Vísbending - 18.06.1999, Blaðsíða 4

ISBENDING
(Framhald af síðu 3)
Akureyri yrðu þar hlutskörpust í keppni
við stóru spítalana um einhverjar
aðgerðir. Þetta gæti orðið þeirra
gróskutíð sem afitur myndi knýja á um
hagræðingu á stóru sjúkrahúsunum.
Betraheilbrigðiskerfi
r
Aöllum þessum stofnunum er
starfsliðið langþreytt á spamaðar-
aðgerðum í óbreyttu kerfi. En þegar þær
aðstæður skapast að bætt frammistaða
gagnast eigin vinnustað með beinum
og áþreifanlegum hætti, þá er ótrúlegt
hvað menn verða fúndvísir á nýjar
aðferðir til að gera hluti ódýrar og betur.
Menn spyrja sig þá hvort nauðsynlegt
sé að gera hluti þótt þeir hafi alltaf verið
gerðir, hvort unnt sé að nýta vinnutíma
betur með fúllkomnari búnaði eða öðm
skipulagi, jainvel þvert á deildamúrana.
Hvort ekki sé unnt að fúllnægja þörfum
viðskiptamannsins með ódýrari og
einfaldari hætti. Það er nefnilega ekkert
sem örvar jafn mikið og óttinn við það
að viðskiptamenn, og þar með tekjumar,
fari annað og ekkert sem togar jafnt og
vissan um að bættur árangur komi
mönnum til góða. Það eru sameiginlegir
hagsmunir skattgreiðenda og sjúklinga
að innleiða markaðslögmálið í
heilbrigðiskerfið og þá þarf líka að
breyta umhverfi starfsmanna og
stjómenda þannig að allir þessir aðilar
hafi sömu hagsmuni og njóti
ávinningsins hver á sínu sviði. Þannig
fáum við enn betra heilbrigðiskerfi.
Aðrir sálmar
(Framhald af siðii 2)
Nýjaráherslur
Sú vaxtarstefna sem LEGO hefur
markað hefúr valdið því að fyrirtækið
hefúr endurskilgreint sig sem merkja-
vörufyrirtæki í stað þess að vera
eingöngu leikfangaframleiðandi.
Munurinn er sá að nú hefúr LEGO lagt
áherslu á að selja öðmm rétt til þess að
nota vörumerkið á vörar sínar sem
tengjast markhópi LEGO. Vörumerkið
hefur þegar verið sett á bamaföt, úr,
töskur o.fl. Þetta gefúr LEGO möguleika
á að breiða LEGO-nafnið út mun víðar
en ella, og um leið gefúr það fyrirtækinu
auðfengnar tekjur.
Aherslan á hina hefðbundnu LEGO-
kubba hefur minnkað og mun minnka
enn frekar þar sem fyrirtækið hyggur á
að leggja aukna áherslu á tæknivörar,
skemmtigarða og sérleyfíssölu á
vörumerkinu í framtíðinni.
r
I gott form
Slæmt gengi síðustu ára (sjá mynd 1)
kallar á breytingar. Reyndar hefur
allur þessi áratugur farið í breytingar
sem miða að því að gera fyrirtækið
skilvirkara þannig að það sýni bæði
frumleika og ffumkvæði á markaðnum.
Nýjasta tilraunin hefur verið kölluð
„LEGO-F itness" og felur i sér spamaðar-
aðgerðir, þar á meðal uppsagnir. Þessi
megranarkúr á þó ekki að vera niður-
skurður upp á gamla mátann heldur gera
fyrirtækinu betur kleift að bregðast við
ytri aðstæðum.
Margt er að breytast í ytri aðstæðum,
samkeppnisaðilamir vaxa mun hraðar
en LEGO. Annars vegar vegna samruna
og uppkaupa og hins vegar vegna þess
að flest þeirra sérhæfa sig í tölvuleikjum
eða tölvutengdum leikjum, þeim geira
markaðarins sem hefur vaxið hvað
hraðast og mun að öllum líkindum halda
því áfram.
Framtíðin
Um leið og LEGO hefur endur
skilgreint sig sem fyrirtæki sem
snýst um vöramerki hefúr LEGO gert
áherslubreytingu sem gæti orðið
fyrirtækinu bæði til happs sem óhapps.
Skemmtigarðar geta verið fallvaltir, eins
og Disney-garðurinn i Frakklandi hefúr
kennt mönnum. Vaxtarstefnan getur
verið þess eðlis að hún keyri fyrirtækið
i kaf, frekar en í upp á stjömuhimininn,
vegna þess að of hraður vöxtur, sem á
einungis að gerast í eigin krafti, getur
reynst fyrirtækinu um megn. Sú vaxtar-
stefna sem LEGO hyggur á í gegnum
net af samstarfi við önnur fyrirtæki og
sérleyfissölu krefst miklu meiri yfirsýn
en menn gera sér almennt grein fyrir.
Dýrir samningar við Lucasfilm og
Disney gætu ekki reynst sú lyftistöng
fyrir LEGO sem vonast er eftir.
Þetta gæti þó allt saman heppnast
og auk þess stutt hvert við annað,
skemmtigarðar við leikfong og merkja-
vörur, og leikföng og merkjavörar við
skemmtigarðana. Engu að síður getur
sama slagorðið og lagði grunninn að
velgengni fyrirtækisins orðið því að
falli: „aðeins það besta er nægilega
gott“.
Eitt af því sem hefúr skapað LEGO
miklar vinsældir í Danmörku er
starfsmannastefna fyrirtækisins. Starfs-
mannastefna LEGO er með japönsku
yfirbragði. Starfsmenn eru sem hluti af
fjölskyldu. T.d. hafa uppsagnir ársins
verið framkvæmdarmeð því að gefafólki
tækifæri að komast íyrr á eftirlaun, að
finna því nýtt starf eða jafnvel að hjálpa
því að stofna sitt eigið fyrirtæki. LEGO
er yfirleitt efst á lista yfir þau fyrirtæki
sem efhilegir Danir gætu hugsað sér að
^vinna fyrir.
Ferskirvindar
r
Ihvert skipti sem maður heldur að
Samkeppnisstofnun hafi skrifað sinn
vitlausasta úrskurð bætir hún um betur
og nær nýjum botni. Það sætir fúrðu að
þrátt fyrir að stofnunin hafi ítrekað tapað
dómsmálum vegna úrskurða sinna
virðist hún ekkert læra. Viðskipta-
ráðherra ætti fyrir löngu að vera búinn
að taka i taumana, sem og Alþingi sem
verður að endurskoða samkeppnis-
lögin í ljósi reynslunnar. Fyrirtæki sem
berjast fýrir lífi sínu á innlendum markaði
hika við að sameinast af ótta við að
samkeppnisyfirvöld ógildi samrunann.
Jafnvel þótt íslenski markaðurinn hafi
verið galopinn fyrir flestum vörum í
áratugi og greiðar samgöngur valdi því
að hægt er að afgreiða flestar vörar
erlendis frá með stuttum fyrirvara þá
láta samkeppnisyfirvöld enn eins og
hér sé einangraður markaður. Löngu er
orðið tímabært að stofnunin átti sig á
því að hér á landi gilda sömu
efnahagslögmál og.erlendis, þar á meðal
lögmálið um stærðarhagkvæmni.
Nýuppkveðinn úrskurður um
Landsíma Islands og meintan ríkisstyrk
til hans sýnir svo vart verður um villst
að stofnunin er gersamlega ófær um að
fjallaum samkeppnismál. Er það styrkur
að vanmeta eignir við stofnun
fyrirtækis? Segjum til dæmis að Samherj i
stofnaði dótturfélag og legði því til skip
á bókfærðu verði. Svo kæmi það í Ijós
siðar að markaðsvirði þessa skips væri
mun hærra en það var fært í bókum
Samherja og síðar dótturfélagsins. Var
falinn í þessu styrkur? Samherji á enn
bæði félögin. Hver naut þessa styrks?
Þegar Landsími Islands var stofnaður
var ákveðið að hann skyldi meðal annars
bera meirihluta lífeyrisskuldbindingar
vegna eldra fýrirtækis, Pósts og síma.
Var þetta ekki fremur íþyngjandi
ákvörðun en ívilnandi, því þessar
lífeyrisskuldbindingar voru til komnar
fyrir tíma hins nýj a iy rirtækis? Urskurður
Samkeppnisstofhunar er til þess fallinn
að rýra verðmæti eigna ríkisins. Þegar
Fjárfestingabanki atvinnulífsins var
stofnaður upp úr nokkram sjóðum var
ákveðið að fá ferska menn til verks.
Samkeppnisstofnun yrði kannski
bjargað með sama ráði.
^Ritstjórn: Eyþór Ivar Jónsson ritstjóri og^
ábyrgðarmaður, Benedikt Jóhannesson.
Útgefandi: Talnakönnun hf., Borgartúni 23,
105 Reykjavík.
Sími: 561-7575. Myndsendir: 561-8646.
Netfang:visbending@talnakonnun.is.
Málfarsráðgjöf: Málvísindastofnun Há-
skólans.
Prentun: Gutenberg. Upplag: 700 eintök.
Öll réttindi áskilin. © Ritið má ekki afrita án
leyfis útgefanda.
4