Vísbending - 23.06.2006, Síða 4

V
ISBENDING
(Framhald af síðu 1)
Nú eru tvö skattþrep hér á landi, skatt-
leysi fram að ákveðnu marki og eftir það
um 36,7% skattur á allar tekjur. Það væri
miklu heppilegra að breyta skattkerfínu
þannig að allir greiddu skatta frá fyrstu
krónu en prósentan væri miklu lægri.
Líklega væru 20% nærri lagi. Við þetta
þyrfti að sjálfsögðu að hækka lægstu laun
þannig að launþegar væru ekki verr settir
en áður. Sama gildir um bætur almanna-
trygginga því að slík skattkerfísbreyting
er ekki hugsuð sem árás á launafólk held-
ur eingöngu sem einföldun á kerfínu. I
einföldu kerfi þar sem engar millifærslur
eru græða allir jafnt á því að bæta við
sig vinnu. Þeir vinna meira sem geta
það og þjóðin í heild græðir. Tvö skatt-
þrep, eins og Islendingar búa nú við, eru
fyrst og fremst ríkisstyrkur til fyrirtækja
sem haldið er uppi með láglaunastörfum.
Hækkun skattleysismarka hljómar vel í
eyrum almennings en er í raun tilfærsla
í ranga átt.
Lífeyriskerfí æðstu manna
Sumir hafa velt því fyrir sér hvers vegna
verkalýðsforystan láti sig það nokkru
(Framhald af síðu 3)
opinbera, bæði heima og erlendis, hafí
lækkað verulega. Erlendir greiningaraðil-
ar virðast hafa einblínt á brúttóskuldatöl-
umar, sem ef til vill er von því að þær hafa
verið helsta birtingarmynd slíkra talna
á undanfömum ámm í samræmi við al-
þjóðlegar venjur í hagskýrslugerð. Nýjar
aðstæður á Islandi gera það að verkum að
skyggnast þarf á bak við slíkar tölur.
Hraður vöxtur erlendra skulda á sér
ekki síst þá skýringu að íslenskir fjár-
festar, bæði bankar og aðrir, hafa keypt
fyrirtæki og hluti i fyrirtækjum í öðmm
löndum í stómm stíl.
Hlutur bankanna í skuldasöfnun síð-
ustu ára er stór og þess vegna ættu þeir
að leggja sig fram um að skýra þessa þró-
un betur. Á bönkunum hvíla nú 83% af
erlendum skuldum þjóðarbúsins, miðað
við það sem lesa má í hagtölum Seðla-
bankans. Hið opinbera bar aðeins um
6% af erlendum skuldum þjóðarbúsins í
árslok2005. Fyrir 10-15 ámm varhlutur
hins opinbera nálægt 50%.
Hrein skuldastaða þjóðarbúsins út á
við sýnir auðvitað miklu skaplegri mynd
af þessari þróun en segir þó ekki alla
söguna. Vekja þarf athygli á beinum ijár-
festingum í þessu samhengi og arðbærri
eignamyndun á íslandi. Alþjóðlegur sam-
anburður sýnir að í löndum þar sem erlend-
ar skuldir - og eignir - eru hátt hlutfall,
jafnvel margfeldi, af landsframleiðslunni
starfa yfirleitt og hafa aðsetur fjölþjóð-
varða hvaða eftirlaun ráðherrar og þing-
menn fá. S varið er örugglega það sem vik-
ið var að hér að framan, réttlætiskennd.
Verkalýðsforystan vill að allir búi við
sama kerfí. Aðilar vinnumarkaðarins
meta það svo að í núverandi lífeyriskjör-
um felist vemleg kjarabót. Morgunblaðið
segirsvofrááþjóðhátíðardaginn: „Sam-
tök atvinnulífsins hafa reiknað út hversu
mikils virði lífeyrisréttindi þingmanna og
ráðherra eru, hversu mikið launin þyrftu
að hækka ef færa ætti andvirði lífeyris-
réttindanna inn í launaumslagið urn hver
mánaðamót. Er hlutfallið nokkuð mis-
munandi eftir því við hvaða lífeyrissjóð
er miðað, en ef miðað er við Lifeyrissjóð
verzlunarmanna, jafna ávinnslu, þyrftu
laun þingmanna að hækka um 28%, en
laun ráðherra um 70% til að þeir komi
út á sléttu.“ Fregnir herma að verkalýðs-
foringjar hafí stungið upp á því að laun
ráðamanna væru hækkuð en lífeyrisrétt-
indi færð í sama horf og á almennum
vinnumarkaði. Stjómvöld hefðu átt að
hugsa betur um þessa tillögu, sem sagt
er að þau hafí hafnað. Það er ekki víst
að svona tilboð um stuðning verkalýðs-
forystunnar um launahækkanir ráðherra
komi aftur á næstunni.
leg fyrirtæki með stóran hluta viðskipta
sinna í öðmm löndum. Nægir að nefna
Sviss, Lúxemborg, Irland, Bretland og
reyndar Danmörku sem dæmi um slík
lönd og er varla leiðum að líkjast. Hér á
landi em það umsvif bankanna erlendis
sem valda stökkbreytingu á skuldahlut-
fallinu út á við. Greiningardeildir erlendra
banka virðast hafa starað sig blindar á
brúttóskuldatölumar og byggt álit sitt og
hrakspár á þeim, sem er fjarri lagi í tilviki
Islands. Fyrst og fremst þarf að meta þá
tekjuöflunarmöguleika sem fólgnir em
í eignunum sem keyptar hafa verið með
tilstyrk erlends lánsfjár. Þetta á vitaskuld
j afnt við um erlendar sem innlendar eignir
sem þannig em fjármagnaðar. Þá þarf að
hyggja að lengd lánstíma í samanburði
við áætlaða endurheimtu fjárins. Á öll
þessi atriði þarf að líta þegar meta skal
hversu miklar skuldir landið getur borið
þegar til lengdar lætur. Allt er þetta í slandi
í hag, þegar að er gáð, en um það þarf
að upplýsa miklu betur en nú er gert á
alþjóðlegum fjármagnsmarkaði.
Þótt öllu þessu sé til skila haldið breyt-
ir það ekki því að vamaðarmerkin eru
greinileg og felast þau í viðskiptahalla
og verðbólgu. Það em vondu fréttirnar.
Góðu fréttimar eru að íslenska hagkerfið
og stjómkerfið hafa sýnt og sannað að
þau hafa burði til þess að kljást við vanda
af þessu tagi.
Aðrir sálmar
Allir saman
að er gaman að horfa á fótbolta. En
það er enn skemmtilegra að horfa
á handbolta, sérstaklega ef Island vinn-
ur. Annars var laugardagurinn 17. júní
einstakur því að aldrei hefur þjóðin
glaðst jafninnilega yfír því að tapa fyrir
Svíum. Eftir á að hyggja minnir þetta á
hundalógík frá því í gamla daga: „Sá sem
tapar, hann vinnur." Svo deildu menn
endalaust um það hvor vann. íþietta sinn
þurfti ekkert að deila um það, Islending-
ar unnu og Svíar fá að hvila sig í fyrsta
sinn í sögu heimsmeistarakeppninnar.
Fyrir Islendinga var þetta því tvöfaldur
sigur. Á svona stundum sameinast þjóðin
sem sjaldan fyrr. Þjóðerniskennd hættir
að vera hallærisleg og allir veifa íslensk-
um fánum og syngja þjóðsönginn. Slíkur
einhugur hefur varla sést nema þegar
fulltrúar allra stjómmálaflokkanna sátu
í sjónvarpssal daginn fyrir kosningarnar
í Reykjavík.
Heimsmeistarakeppnin í fótbolta er
líka skemmtileg, en hún er dýr skemmtun.
Sýn kostar næstum 15 þúsund krónur í
þennan eina mánuð og hún lætur loka fyr-
ir samkeppni. Samkeppnisstofnun segir
ekki múkk við því fremur en í önnur skipti
þar sem við blasir að engin samkeppni
ríkir. Að vísu geta menn látið setja upp
gervihnattadisk fyrir hundrað þúsund, en
það er líka býsna dýrt ef tilgangurinn er
sá einn að láta Sýn ekki þröngva sér til
viðskipta. Eg er áskrifandi að mörgum
stöðvum sem var lokað til þess að styðja
einokunina. Önnur leið er til. Kínversk
vefsíða endurvarpar margs konar sjón-
varpsefni. Hún nefnist www.tvants.com,
en líklega er ekki heldur löglegt að horfa
á hana þannig að best er að halda sig frá
henni og rölta út á næsta bar. Að vísu
má stórlega efast um að það sé ódýrari
Ieið en Sýn. Félagsskapurinn gæti líka
verið einhvers virði, en um daginn mátti
sjá blaðaljósmynd þar sem einu bargest-
irnir sem sátu yfir leiknum voru Össur
Skarphéðinsson og Njörður P. Njarðvík.
Eftir vandlega yfirlegu og innri baráttu
um hvort ég ætti að láta einokunaröfl-
in beygja mig ákvað ég að velja besta
sætið og keypti mánuð hjá Sýn. Bjór-
inn er þá ódýrari og góður félagsskapur
ytryggður. bj __________________J
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: '
Benedikt Jóhannesson
Útgefandi: Heimur hf., Borgartúni 23,
105 Reykjavík.
Sími: 512-7575. Myndsendir: 561-8646.
Netfang: visbending@talnakonnun.is.
Málfarsráðgjöf: Málvísindastofnun
Háskólans.
Prentun: Gutenberg. Upplag: 700 eintök.
Öll réttindi áskilin. © Ritið má ekki afrita
l^án leyfis útgefanda.______
4