Helgarpósturinn - 14.12.1995, Blaðsíða 28

FIMMTUDAGUR14. DESEMBER1995
Stjörnugjöf
Helgarpóstsins
Bækur
Ljóölínuskip
Sigurður Pálsson
Forlagið
★ ★★★ j
Hafi einhver verið í vafa um að
Sigurður væri eitt af okkar allra
fremstu skáldum ætti þessi bók að
eyða þeim vafa með öllu. (FB)
Mávahlátur
Kristín Marja Baldursdóttir
Mál og menning
★ ★★
Hér er verið að segja sögu og ekk-
ert tóm fyrir ljóðrænar krúsídúllur
og sálarlífspælingar. Og ekki nokkur
vafi á því að íslensk skáldsagnaritun
hefur hér eignast nýjan höfund sem
eftir verður tekið. (FB)
Letrað í vindinn —
Þúsund kossar
Helgl Ingólfsson
Mál og mennlng
★★
Staðgóð þekking á sögulegum
bakgrunni kemur ekki í veg fyrir að
frásögnin verði á köflum í anda gam-
aldags ævintýrabókar fyrir drengi.
Stundum á maður jafnvel von á að
Charlton Heston stigi fram á sjónar-
sviðið í fullum herklæðum. (ÞE)
Ég skrifaðl mig inn i tukthúsið
Endurminningar Valdimars
Jóhannssonar
Gylfi Gróndal skráði
Forlagið
★★
Gylfi virðist jafnan vinna undir
þeim merkjum að vera varkár við
viðmælendur sína og sýna enga
frekju. Það er ekki laust við að mað-
ur sé hálfsvekktur í bókarlok að hafa
ekki fengið að komast nær svo
áhugaverðum manni. (BG)
Þrlðja ástin
Nína BJörk Árnadóttir
Iðunn
★
Lengst af er stíllinn einfaldur og
barnalegur án nokkurra töfra. Og
kynlífslýsingarnar eru með þeim pín-
legustu sem sést hafa í íslenskri bók.
(FB)
Meflstó
Klaus Mann
Briet Héðinsdóttir íslenskaðl
★ ★★★
Ein allra skemmtilegasta bók sem
skrifuð hefur verið á þýska tungu, og
þótt víðar væri leitað. Bríet Héðins-
dóttir hefur leyst sitt verk af hendi
með stakri prýði. (ÞE)
Dyrnar þröngu
Krlstín Ómarsdóttir
★★★★
Hér er leikið á alla strengi mann-
legra tilfinninga og þótt það takist
reyndar misvel og ýmsa agnúa megi
finna í texta og stíl þá er hér komin
merkileg bók og nýstárleg. (FB)
í auga órelðunnar
Elnar Már Guðmundsson
★
Hæfileiki Einas Más til Ijóðagerðar
virðist vera í sorglegri rénun. Við
verðum bara að vona að hann snúi
sér sem fyrst aftur að sagnaritun.
(FB)
Kyrjálaelðl
Hannes Sigfússon
★ ★★
Það læðist að manni illur grunur
um að Hannes sé að kveðja lesendur
sína með þessari bók. Hann sannar
það hér enn og aftur að hann er eitt
besta skáld okkar og leikni hans með
orðin engu lík. (FB)
Hraunfólkið
Björn Th. Björnsson
★★★
Höfundur er býsna orðmargur, en
það er misskilningur að það sé galli
á ritstíl hans. Veikleiki bókarinnar
miðað við Falsarann og Haustskip er
að hér ber skáldskapurinn heimilda-
söguna ofurliði. (ÞE)
Frú Bovary
Gustave Flaubert
Pátur Gunnarsson þýddi
★ ★★★★
Þýðing Péturs heyrir til stórtíð-
inda — maður tekur ofan. Hún er á
íslensku sem er fullkomlega sann-
ferðug, en um leið kemúr hún til
skila hárnákvæmum og geirnegldum
stíl Flauberts. (EG)
Plötur
Gusgus
Gusgus-flokkurinn
Kjól og Andersen
★ ★★
Útkoman er í flesta staði frumleg
og grípandi. Lögin eru að sjálfsögðu
misjöfn að innihaldi en útfærslan
fjölbreytileg og skapar oftast þá
spennu sem þarf. (BJF)
Hittu mig
Vinir Dóra
Straight Ahead Records
★ ★
Halldór hefði mátt flytja eitthvað
af ákefðinni f gítarleiknum yfir í
sönginn. (BJF)
Náttúrufrœði marmlífsins
ina stóru frá Frakklandi
skyggja á allt sem var raun-
verulegt í lífi sínu. Harpa elsk-
ar líka mann sem hún getur
ekki fengið, dreymir um að
verða skáld, en skammast sín
svo fyrir ljóð sín að hún felur
þau í óhreina þvottinum, hugs-
ar í ljóðaheitum og heitum
sem nýst gætu henni á eigin
ævisögu, horfir framhjá öllu
sem er og inní þennan draum
um sjálfa sig sem aðra.
Harpa er afskaplega ein-
kennilega samansett persóna
frá höfundarins hendi. Sífellt
að rífa sjálfa sig niður fyrir
menntunarleysi og ljótleika, en
er um leið ótrúlega vel mennt-
uð af óbreyttum og nánast
ósigldum sjúkraliða að vera,
slettir fínum erlendum orðum,
hefur svör við öllum spurning-
um er snerta bókmenntir og
tónlist og er meira að segja
með það á hreinu hvernig kök-
ur eru bornar fram á kaffihús-
um víðsvegar um heiminn.
Hún er líka sannfærð um
áhrifavald sitt yfir karlmönn-
um, þrátt fyrir allt tuðið um
það hvað hún sé lítil og ljót og
minnir óneitanlega sterklega á
Öldu í Tímaþjófnum hvað
skoðanir hennar á kynngi-
magni sínu sem kynveru varð-
ar.
Tilgangur ferðarinnar er að
bjarga dótturinni Eddu úr soll-
inum í Reykjavík, þar sem hún
var komin á ískyggilega hála
braut eiturlyfja og drykkju, en
samt virðist móður hennar
standa allt annað nær hjarta
en velferð dóttur sinnar. Hún
veltir sér upp úr minningunum
um það hvað hún var indælt
barn, stolt móður sinnar sem
varð að klafa um háls hennar
þegar það varð unglingur. Það
er frekar eins og hún sé að
reyna að losna við hana úr lífi
sínu en bjarga henni. Yfirleitt
virðist henni vera meinilla við
konur og þótt vinkonan Heiður
huga móðurinnar, sögukon-
unnar Hörpu, leikur móðir
hennar sjálfrar lausum hala,
löngu dáin en ekki á því að
hverfa úr lífi dóttur sinnar.
Þessar fjórar konur og sam-
skipti þeirra mynda kjarnann í
skáldsögu Steinunnar Sigurð-
ardóttur, Hjartastaður, en auk
þeirra koma ýmsar aðrar per-
sónur við sögu bæði á ferða-
laginu sjálfu og á ferðalagi
huga Hörpu um fortíð hennar.
Fyrir henni er þessi ferð í nú-
tímanum ekki síður ferð til for-
tíðar, meira að segja fortíðar
sem hún ekki þekkir. Hún ein-
blínir á það að komast að því í
þessari ferð hver sé faðir sinn
og álítur að þannig muni hún
loksins fá að vita hver hún í
raun og veru er, en horfir alveg
framhjá móður sinni við það
að skilgreina sjálfa sig. Þráir að
vera einhver önnur, eitthvað
meira, eitthvað fínna, ekki
bara sjúkraliði og framhjátöku-
barn og móðir vandræðaung-
lings og sér ekki að þannig líkir
hún í einu og öllu eftir móður
sinni sem lét drauminn um ást-
hafi reynst henni vel í gegnum
allt baslið þá er á mörkunum
að hún þoli hana. Samskipti
þeirra eru frá Hörpu hendi
sambland af væntumþykju, öf-
und og sjálfsupphafningu
vegna þess hvað hún hafi
miklu meiri séns en Heiður,
hún er meira að segja viss um
að kærasti Heiðar hafi mun
meiri áhuga á sér en henni.
Það væri synd að segja að
persóna Hörpu væri litlaus eða
einhæf, en andstæðurnar eru
svo hróplegar að lesandinn á
erfitt með að taka þessa per-
sónusköpun gilda og þar með
söguna í heild. Og það er sorg-
legur galli á annars góðu verki,
þar sem stílfimi og glettni
Steinunnar njóta sín til fulls en
eru jafnframt slegnir dýpri tón-
ar en í öðrum verka hennar.
Brandaraflaumur-
inn í upphafi bókar
verður raunar ansi
þreytandi en þegar
á líður dregur úr
honum og margir
kaflarnir hér eru
þeir einlægustu
og tærustu sem
Steinunn hefur
skrifað. Landið og
náttúran leika
stórt hlutverk í
sögunni, bæði
landið sem þær
keyra yfir á leið
sinni í nútíman-
um og upprifjanir Hörpu úr
sveitinni í gamla daga. Þá var
sveitin óskaland og heimkynni
draumsins vegna þess að hún
hafði þar aðeins stutta við-
dvöl, nú er hún fangelsi, staður
einangrunar og einskis verðs
lífs, eða eins og Harpa segir
sjálf: „Draumastaðurinn verð-
ur staður fyrir martröð." Land-
ið sem í draumunum er para-
dís og sælustaður verður á
þessu ferðalagi landið þar sem
kynslóðirnar hafa lifað við sult
og seyru vegna fjandsamlegra
Hjartastaður
Steinunn Sigurðardóttir
Mál og menning 1995
★★★
Þrjár konur í bíl á leið austur
á firði, móðir, dóttir og vin-
kona móðurinnar. Innilokaðar
í litlum bílnum, þrjár konur
sem ekki eiga allskostar skap
saman, en eru þó tengdar
órjúfanlegum böndum. Og í
Friðrika
Benónýs
„Margir kaflarnir hér eru þeir einlœgustu og
tœrustu sem Steinunn hefur skrifað. Og ekki
spurning að þrátt fyrir brotalamirnar í persónu-
lýsingu Hörpu er hér á ferðinni eitt albesta uerk
sem Steinunn hefursent frá sér. “
náttúruafla. Veruleikinn læðist
inn í drauminn og sviptir hann
dulmagninu og ekki um annað
að ræða en að afleggja gömlu
draumana og koma sér upp
nýjum. Þetta er margslungin
saga um leit nútimafólks að
sjálfu sér, leit sem oftast er
framkvæmd á alröngum stöð-
um. Og ekki spurning að þrátt
fyrir brotalamirnar í persónu-
lýsingu Hörpu er hér á ferðinni
eitt albesta verk sem Steinunn
hefur sent frá sér.
Allt fullt afsvingi og góðum fílingi
Gleðifólkið
KK
Útgefandi: Japis
★★★★★
KK er á rólegum nótum á
Gleðifólkinu. Hér skartar
hann sínu fínasta pússi
jafnt sem höfundur og flytj-
andi. Kristján er fágaður laga-
smiður og á til að setja saman
hreinustu perlur.
Hér fullkomnar hann upp-
skriftina að vellingnum sínum,
sem er einskonar sveitabikkju-
vegablús. KK gefur þó stund-
um í en alltaf er yfirbragðið af-
slappað og yfirvegað. Merki-
legast við plötuna er hversu
jafngóðar lagasmíðarnar eru
og hvergi veikan blett að finna
þar. Einnig eru textarnir hin
ágætasta smíð. Textar eru allir
eftir Kristján utan einn sem er
eftir súkkatmolann Hafþór ÓI-
afsson og annar eftir þá KK og
Pétur Kristjánsson.
Allt er hér á besta veg leyst
og stýrir Eyþór Gunnarsson
upptökum af mikilli smekkvísi
þess sem kann til verka. Eyþór
sér einnig um hljómborðsleik
og eins og alltaf er það mál af-
greitt í fyrsta flokki, eins og við
var að búast. Eyþór vandar sig
við upptökurnar og greinilegt
að oft er legið yfir hlutunum.
Slík vinnubrögð eru stundum
ávísun á niðursoðnar afurðir
en hér hefur það skilað góðum
árangri, því hvergi er snöggan
blett að finna. Allt fullt af
svingi og góðum fílingi. Það er
auk þess kannski meira en að
segja það að niðursjóða fíling-
inn úr Kristjáni: hann er eigin-
lega einskonar fílingur á fæti.
Þeir sem spila með Kristjáni
hér ríða allir feitum hestum
gegnum þessa plötu, enda ein-
vala lið. Trommusláttumaður-
inn Gunnlaugur Briem, utan
Sigfúsar Óttarssonar í einu
lagi, sér um sína trommuunga
eins og ævinlega, enda í guða-
tölu flestra kjuðlinga landsins.
Bassar skiptast nokkuð jafnt á
milli þeirra Tómasar R. Tóm-
assonar og Þorleifs Guðjóns-
sonar. Og Pálmi Gunnarsson
birtist svo óvænt í einu lag-
anna. Allir skila þeir góðu
verki, enda vanir menn.
Ellen Kristjánsdóttir syngur
lagið / think of angels sinni
silkimjúku rödd og er það
ákveðið uppbrot á miðri plöt-
unni til mótvægis hrjúfum
bróður hennar. Þá stekkur út á
völlinn, öllum að óvörum, Haf-
þór Ólafsson sem segir sögu
villiandarinnar með sínum sér-
kennilega stillta söngstíl.
Hljóðvinna er að mestu í
höndum Óskars Páls Sveins-
sonar. Hefur honum tekist vel
upp með hljóðblöndunina,
sem er áferðarfalleg og heil-
steypt. Hljómurinn klæðir tón-
listina vel, hlýr og natúral.
Fleiri mættu gefa þessum
þætti þann gaum sem hér er
gert og fær Óskar rós í hnappa-
gatið fyrir vikið.
„Huergi ersnöggan blett að finna. Allt fullt afsuingi og góðum fílingi.
Pað er auk þess kannski meira en að segja það að niðursjóða fílinginn
úr Kristjáni: hann er eiginlega einskonar fílingur á fœti. “