Alþýðublaðið - 15.01.1970, Blaðsíða 8

8 Fiamntudagur 10. janúar 1970
Rætt viS Skapta Jónsson skipsfjóra - Sjöunda og síðasfa grein
KILL FISKUR
- LÍTIL VEIÐI
Erfitf skipulag og skortur á þjálfuðum fiskimönnum stendur í vegi fyrir nýlingu á-
gætra fiskimiða umhverfis Indland
— Hvenær komstu aftur hing
aS til Indlands?
— Ég kom hingað í nóvember
1967 og settist að í Cochin; fór
fyrst til Dehli, og ráðgjafar
Stjórnarinnar í fiskimálum, tveir
Indverjar og einn Norðmaður,
fundu út að bezt væri að senda
mig til Cochin að aðstoða við
skóla eða þjálfunarstöð fyrir
fiskimenn sem þar er rekin. Ég
hef verið við það síðan. í fyrstu
höfðu þeir ekki mikið til að
vinna með. Þeir höfðu einn 56
feta Uát, en hann var orðinn
gamall og viðhald á skipum er
hér með afbrigðum lélegt. Þessi
bátur er gott dæmi um það,
Ameríkanar gáfu Indverjum
nokkra báta 1954 eða 5, og þessi
var einn þeirra. Hann heitir
Banda eftir fiski einum sem
'hér veiðist. Annar hét Guðjón
eftir Guðjóni Illugasyni, en sá
bátur er ekki lengur til, var rif-
inn. En Banda sem nú er 14—
15 ára er orðinn mjög lélegur,
þ. e. skrokkurinn, en vélin er
ág'æt. Þá höfðu þeir aðra tvo
báta, 36 feta, sem líka voru
gefnir af Ameríkönum. Þeir
hafa víst gefið 30—40 báta,
flesta af þessum stærðum, 36
feta, 42 feta eða 56.
—• Hvernig eru kjör fiski-
manna og hvernig finnst þér að
vinna með þeim?
— Mér finnst það ágætt, en
kjörin eru slæm. Þegar Indland
fékk sjálfstæði var fljótt byrjað
að reyna að koma fótunum und
ir fiskiðnað, fiskveiðar og hvers
konar fiskvinnslu, en það hefur
gengið fremur böksulega. Sá
kynlegi háttur var á hafður að
gera sjómennina á skipum sem
hið opinbera átti að ríkisstarfs-
mönnum. Samkvæmt lögum var
ekki hægt að reka þá, þeir voru
settir í sam.á flokk og skipaðir
embættismenn heima, og fengu
sitt fasta kaup hvað sem á gekk,
en ekkert meira. Það var því
bara eðlilegt að þeim væri ekk-
ert kappsmál að sapkja sjó. Þeir
báru nákvæmlega sama úr být-
um hvort sem þeir voru á sj'o
eða lágu í Leti heiína, en urðu
auðvitað að koma þegar kallað
var. Þetta versnaði en ekíki batn
aði þegar frá leið. Hvort sem
það hefur verið gleymska eða
trassaskapur eða beinlínis með
vilja gert fengu fiskimenn enga
kauphækkun þótt allt annað
hækkaði. Þessu gátu 'þeir ekki
unað karlagreyin og fóru framá
hækkun á kaupi og hlunnind-
um, bæði varðandi húsa-
leigu og fæði, en stjórnin sinnti
því engu. En þá neituðu þeir að
vinna nema átta klukkustundir
á dag. Þetta þýddi ekkert ann-
að en knýja fram kjarabætur á
einhvern hátt.
— Hvernig fóru þeir að því
að vinna ekki nema átta stundir
ef þeir voru á löngum ferðum?
— Það skal ég segja þér. Ég
skal t. d. segja þér af ferðum
báts sem átti að fara til við-
gerðar og eftirlits til Bombay,
hann var frá Cochin. Hann sigldi
út í góðu gengi, og svo heyrðist
ekkert frá honum meira. Menn
voru orðnir uggandi um afdrif
hans, en hann kom. til Bombay
eftir níu daga. Þá höguðu þeir
ferðinni þannig að þeir tóku
bara dagleiðina og námu staðar
þar sem þeir voru komnir eftir
átta tíma stím, lögðust fyrir ank
eri og sváfu til morguns. Ef þeir
voru einhvers staðar útaf höfn
eða sæmilegu þorpi þá fóru þeir
í land og stöldruðu við einn eða
tvo daga og svona dóluðu þeir
til Bom.bay. Ég lenti sjálfur í
þessu þegar ég var að fara með
einn af þessum 36 feta bátum til
Titicorin. Við lögðum af stað
frá Cochin að morgni dags og
stímuðum suðureftir, þetta er
30—36 tíma stím. ef haldið er
sæmilega áfram. Undir kvöldið,
kl. var víst farin að halla í átta,
sýndust mér karlarnir eitthvað
vera orðnir langir í andlitinu,
og seinast kom vélstjórinn og ’
spurði hvort við ættum ekki að
fara að leggjasí. Ég hélt :nú ekki,
það kæmi ekki til mála að fara
að leggjasí fyrir ankeri að á-
stæðulausu. Það- voru vélstjór-'
..arnir á bátnum sem fyrir þessu'
.stóðu bæði^ á þessu skipi og
eins’ fýrirpdsisari átta tíma tak-
. mörkun yfirleitt. Nú varð eitt-
hvert skvaldur í stýrishúsinu, en
ég skipti mér ekkert af því,
bara harðneitaði að stoppa. Þá
sagðist vélstjórinn stöðva vél-
ina, hvað sem hver segði. En
svo var hægt að komast að sam
komulagi um að þeir héldu á-
fram, en fengju jafn marga tíma
í frí er til Tuticorin 'kæmi og
svaraði þeim tíma sem þeir
hefðu unnið framyfir 8 tima
vinnudag, á þessum sólarhring
sem siglingin þangað tók. Og
það var svosem allt í lagi, því
þeir gerðu ekki neitt hvórt sem
var.
— Hvað finnst þér yfirleitt
valda mestum erfiðleikum og
hindra að það komi að góðu
gagni sem þið eruð að gera?
— Þetta kemur að gagni sem
maður er að gera, það tel ég
engan vafa. En það eru margir
þröskuldar sem þarf að yfirstíga.
Fiskibátaflotinn er ekkert að-
skilinn frá kaupskipaflotanúm,
en það lætur að líkum að ekki
er hægt að setja á sama bekk
20 tonna bát og 20 þúsund tonna
skip. Eitt aðalatriðið er að fá
eitthvað teygjanlegri reglugerð-
ir fyrir fiski'bátana því fyrir-
mæli yfirvalda eru alltof mikið
miðuð við kaupskipin. Viðhald-
ið á bátunum. er líka fyrir neð-
an allar hellur, ekki vegna þess
að menn vilji ekki halda bát-
unum við, heldur eru bókstaf-
lega engir möguleikar til þess,
dráttarbrautir eru sárafáar. Þeir
slippar sem til eru eru allir mið-
aðir við stór skip svo það verð-
ur miklu dýrara en þyrfti að
taka smábát upp. Það er þó hægt
stundum sem. við gerðum ný-
lega hér í Madras að taka tvo
báta á sleðann í einu. Hins veg-
gr er ekki hægt að taka bát-
ana útaf sleðanum svo slipp-
urinn er ónothæfur 'til annars
meðan bátarnir standa þar. Að
Madras frátekinni eru dráttar-
brautir ekki nema í Bombay,
Cochin, Vizagapattam og auðvit
að í Kalkútta. En þetta eru allt
stórskipaslippar.
—• Er það tilfeliið að áhuga-
léysh standi í veginum fýrir því
sem þið sérfræðingarnir eruð
að gera?
— Ekki vil ég nú beinlínis
segja að það ríki áhugaleysi,
heldur má segja að skipulagið
sé stirt í vöfum. Það er of mik-
ið af reglugerðum og forstjór-
arnir eru of valdalitlir.
— Þú vilt þá segja að óhag-
kvæmt skipulag sé erfiðasti tálm
inn.
— Já, nákvæmlega það, á-
kaflega óhagkvæmt skipulag.
Þetta kemur auðvitað verst út
hjá ríkisfyrirtækjum, sakar lítið
einkafyrirtækin, en þau eru fá í
staerri útgerð. Ef útgerðarmenn
vantar eitthvað geta þeir farið
beint úti búð og keypt það, í
staðinn fyrir að ráðendur fiski-
deildanna þurfa ekkí aðeins að
sækja um leyfi fyrir öllu til
Delhi, heldur verða þeir að leita
verðtilboða hvað lítið sem þeir
þurfa að kaupa, og verða meira
að segja að fá tilboð frá fleiri
en einum stað, síðan er þeim
skipað að taka lægsta verðtil-
boði hversu mikill óþverri sem
varan er. Fái þeir ekki nema
eitt verðtilboð mega þeir þó
ekki ganga að því strax heldur
þurfa að sækja um sérstakt
leyfi til Delhi. Og að fá leyfi frá
Delhi tekur óratíma sérstaklega
ef um er að ræða eitthvað sem
verðmæti er í. Hver forstjóri hef
u.r aðeins litla upphæð sem hann
má evða án þess að sækja um
leyfi til ráðuneytisins, og ef
sækja þarf um slíkt leyfi kost-
ar það endalausar bréfaskriftir.
Svo hafa þeir í mörg horn að
líía í DeJhi, fiskveiðarnar eru
fremur lítið atriði í þjóðarbú-
skapnum í heild þótt nauðsyn-
legar séu.
— H\r.að mundurðu telja að
væri mesta nauðsýnjamálið fyrir
in.dverskan sjávarútveg næst
eftir því að gera skipulagið ein-
faldara?
— Ég tel að meiri þjálfun
fiskimanna sé það sem mest á
riði. Þess vegna eru fiskimarina
skólar eða þjálfunarstöðvar það
sern leggja ætti mikla áherzlu
á. Stjórnin er aö láta srtriðá
rriárga báta, 50—6.0 feta , báta,
:;sm á að not-a.á fjarlægaifj mið,
þ."'e. að reyna að leifa 'svÓlítið
útá dýpra \7atn. En það eru bók-
s'aflega engir menn til að taka
við þessum bátum eða sára fáir.
Enrifremur má ekki lengur við
svo búið standa að söro.u reglur
gildi um fiskimenri Og sjómenn
á kaup. kípaflotanurr. Þn.ð þarf
að gera staff fiskimannsins eft-
irsóknarvert, hann þarf að hafa
sæmileg kjör og finna að það
sé samband á milli arðs og af-
kasía. Þett.á vorum. við Guðjón
Ulugason að bérjaisí við í kririg-
um 1960, og FAO hefur allan
tímann verið að reyna að fá
stjó’rhiná tíl að greiða kaup í
hlutfalii við áfla. Það hefur
aldrei verið litið við því fyrr en
nú. Þar með er vona:ndi að léyst
sé á fullnægjandi hátt úr miklum
vanda, gæti-meira að segja farið
svo að sjómenriska á fiskibát-
um verði ekki einasta viðun-
anrii atvinna, heldur beiniínis
eftirsóknarverð.
— Þú ert þeirrar skoðunar uð
hér séu miklir möguleikar.
— Það er varla nókkur vafi á
því, hér eru miklir möguleikar
fyrir sjávarútveg. Þetta er ó-
hem.iu strandlengja, óhemju haf
svæði.
— Mundirðu kalla hér auðug
fiskimið?
— Ég vil nú helzt ekki taka
svo til orða, en hér er áreið-
anlega mikill fiskur. sennilega
samt ekki eins miklar sveiflur
og heim.a, ekki eins miklar afla-
hrotur og þegar ræhafiskurinn
er mestur á Selvogsbanka. Hér
munrii aflinn vera jafnari allt
árið. Annars er það órannsakað
mál. Maður veit ekki neitt um
sardínu eða makril Þeir fiskar
eru hér í sjónum en um roagnið
veit enginn. Mest af makríl og
fjardínuveiðinni er í fyrirdráttar
nætur í’rá landi, að vísu ná ram
pon-næturnar geysilega langt út,
o.g stundum fæst mikill fiskur
með þeim aðferðum. en þess á
mill.i bregzt hann alveg. Það
hefur jafnvel komið fyrir að
lítið eða ekkert hefur veiðzt í
heilí ár. Þá vita menn ekkert
„Lííil fjölskylda cr ánægð fejö
lándi. Takmörkun barneigrta-e
ónum, sem þegar eru fyrir í Iai
karlmenn fá greiddar 200 kr. í
Sba
hva
hve:
hefi
Nú
unu
ur r
ýt I
hvo:
fisk
han
aðai
suði
suði
heil
það
um
sðai
fyrii
þar
lega
nok!
torf'
með
að
botr
ar r