekki meira
fyrir sig í baráttunni gegn verðbólgu.
Vilja sumir meina að ríkissjóð eigi að
reka með enn meiri afgangi en nú er til
að draga fljótt úr þenslunni. Þessu er
Lawson mótfallinn og bendir á, að á
meðan Bretland njóti Iánstrausts sé
engin ástæða til að hafa meiri afgang á
fjárlögum. Þess í stað setur hann allt
sitt traust á vaxtastefnuna.
BANDARÍKIN:
Báðir forsetaframbjóðendurnir and-
vígir verndarstefnu
Demókratar í Bandaríkjunum hafa
löngum þótt hliðhollir viðskiptahindr-
unum í þágu bandarísks iðnaðar.
Verkalýðsfélög hafa t.d. haft þar tals-
verð ítök, en þau hafa einmitt hvatt til
innflutningshamla til að vernda
bandaríska atvinnustarfsemi. Það
kann þess vegna að vera freistandi fyr-
ir forsetaframbjóðanda að höfða til
þessara hópa, sérstaklega þar sem
ljóst er að á undanförnum árum hefur
bandarískur útflutningur átt undir
högg að sækja og innflutningur hefur
stóraukist og stefnt ýmsum iðngrein-
um í hættu.
Eftir því sem best verður séð virðast
báðir forsetaframbjóðendurnir þó í
grundvallaratriðum vera andvígir
verndarstefnu. Þeir hafa t.d. báðir lýst
því yfir að hún sé ekki leiðin til að
vinna bug á hinum mikla viðskipta-
halla. Á hinn bóginn er ljóst að sterk
öfl innan Demokrataflokksins og t.d.
margir þingmenn eiga eftir að þrýsta á
meiri vernd og kunna að gera Dukakis
erfitt fyrir ef hann nær kjöri. Það kann
líka að há Bush, að Republikanar hafa
í stjórnartíð Reagans verið dálítið tví-
stígandi í afstöðu sinni. Til að byrja
með fylgdu þeir stefnu algjörs af-
skiptaleysis, en upp á síðkastið hafa
þeir viljað taka upp harðari stefnu
gagnvart þjóðum sem halda sjálfar
uppi viðskiptatakmörkunum og þeir
hafa einnig viljað hafa meiri áhrif á
gengisþróun dollarans en áður.
Frambjóðendurnir eru sammála um
að besta leiðin til að draga úr við-
skiptahalla sé að minnka hallann á rík-
issjóði og að auka samkeppnishæfni
bandarísks atvinnulífs. Þeir eru líka
sammála um að halda áfrani samstarfi
stærstu iðnríkjanna í gengismálum
sem miðar að því að tryggja stöðug-
leika gengis á dollar, og þeir styðja
báðir alþjóðlegar viðræður um afnám
viðskiptahindrana í heimsviðskiptum.
Þeir eru hins vegar ósammála um
hvað gera skuli í málum skuldugustu
þjóðanna. Dukakis hefur lýst sig fylgj-
andi þeirri stefnu, að bankar taki á sig
einhvern hluta skuldabyrðarinnar og
stjórnvöld myndu á móti gera ráðstaf-
anir til að slíkt ríði þeim ekki að fullu.
Annars væri hætta á því að þessar
þjóðir nái sér aldrei á strik, sem mundi
jafnframt skaða markaði fyrir banda-
rísk fyrirtæki. Bush vill á hinn bóginn
að bankar og alþjóðlegar Iánastofnan-
ir semji um ný lán gegn því að viðkom-
andi þjóðir endurskipuleggji hagkerfi
sín m.t.t. meiri markaðshyggju.
Ritstj. og ábm.: Finnur Geirsson.
Útg.: Kaupþing hf. Húsi Verslunarinnar,
Kringlunni 7.103 Reykjavfk. Sfmi 68 69 88.
Umbrot og útlitshönnun: Kristján Svansson.
Prentun: Isafoldarprentsmiðja hf.
Öll réttindi áskilin. Rit þetta má ekki afrita með
neinum hætti svo sem með Ijósritun eða á
annan hátt að hluta eða f heild sinni án leyfis
útgefanda.