Vísbending - 23.02.1995, Blaðsíða 1

0ISBENDING
Hrit um viðskipti og efnahagsmál
23.
febrúar
1995
8. tbl. 13. árg.
Alþjóðlegir lífeyrissjóðir 1994:
/
Avöxtun
betri á
/
Islandi en
víða
erlendis
/
Arið 1994 var magurt fyrir líf-
eyrissjóði eins og aðra alþjóðlega
fjárfesta. Víða skiluðu þessir sjóðir
neikvæðri ávöxtun að meðaltali sem er
mikil breyting frá árinu 1993 þegar
ávöxtunin var sumstaðar tugir prósenta.
Að baki þessu liggur sú almenna þróun
sem varð á fjármagnsmörkuðum á síðasta
ári, en eins og kunnugt var verðþróun
einstaklega óhagstæðáhelstu hlutabréfa-
og skuldabréfamörkuðum.
Neikvæð ávöxtun að
meðaltali í helstu ríkjum
í meðfylgjandi töflu má sjá áætlaða
meðalávöxtun lífeyrissjóða í nokkrum
löndum árið 1994. Tölurnar eru m.a.
fengnar úr úttekt sem birtist í bandaríska
tímaritinu Pensions & Investments þann
23. janúar sl. og eru þær byggðar á laus-
legum áætlunum.
Þær miklu breytingar sem vitnað var til
í inngangskafla sjást vel f töflunni. I öllum
þeim erlendu ríkjum sem þar eru sýndar
upplýsingar unt (en þetta eru lönd sem
talin eru standa framarlega í lífeyrismál-
urn) var ávöxtunin neikvæð að meðaltali
á árinu 1994 og gildir þá einu hvort litið er
til nafn- eða raunávöxtunar. Avöxtun
lífeyrissjóða í Astralíu var sýnu lökust, en
þar er áætlað að hún hafi verið -6,3% áður
en tekið er tillil lil verðbólgu. Til saman-
burðar skiluðu lífeyrissjóðir þar í landi
um 27% ávöxtun að meðaltali á árinu
1993. Sviss og Bretland koma næst hvað
varðar laka ávöxtun, en þar voru sam-
svarandi tölur -4,5% og -3,7% fyrir síðasta
ár. I Kanada, Japan og Bandaríkjunum
var útkoman ögn skárri, en þó alls staðar
neikvæð. í engu þessara landa var ávöxtun
undir 12% á árinu 1993 eins og sjá má.
Ólík eignaskipting
Útkoman hjá lífeyrissjóðum í einstök-
um löndum mótast mjög af eignaskiptingu
og þróun fjármagnsmarkaða á hverjum
stað eins og bent er á íPensions & Invest-
ments. í Japan varð þróun á hlutabréfa-
markaði mun hagstæðari en víðast hvar
annars staðar, en Topix-vísitalan hækkaði
unt 9,1% í fyrra á meðan hlutabréf lækk-
uðu víðast hvar annars staðar á helstu
mörkuðum (sjátil frekari fróðleiks grein
Agnars Jóns Agústssonar um erlenda
fjármagnsmarkaði á árinu 1994 í 7. tbl.
Vísbendingar, 1995). Lífeyrissjóðir í
Japan eru með urn 20% af eignum sínurn
bundnar í innlendum hlutabréfum, sem er
leyfilegt hámarkshlutfall, og vó hækkun á
gengi þeirra að nokkru upp 10% gengis-
lækkun á erlendri hlutabréfa- og skulda-
bréfaeign, m.a. vegna hækkunar jensins.
Hlutfall erlendrar verðbréfaeignar var
áætlað urn 17% að meðaltali íjapönskum
lífeyrissjóðum í fyrra.
í Bandaríkjunum og Kanada varð
þróunin nokkum veginn í takt við banda-
rískan hlutabréfa- og skuldabréfamarkað,
en kanadískur fj ármagnsmarkaður tengist
þeim bandaríska sterkum böndum.
Lífeyrissjóðir í þessum löndum eru með
stóran hluta af eignum sínum bundinn í
innlendum verðbréfum, en áætlað er að
um 47% af eignum bandarískra lífeyris-
sjóða hafi verið í innlendum hlutabréfum
og um 39% í innlendum skuldabréfum á
síðastaári. Samsvarandi tölurfyrirKanada
eru áætlaðar 36% og 39%. Hlutabréfaverð
hækkaði lítillega í Bandaríkjunum fyrir
árið í heild, en skuldabréfavextir hækkuðu
hins vegar verulega, eða yfir tvö prósentu-
stig á 10 ára ríkisskuldabréfum, og olli
það talsverðri gengislækkun á þeint.
Ávöxtun lífeyrissjóða í nokkrum
löndum 1993-1994 (%)
Nafnávöxtun Raunávöxtun
1994' 1993 1994' 1993
Island2 8,4 10,1 6,6 6,7
Kanada -0,5 21,3 -1,3 19,3
Bandaríkin -0,6 12,0 -2,8 9,3
Japan -0,9 12,0 -1,6 10,9
Bretland -3,7 28,2 -6,1 23,9
Sviss -4,5 20,1 -5,4 16,6
Astralía -6,3 26,5 -7,8 24,1
1 Áætlun. Raunávöxtun er reiknuð út frá breyt-
ingum neysluvöruverðlags íviðkomandi ríkjum.
2 Brúttó ávöxtun Líf. verslunarmanna árin 1993-
94. Raunávöxtun miðast við framfærsluvísitölu.
Heimild: Pensions & Investments, 23. jan. '95,
Líf. verslunarmanna og útreikn. Vísbendingar.
\________________________________________________,
í Sviss og Ástralíu eru erlend verðbréf
lífeyrissjóða hátt í fjórðungur af eignum
þeirra. Hækkandi skuldabréfavextir á
alþjóðlegum fjármagnsmörkuðum og
lækkandi gengi hlutabréfa víðast hvar
komu því hart niður á sjóðum í þessurn
löndum og skýrir það að hluta lakari
ávöxtun en annars staðar. Ofan á það
bættist svo að gengi ástralska dollarans
hækkaði um 8,5% gagnvart bandaríkja-
dollar og svissneski frankinn styrktist
einnig verulega í fyrra.
Hjá breskum lífeyrissjóðum mótaðist
árið einkurn af mikilli verðlækkun á inn-
lendum verðbréfum. Breskhlutabréf, sem
eru ríflegahelmingur af eignum sjóðanna,
skiluðu 6% neikvæðri ávöxtun og ávöxtun
skuldabréfa var enn lakari eða -10%.
Um 7% ávöxtun hér á landi
Það er fróðlegt að skoða ávöxtun líf-
eyrissjóða hér á landi í samanburði við
erlenda sjóði. Tölur fyrir ísland eru
byggðaráávöxtun Lífeyrissjóðs verslunar-
manna á árinu 1993 og árið 1994 skv.
bráðabirgðatölum, en sjóðurinn er sá
stærsti hér á landi með urn 15% heildar-
eigna og var ávöxtun hans svipuð og vegin
meðalávöxtun allra lífeyrissjóða hér á
landi á árinu 1993. Samkvæmt þessurn
tölum má geraráð fyrir að íslenskir lífey ris-
sjóðirhafí skilað urn 8,4% nafnávöxtun á
síðasta ári, eðaum 6,6% raunávöxtun m.v.
framfærsluvísitölu sem er ámóta niður-
staða og á árinu 1993. Þetta er ntun betri
útkoma en í löndunum í kringum okkur.
Skýrist það að hluta af því að hjá
íslenskumlífeyrissjóðumerekki aðfullu
tekið tillil til breytinga á markaðsvirði
verðbréfa. Veigameiri skýring felst þó í
því að eignir íslenskra lífeyrissjóða eru að
langstærstum hluta bundnar í innlendum
verðbréfum, og þá einkurn í bréfurn
útgefnum af opinberum aðilunt sem eru
ríflega60% afheildareignum, en hlutfall
erlendra eigna er hins vegar óverulegt.
Sökurn þess hversu stutt er síðan íslenskur
fjánnagnsmarkaður tengdi st þeim erlenda
hafa sveiflur á erlendum fjármagnsmörk-
uðurn halt lítil áhrif hér. Þetta sýndi sig á.
síðasta ári, en á sarna tíma og gengi verð-
bréfa lækkaði víðast ltvar á alþjóðlegum
ntörkuðum hækkaði hlutabréfaverð hér á
landi verulega oglítil brey ting varð á vöxt-
um skuldabréfa.
• Lífeyrissjóðir
• Launamisrétti og launaskrið
• Kjarasamningar