Alþýðublaðið - 20.10.1971, Side 7

ÆiípfóOT

trtg. AlþýSuflokkutu
Ritstjóri:
Sighvatnr Björ^liisti
„KÍNAMÁLA-
RÁÐHERRANN"
í gær var afstaða íslenzku ríkisstjórn-s
arinnar til Kínamálsins til umræðu utan
dagskrár á alþingi. Þar upplýsti utan-
ríkisráðherra, að hann hafi gefið ís-
lenzku sendinefndinni hjá S.þ. fyrirmæli
um að greiða atkvæði með aðild Peking-
Kína og jafnframt gefið henni fyrir-
mæli um að greiða atkvæði gegn tillögu
um, að bæði kínversku ríkin, megin--
lands-Kína og Taiwan fengju að vera
aðilar að samtökunum. Með þessari af-
stöðu sinni er íslenzka ríkisstjórnin því
um leið og hún styður aðild Peking-
stjórnarinnar að S.Þ. að vinna það
óþurftarverk, að hrekja annað ríki,
Taiwan, úr samtökunum. Nú vill ís-
lenzka ríkisstjórnin beita sér gegn því,
að þetta litla ríki fái að vera þar áfram.
í umræðum á alþingi í gær um mál
þetta sætti ríkisstjórnin harðri gagnrýni
frá bæði Sjálfstæðisflokknum og Al-
þýðuflokknum fyrir þessa afstöðu sína.
Benedikt Gröndal benti t.d. réttilega á, ;
að ekkert væri í veginum fyrir því, að :
Formósa fengi áfram að vera í samtök-
unum þótt Peking-stjórnin fengi þar
sæti Kína. Hvað sem öllum formsatrið-
um liði þá væri það staðreynd, að For-
mósa væri sjálfstætt ríki með 15 milljón
um íbúa og tvö kínversk ríki gætu á
sama ^átt bæði tvö átt aðild að S.Þ. og
t.d. tvö kóreönsk ríki, eða tvö þýzk, eins
og núverandi stjórnarflokkar hafa lýst
fylgi sínu við. Fráleitt væri, að láta ein-
stök ríki setja slík skilyrði um brott-
rekstur annarra fyrir aðild sinni að
samtökunum og sæti sízt á íslending-
um að fylgja slíkum skilyrðum stór-
velda gagnvart smáíþjóðum.
Framsóknarmenn sátu gneypir í þing-
sölum undir gagnrýni stjórnarandstöð-
unnar. En einn hópur stjórnarliða sat
ekki gneypur í sínum stólum, — Magnús
Kjartansson og lið hans.
I umræðunum sagði Magnús Kjart-
ansson eitt hvað á þessa leið: — I fjöl-
■mörg ár hef ég flutt tillögur um þetta
mál á alþingi, en enginn ráðamanna
hefur fengizt til að hlusta á þær. Nú
'hefur þar orðið breyting á. Ríkisstjórn-
inj hefur gert mínar skoðanir að sínum!
— Á þessa lund mælti Magnús Kjart-
ansson. Og það er von að hann hreyki
sér. Því hann segir satt! Ríkisstjórn Ól-
afe Jóhannessonar hefur gert skoðanir
Magnúsar Kjartanssonar og félaga hans
í þessum málum að sínum skoðunum.
Það leynir sér ekki hver er ,,Kína-
málaráðherrann" í ríkisstjórn Ólafs Jó-
hannessonar.
En svo er einnig um fleira! Hugur
kommúnista sést á bak við fleiri aðgerð^
ir ríkisstiómar Ölafs Jóhannessonar en
þær í Kína-málinu.
6 MfVvtKutfagur 20. okt 1971
ITT ER AÐI
Herra forseti.
íslenzka þjóðin hefur búið
við núverandi flokkaskipan í
rúma fjóra áratugi. í hverjum
kosningum á fætur öðrum hafa
fjórir eða fimm aðalfLokkar
keppzt um hylli þjóðarinnar, án
þess að nokkur þeirra hlyti
hreinan meirihluta. Þingræði
hefur því aðeins reynzt starf-
hæft stjórnkerfi, að flokkarhir
hafa myndað hverja samsteypu
stjórn á fætur annarri.
Þegar tveir eða fleiri stjórn-
málaflokkar sameinast um rík-
isstjóm, hlýtur stefna þeirrar
stjórnar að verða málamiðlun.
miiUi flokkanna. Sú málamiðl-
un gerist óhjákvæmilega að
tjaldabaki, en hætta er á, að
þjóðin missi sjónar af eigin-
legri stefnu hvers stjórnar-
flokks, ekki sízt ef samsteypu-
stjórn verður langlíf.
Alþýðuflokkurinn hefur átt
sæti í ríkisstjórnum samfieytt
í hálfan amnan áratug, frá surnr
inu 1956 til síðastliðins sum-
ars. Fyrst var svonefnd vinstri
stjórn Hermanns Jónassonar,
síðan miiMiihlutastjórn Bmjls
Jóssonar og loks um áratugs
skeið þrjú ráðuneyti undir for-
ustu Sj álfstæðisflokksins'.
Öll þessi ár hefur Alþýðu-
flokkurinn haldið fram stefnu
sinni og reynt að gæta hags
umbjóðenda sinna, launþega
og neytenda, þegar stjórnar-
stefna hefur verið mörkuð.
Mörgum umbótum hefur flokk-
urinn á þennan hátt komið til
leiðar, en oft hafa þó erfiðleik-
ar dægurmála og aðstæður í
éfnahagslifi ráðið því, hvað
gert var, og ýtt pólitískum
draumum til hliðar,
Þrátt fyrir þetta er það trúa
min, að er fram líða stundir
muni hinar margvíslegu umbæt
ur síðustu ára iifa löngu eftir
að hagsveiflur efnahagsiíflsins
og stundarerfiðleikar eru
gleymdir.
Aiþýðuflokkurinn hefur um
langt árabil ekki verið dæmd-
ur eftir stefnu sinni ómengaðri,
heldur etftir málamiðlun í
stjómarsamstai’fi við annan og
stærri flokk. Nú hefur eftir eðli
legum reglum þingræðis ekipazt
svo málum, að aðrir fara með
stjóm, en Alþýðuflokkurnin er
í fyrsta simn í 15 ár1 í stjórnar-
andstöðu. Flokkurinn stendur
nú einn og mun, boða. stefau
sína óháður öllum öðrum.
Þessi breytta aðstaða gerír
það að verkum, að Alþýðu-
fiokkurinn telur það nú höfuð
verkefni sitt að endurhæfa
stefnu sína í dægurmálum 1
anda jafnaðarstefnunnar. Þessi
staðreynd mun móta afstöðu
flokksins til ríkisstjórnar, og
það verður hlutverk flokksins
að gæta hagsmuna iaunþega,
svo og allra þeirra, er standa
höllum fæti í lífsbaráttunri.
Flokkurinn mun ieitast við að
veita núverandi stjórnarflokk-
um aðhaid í þessum efnum,
ekki síður en þeir vægðarlaust
gagnrýndu Alþýðufiofckinn, er
hann sat í stjórn undanfarin ár
og vai’ð stundum að standa að
óvinsælum en óhjákvæmilegum
ráðstöfunum, þegar á móti blés.
„Smánarbæturnar"
Síðastliðið vor var þvi lýat
yfir af hálfu Alþýðutflokksins,
að hann teldi rökrétta afleið-
ingu alþingiskosninganna, að
Framsóknarflokkur, Alþýðu-
•bandalag og Frjálslyndir mynd
uðu ríkiastjórn. Þetta gerðist
skömmu síðar, en það er enn
sern þá skoðun Alþýðutflokks-

Sólfel I hf.

ins, að þessir flokkar eigi að
stjórna landinu og fá eðlileg
tækifæri til þess að reyna
stefnu sína í framkvæmd.
Hæstvirt ríkisstjóm komst til
valda í miklu góðærd. Þess eru
engin dæmi í stjórnmálasögu
Islendinga, að ný ríkisstjórn
hafi tekið við svo góðum fjár-
hag ríkissjóðs, sem verið hefur
í sumar. Hitt hefur verið al-
gengara, að ríikisstjórnir hafi
mátt byrja á að gera ráðstaf-
anir til að rétta við efnahag
landsins — og þær hafa þá
gert óþægilegar aðgerðir í
trausti þessj að kerna mætti
fi’áfarandi stjórn um allan
vanda. Slíku er ekki til að
dreifa að þessu sinni.
Enda þótt fjárhagshorfur hafi
verið góðar fyrir kosningar á
síðastliðnu vori, treystfu fyr-
verandi stjórnarflokkar ekki
svo á batnandi hag ríkissjóðs,
að þeir teldu þá rétt að gera
ýmsar þær ráðstafanir, sem
núverandi ríkisstjórn hefur
gertf í sumar. Reynslan hefur,
sýnt, að þeir hefðú mátt vera
djarfari en þeir voru. Um það
þýðir ekki að fást, en þetta
breytir ekki þeirri staðreynd,
að Alþýðuflokkurinn fagnar
hverju því skrefi, sem bætiir hag
þeirra, sem njóta aimanna-
trygginga, svo og sjómanna og
annarra launþega.
Þegar fyrrverandi ríkisstjóm
hafði til athugunar frumvarp
um endui’iskoðun tryggingalag-
anna, var fyrst í stað gert ráS
fýrir hækkun tryggingabóta,
9em nam 300 milljónum króna.
Þingflokkur Alþýðuflokksins
neitaði þá að fallast á frum-
vafpið, nema bæturnar hækk-
uðu um 500 milljónir í stað 300'
Ríki.sstjórnin fékkst til að
ganga inn á þessa verulegu
hækkun, en treysti sér ekki til
að láta hana koma til fram-
kvæmda 1. ágúst, eins og flest-
ir hefðu þó viljað.
f þessu sambandi er rétt að
minnast þess, að fyrir alþingis-
kosningarnar á síðastliðnu vori
réðu9t núverandi stjórnarflokk-
ar sérstaklega á Alþýðuifiokk-
inn fyrir þessa 500 milljón
króna hækkun á bótum al-
mannatrygginganna, og töluðu
um smánarbætur í því sam-
bandi.
Nú eru þessir menn komnir
til valda í einu mesta góðæri
í sögu þjóðarinnar. Þeir hafa
lagt fyrir Alþingi fyrstu fjár-
lög sín — og viti rnenn:
Smánarbætumar eiga ekíki
að hækka. Hin nýja ríkisstjórn
hefur ekki sett sér hærra mark
i tryggingamálum en að fram-
Jcvæma (þau iög, sem Alþýðu-
ílokkurinn gelnkst fyrir að siett
voru á síðastliðnum Vetri. Þeir
köiluðu það smánarbætur, er
við AJþýðutfloklksimenn knúð-
um fram 500 milljón króna
hækkun tryggingabóta,. Nú 'haía
þeir meirihluta á AJþingi, nú
fara þeir með ríkisstjórn. En
þeir treysta sér ekki til að gera
betur.
Þetta kann að vera vístoend-
ing um sitthva.ð fleira. S.tjórn-
arf'lokkarnir munu komast að
raun urn, er þ'edr bera átoyrgð
á þjóðai’búinu í heild, að Það er
eitt að lofa og anna.ð að efna
loforðin.
Póíitískur óskalisti
Málefnasamningur stjórnar-
flokkanna, sem hæsbvirtur for-
sætisráðherra hefur gert grein
fyrir, er all-langt og íta.rlegt
plagg. Kennir þar margra grasa
og er heitið ýmsum breytingum
á íSlenzku þjóðfélagi, sem fáir
munu andmæla, ef stjórninni
tekst að hrinda þeim í fram-
tovæmd.
I heild minnir samningurinn
helzt á pólitískan óskalista, en
mi.kið skortir á, að þar sé gerð
fuJlnægjandi grein fyrir ýms-
um undirstöðuatriðum, svo sem
fjárhagshlið má'la, og er því
ekki ljóst, hvernig stjórnartflokk
arnir hyggjast framkvæma ýms
stefnumáll sín.
Margt af því, sem ríkisstjórn-
in hefur tekið sér fypir hendur,
er í samræmi við hugsjón og
stefnu Aliþýðuflokksins, og mun
flokkurinn að sjálfsögðu' styðjá
þau mál, etf til ^ramfcvæmda
þeirra kemur.
Það hefur vakið hvað mesta
athygli í stjórnarsái’ttmáilanum,
að ríkisstjórnin Jofar að beita
sér fyrir 20% aukningu á kaup
mætti launafólks, en Jofar þar
að auki kjarabótum eins og 40
stunda vinnuviku, 4 vikna orloij
og ýmsu fleira.
Það mun verða þjóðinni allri
mikið fagnaðaretfni, ef unnt
reynist að standa við þessi á-
form. Sá áróður, að fyrrtver-
andi stjórnarflokkar hafi vís-
vitandi viljað a.ð ísland yrði
láglaunasvæði, er bæði ósvrfinn
og ósannur. Ektoert hefur verið
eða er AilþýðufJokfcnum meira á
hugamál en raunhæfar kjara-
bætur fyrir allar stéttir, en al-
veg sérstaklgea þæp, s:em hafa
búið við lægst laun. Alþýðu-
ílokkurinn hefur jöfnurn hönd-
um stuðlað að bættum kjörum
með hærra kaupgjaldi og fé-
lagslegum umbótum, en., margt
h'efur valdið því, að oft hefur
verðbólga gert að engu það,
sem unnizt hefur og gæti svo
farið enn. Alþýðufilökkurinn hef
ur því ekki talið rétt að gefa
mikil fyrinheit, eins og núver-
andi ríikisstjórn gerir, en hefur
lagt meiri áherzlu ú efndirnar,
sem flokkurinn veit af langri
reynslu að eru oft erfdðilei'kum
bundnar. X
Böndin berast að stjórninni
Ekki verður sagt, að stefnu-
yíirlýsing stjórnarinnar í kjara
málum launþega hafi haft hag
stæð úhrif á þá samninga, sem
nú standa y.fir milli verkalýðs-
hreyfingarinnar og atvinnurek-
enda. Vegna hinna fögru fyrir-
heita hafa atvinnurekendm’ get
að snúið sér að ríkisstjórninni
og spurt, hverng hún hyggist
frajnkvæma þessi loforð sín.
Enn h’efur orðið fátt um svör
af hálfu ríkisstjórnarinnar — og

Ræða Benedikts
Gröndal við
umræðurnar
um stefnu ríkis-
stjómarinnar
atvinnurekendur hafa e!kki lofað
ednum eyri eða gert nokkra til
slöikun gegn óskum verkalýðs-.
félaganna.
Þsnnig hafa vikur liðið án :
þess, að nokkur árangur yrði af
löngum samningafundum., —
G-erast launþega.r nú óþolin-
roóðir og böndin hljóta að ber-
ast að ríkisstjóminni. Hhærnig ,
aelilar hún að leysa samn'ngá-
málið? Hvenær má búáSt við
lausn þess?
Hæstvirtur fjárinálaráðherra
hefur að vanda lagt fram fjár-
lagafrumvarp — hið fyrsta, af
hendi hinnar nýju ríkisstjórnar.
Að vísu hefur stjórnin enn að-
eins setið skamman tíma, en
foi'ustum'enn hennar á fjármála
sviði hafa undanfarin ár fyLgzt
nátovæmlega með gerð tfjárlaga
og eru þar öllum hnútum tounn-
ugdr. Fjárlagafrumvarpið hieitði
því átt að bera noikkur me ki
um verulega stefnutoreyfingu,
ef það væri ætlun stjórnarinn-
ar. En siíka megin-stefnubneyt-
ingu er hvergi að sjá.
Hæstvirtur forsætisráðihen’a
kvað hér áðan upp þungan dóm
um stjórn menntamála í tíð
fyrri ríkisstjórnar. Ha.nn sagði,
að þar hefðu verið vdðhöfð
handahófsvinnubrögð og að
mikið ófremdarástand héfði
ríkt í þeim málum öllum. Þessu
hel'dur hann fram, þótt það dj á
a.llra vitorði, að menntamálin
hafa aildrei tekið stórstígari
framförum en á s.l. áratug. —
Á þessu tímabild hefur hvert
einasta löggjafaratriði í skóla-
málum verið éndurskoðað og
umsamið og uppbyggingin í hús
næðismálum skólanna og
fræðslumálunum öllum hefur
aidrei verið meiri.
En ef hæstvirtur forsætisráð
herra og félaga.r hans í ríkis-
stjórninni meina það, sem þeir
hafa sagt um stjórn menntamál
anna, hvers vegna ber fjániaga-
frumvarpið, sem ríkisstjórnin
hefur nú lagt fram, þess þá ehg
in merki, að neitt sérstatot átak
þurtfi að gera í menntamálun-
um? Nú Keíur ráðherrann . og
félagar hans völdin til að bseta
úr því, sem þeir telja að miður
hafi fa.rið. Hvers vegna eru þau
völd þá etoki- notuð? iHvers
. vegiia gie • ríkisstjórnin -í. f Jór-
lágáfrumvarpihu ekki . tillögu
um neina Sé'rstaka ráðstöfun til
úrbbta í msnntamálunum ef a-
'i standið þs.r hefur verið eins
og hæs'.virtur forsætisráðherra
lýsti hér áðan?
Uvergi ’. sást hríldarmynd
. þ.jö5afbúsns fcstur en á fjár-
lögjm — o.g þar virðist ekki
,vera um nýjar leiðir að ræða.
Alþýðuflokkurinn heldur fast við
landgrunnsstefnuna
Stefna ríkisstjórnarinnar í
utanríkismálum hefur vakið
hvað mesta athygii og dejlur,
inna.n lands og utan. Þar ber
hsést tvÖ stórmál, útfærslu land
he'lginnar og varnanmálin.
Landhelgismálið komst' á dag-
skrá fyrir 3—4 árum, er stór-
-veldi hófu baráttu fyrir þyí að
12 mílur yrðu staðfestar sem
þjóðaréttur. Málefni ha.fsbotns-
ins og méngun sjávar kómúst á
dagskrá Hjá ! Saméinuðu þjóð-
unum og fram kom hugmynd
um nýja ■ pLþjóðaráðstefnpi um
;ö,ll þsssi mái 1973.
Þe^si .þjóun mála er að þvi
Framhald á bls. 5.
Miðvikudagur 20. okt. 1971 7