Vísbending - 05.03.1999, Blaðsíða 4

ISBENDING
Yfirgripslíkan: Virðisnetslíkanið
Skipulag fyrirtækisins
Starfsmannastjórnun
Tækniþróun
Innkaup
Markaðsmál oj> samningagerö
Útvegun þjónustu
Viðhald á yfirbyggingu
Eins og sést á mynd 2 þá
er hringlaga lögun
meginathafna virðis-
stofimnar ætlað að sýna
þá hringlaga hugsun
sem starfsemin felur í
sér. Frumrannsókn, einn
hringur, getur leitt af sér
nýtt vandamál og þess
vegna spinnur ferlið
annan hring og svo
framvegis. Hringrásin
lýsir vel hvemig verið er
að fmna vandamál, reynt
að finna svör við þeim
og útiloka frekari
vandamál. Að lokum er
að nefna að mjög hæft
starfsfólk, mikill
lærdómur og góður orðstír eru forsendur
velgengni skipulagsheilda sem starfa
samkvæmt rækilegri tækni.
Virðisnet
irðisnetslikanið tilheyrir
fyrirtækjum sem flokkast sem
virðisnet. Þau byggja á samskiptaneti
sem byggir á miðlunartœkni til að tengja
viðskiptavini sína sem em eða vilja vera
innbyrðis háðir hver öðrum. Það er
miðlunametið en ekki fyrirtækið sjálft
sem býður viðskiptavinum upp á að
hafa samband hver við annan, óháð
tíma eða rúmi. Ýmis fyrirtæki nota
miðlunartœkni og stuðla að
samskiptum á meðal viðskiptavina eins
og t.d. símafyrirtæki, flutningsfýrirtæki,
flugfélög, tryggingafélög og bankar (tvö
síðastnefndu miðla á óbeinan hátt en
falla engu að síður undir virðis-
netslíkanið).
Stabell og Fjeldstad halda fram að með
réttri beitingu yfírgripslíkanna geti
fyrirtæki náð samkeppnisforskoti til
lengri tíma. Hvert fýrirtæki er einstakt
tilfelli og er stjómendum frjálst að nota
fleiri en eitt yfirgripslíkan sem
greiningarramma á starfseminni og
samkeppninni á markaði.6 Framleiðslu
og/eða þjónustufyrirtæki sem beita
virðiskeðju og virðisneti geta t.d. nýtt
virðisstofulíkanið sem hjálpartæki í
rannsókn og þróun í starfseminni.
Frekari rannsókna er þörf á áhrifum
hugmynda Stabeil og Fjeldstad og
hvetja þeir til aukinna athugasemda og
rannsókna á virðislíkönum sem
greiningartæki fyrirtækja vítt og breitt í
efnahagslífinu. Hugmyndir þeirra eru
vissulega skref fram á við í stjómun og
verður forvitnilegt að fylgjast með
rannsóknum og umijöllun um
formgerðarflokkun fyrirtækja. Verkfæri
eins og virðislíkön eru ekki
skammtímalausnir heldur auðvelda þau
stjórnendum að afmarka samkeppnis-
umhverfið og veita leiðsögn við
markvissa stefnumótun fyrirtækisins.
Rétt beiting og trú á virðislíkönum á
meðal stjórnenda er forsenda þess að
auka samkeppnishæfni þeirra íyrirtækja
sem kjósa að beita þeim.
1 E. „value chain“.
2 McKinsey voru fyrstir til að kynna
hugtakið um viðskiptaeiningu þar sem
mikilvægar upplýsingar fólust í að skipta
fyrirtækinu í starfsþætti (t.d. R&Þ,
framleiðslu, markaðssetningu og
dreifileiðir) til að rannsaka í grófum
dráttum hvernig hver þáttur um sig starfar
í samanburði við keppinautana (Porter,
1985).
3 Hergert og Morris (1989).
4 E. „long-linked, intensive and mediating
technology “(Thompson, 1967).
5 E. Professional service firms
6 Yfirgripslíkön veita yfirsýn yfír
reksturinn og samkeppnisumhverfið með
því að veita nákvæma innsýn í innri
starfsemi fyrirtækisins auk þess að þjóna
sem eins konar „þench mark“-verkfæri á
samkeppnishreyfingar keppinautanna.
HEIMILDIR:
Porter, M.E. (1985). Competitive
Advantage. Creating and Sustaining
Superior Performance. New York,
Free Press.
Stabell C.B. og Fjeldstad, Ö.D. (1998).
‘Configuring Value for Competitive
Advantage: On Chains, Shops and
Networks’, Strategic Management
Journal, 19, bls. 413-437.
Thompson, J.D. (1967). Organizations in
Action. New York, McGraw-Hill.
( Vísbendingin )
Ef samrunar ársins 1998 eru skoðaðir
kemur í ljós að í flestum tilvikum fórii
þeir mjög friðsamlega fram í alla staði.
Yfirtökutilburðir Olivetti's á Telecom
Italia bera þess hins vegar merki, eins
og spáð hefur verið, að aukin harka muni
færast í leikinn. Sameiningarbylgjan sem
náði hámarki 1988 einkenndist oft á
tíðum af hörku. Margt bendir til þess
að 1999sverjisigiættvið 1988,lýrirtæki
gangi í eina sæng og eins og áður munu
sumir verða ofan á meðan aðrir lenda
undir í þeint slag.
V J
Aðrir sálmar
____________________________________/
Bíó og popp
Athyglisvert er að sjá að nýtt viðhorf
hefúr skotið upp kollinum bæði á þingi
og í stjórnarráðinu. Þingmenn og
ráðherrar hafa tekið upp hanskann fýrir
listamenn landsins með það að
leiðarljósi að gera þeim auðveldara að
framleiða afurð til útflutnings.
„Yfirflæðiáhrif1 Bjarkar og kannski
Friðriks Þórs hafa gert það að verkum
að ráðamenn segja að nú sé lag, Island
ámikiðafsóknartækifærum í skemmtana-
iðnaðinum. Auðvitað á að styrkja gott
fólk til góðra starfa og mjög líklegt er að
þessi iðnaður sé arðsamari og
gæfusamari fyrir íslensku þjóðina en
margt annað. Vandamálið er hins vegar
að oft áður hafa góðir menn fengið góðar
hugmyndir og ætlað að stýra málum til
betri vegar með sýnilegri miðstýrðri
hönd. Oftar en ekki hefur árangurinn
orðið langt frá væntingum og þó að
árangurinn hafi orðið einhver þá er
fómarkostnaðurinn miklu meiri en svo
að slikar hugmyndir borgi sig. Þó má
aldrei segja aldrei, hver veit nema að
stórsveit þingmanna slái í gegn
alþjóðlega eins og undanfarið hún hefúr
gert á réttardansleikjum þingheims.
...sinn fugl fagur
Jóhanna Sigurðardóttir réðist að nýju
húsnæðislánakerfi á alþingi í vikunni.
„Gamla kerfið var betra“, sagði hún, enda
ætti hún að vita það manna best þar sem
hún kom á því kerfi. Þá vekur ekki neina
sérstaka fúrðu að Jóhönnu hafí sámað
í ljósi þess að Halldór Ásgrímsson fær
að halda í úrelt kvótakerfi einungis
vegna þess að hann er í ríkisstjórn.
Aðahnálið er ekki hvort eitthvað sé
skilvirkt eða árangursrikt, tölum ekki um
réttlátt, heldur að halda utan um sitt og
sína hvað sem öðm líður.
Nýrritstjóri
Eyþór ívar Jónsson viðskiptaffæðingur
hefur nú tekið við ritstjórn
Vísbendingar. Útgefandi vill bjóða
Eyþór velkominn til starfa og óska
honum góðs gengis. Um leið óskum við
Tómasi Emi Kristinssyni velfarnaðar i
nýju starfi og þökkum samstarfið. ^
^Ritstjórn: EyþórívarJónssonritstjóriog^
ábyrgðarmaður.,BenediktJóhannesson.
Útgefandi:Talnakönnunhf.,Borgartúni23,
105Reykjavík.
Sími:561 -7575.Myndsendir:561-8646.
Netfang:visbending@talnakonnun.is.
Málfarsráðgjöf:MálvísindastofnunHáskólans.
Prentun:Gutenberg.Upplag:700eintök.
Öllréttindiáskilin.©Ritiðmáekkiaf ritaánleyfis
mtgefanda. ____.
4