Vísbending - 23.11.1988, Blaðsíða 4

VÍSBENDING
JÚGÓSLAVÍA:_______________________
Róttækar umbætur boðaðar í skipu-
lagi efnahagsmála_________________
Nýlega var birt niðurstaða nefndar
sem hefur um alllangt skeið fjallað um
tillögur til úrbóta í júgóslavneskum
þjóðarbúskap. Eins og búist hafði ver-
ið við miða þær flestar að því að mark-
aðsöfl hafi meira að segja, þótt enn
sem fyrr muni stjórnvöld leggja lín-
urnar. Tillögurnar verða á næstunni
lagðar fyrir júgóslavneska þingið með
það fyrir augum að þær geti komist til
framkvæmda á næsta ári.
Tillögurnar byggja á fjórum grund-
vallarþáttum. í fyrsta lagi munu for-
réttindi opinbera geirans gagnvart
einkageiranum verða lögð af. I öðru
lagi verður meiri áhersla lögð á að fyr-
irtæki skili hagnaði fremur en að þau
hámarki tekjur. í þriðja lagi þrengist
verulega hlutverk hins opinbera varð-
andi áætlanir fyrirtækja og er ætlunin
að einu áhrif stjórnvalda á reksturinn
verði með óbeinum hætti í gegnum
skatta- og vaxtastefnu. Aðeins sam-
göngu- og orkumál verða eftir sem
áður í höndum ríkisins. í fjórða lagi
verður stuðlað að aukinni samkeppni
með því að losa um hömlur á innflutn-
ingi og á fjármagnsmarkaði, og með
því að leyfa fjárfestingar erlendra að-
ila. Á næstunni er t.d. búist við að er-
lendum aðilum verði leyft að setja á fót
fyrirtæki að fullu í þeirra eigu, sem til
að byrja með verða eingöngu á sér-
stökum fríverslunarsvæðum og fram-
leiða vörur til útflutnings.
ÁSTRALÍA:___________________________
Seðlabankinn bækkar vexti vegna
vaxandi þenslu______________________
Það eru ýmis merki um vaxandi
þenslu í Ástralíu. Eftirspurn eftir nýju
húsnæði hefur aldrei verið meiri og
bílainnflutningur hefur vaxið ört að
undanförnu. Þá hefur atvinna aukist
og skráð atvinnuleysi hefur á einu ári
minnkað úr 8% í 6,9%. Af þessum
sökum hafa stjórnvöld gert ráðstafanir
til að auka aðhald, bæði í ríkisfjármál-
um og í peningamálum.
Seðlabankinn hefur t.d. á þremur
mánuðum hækkað vexti sína úr 12,5%
í 14,8%. Þetta hefur m.a. haft í för
með sér hækkun vaxta á húsnæðislán-
um og eru þeir nú 14,5% og þaðan af
hærri. Lægstir eru þeir hjá lánastofn-
unum sem hyggjast með því móti auka
markaðshlutdeild sína. Verðbólga
ERLEND
FRETKBROT
mælist 7% í Ástralíu, hvort sem miðað
er við síðustu 3 eða 12 mánuði og má af
því ráða að raunvextir eru þar með
hærra móti.
NOREGUR:___________________________
Vaxtahækkun til að verja gengi krón-
unnar falli________________________
Því hefur lengi verið spáð að norska
krónan muni láta undan síga vegna
hins lága olíuverðs. Þessu hafa stjórn-
völd ávallt vísað á bug og lýst yfir þeim
áformum sínum að gera alít sem í
þeirra valdi stendur til að verja gengi
krónunnar falli. Gengið er skráð með
svipuðum hætti og hér á landi og er
miðað við vegið meðalgengi 14 helstu
viðskiptaþjóðanna.
Orðrómur um gengisfall hefur sjald-
an verið sterkari en einmitt nú að und-
anförnu þegar ljóst er að olíuverð hef-
ur enn farið lækkandi og sömuleiðis
gengi dollars. Fyrstu viðbrögð seðla-
bankans voru að kaupa verulegt magn
af gjalmiðlinum, eða sem svarar til
rúmlega 10% af gjaldeyrisforðanum.
Þá hefur fjármálaráðherrann lýst því
yfir að ef nauðsyn krefur muni vextir
verða hækkaðir til að styrkja gengið.
Þykir ýmsum þó nóg um þá vexti sem
nú gilda og eru óvenju háir.
Sumir vextir hafa raunar þegar
hækkað og t.d. hækkuðu millibanka-
vextir um næstum 5 prósentustig á
þriðjudag í síðustu viku. Þeir voru þá
orðnir 20%, en enn sem komið er eru
seðlabankavextir óbreyttir, eða
12,4%. Verðbólga hefur verið á niður-
leið í Noregi, en hún var í kringum 7%
í byrjun ársins.
SVÍPJÓD:________________________
Fylgivið aöild að EB býsna mikiðskv.
skooanakönnun
Nýlega fór fram skoðanakönnun í
Svíþjóð um viðhorf almennings til
Evrópubandalagsins. Þar kemur m.a.
fram að mikill meirihluti Svía er þeirr-
ar skoðunar að Svíþjóð muni fyrr eða
síðar gerast aðili að EB. Aðeins 10%
aðspurðra héldu því fram að Svíar
myndu aldrei gerast aðilar, 40% þeirra
héldu að slíkt myndi gerast fyrir alda-
mót. Meira en helmingur hafði trú á
því að aðild að EB myndi bæta lífskjör
þeirra sjálfra og þrátt fyrir yfirlýsta
hlutleysisstefnu Svía í utanríkismálum
var það álit flestra að aðild að EB væri
ákjósanleg fyrir öryggi landsins.
Athyglisvert er að meirihlutinn er
fylgjandi frjálsu flæði vinnuafls og um
60% aðspurðra þykir gott til þess að
vita að möguleiki sé á vinnu í löndum
bandalagsins. Annað sem kom fram í
könnuninni er að karlmenn eru
hlynntari þátttöku en konur og ungt
fólk er hlynntara en gamalt fólk. Þá er
stuðningur við aðild meira áberandi á
meðal borgaraflokkanna en þeirra
sem eru til vinstri í stjórnmálum.
LÚXEMBURG:________________________
Samræming skatta innan EB kann að
skaða sérstöðu landsins
Eins og kunnugt er hefur Lux-
emburg unnið sér nafn sem ákjósan-
legur staður fyrir varðveislu peninga
og eru það einkum lágir skattar og
bankaleynd sem þessu veldur. Lux-
emburg er jafnvel hagstæðari en Sviss
að því leyti að umboðslaun og önnur
gjöld eru um þriðjungi lægri en þar.
Samanlagt leggur þessi starfsemi til
um 15% þjóðarframleiðslunnar og
þrátt fyrir lága skatta standa þeir undir
20% af ríkisútgjöldum.
En nú telja bankamenn í Luxem-
burg heppilegast að segja sem minnst
um þessa sérstöðu þeirra vegna yfir-
vofandi reglna um samræmingu skatta
á t.d. vexti. Ýmis lönd innan EB hafa
þegar lýst yfir áhyggjum sínum af því
að frjáls fjármagnsflutningur gæti þýtt
fjármagnsflótta úr þeirra löndum og
þá til landa sem bjóða betri kjör. Á
meðal þessara landa eru Danmörk,
Holland og Frakkland.
Ritstj. og ábm.: Finnur Geirsson.
Útg.: Kaupþing hf. Húsi Verslunarinnar,
Kringlunni 7. 103 Reykjavík. Sími 68 69 88.
Umbrot oa útlitshönnun: Kristján Svansson.
Prentun: Isafoldarprentsmiöja hf.
Öll réttindi áskilin. Rit þetta má ekki afrita meö
neinum hætti svo sem með Ijósritun eða á
annan hátt aö hluta eða í heild sinni án leyfis
útgefanda.