Alþýðublaðið - 24.02.1972, Blaðsíða 6

££QmO
Útg. Alþýöuflokkurinn
Ilitstjóri:
Sighvatur Björgvinsson
Vinnur Akranes?
I vetur, eins og svo oft áöur, hafa orðið
mifclar umræður um nauðsyn þess, að
dreifia opinberum stofnunum, þá ekki
hvað sízt vísinda- og menntastofmmum,
meira út um landsbyggðina.
Þetta er svo sem ekki ný skoðun á
Alþingi. Hún hefur oft áður komið
fram. En þegar til kastanna hefur kom-
ið hefur þessum Skoðunum sjaldnast
verið framfylgt í verki. Þegar stofn-
setja hefur átt nýja opinbera stofnun,
eða auka verksvið eldri stofnana, hafa
ýmis atvik oftast leitt til þess, að þing-
heimur eða ríkisstjórn hafa ákveðið
þeim stað í Reykjavík.
Nú um þessar mundir fjallar Alþingi
um stjórnarfrumvarp um Tæknistofnun
sjávarútvegsins. 1 frumvarpinu er gert
ráð fyrir að komið verði á fót sérstakri
stofnun með þessu heiti, sem annist
hvers konar rannsóknir, námskejðshald
og tilraunir fyrir íslenzkan sjávarútveg.
Einn af þingmönnum Aiiþýðuflokks-
ins, Benedikt Gröndal, flutti þá breyt-
ingartillögu við frumvarpið, að ákveð-
ið verði, að stofnunin skuii hafa aðsetur
á Akranesi. I umræðum á Alþingi í gær
®utti Benedikt fram sterk rök fyrir þess
ari tillögu.
Tillaga Benedikts er flutt aðeins
nokkrum dögum eftir, að miklar um-
ræður hafa verið á Alþingi um nauð-
syn þess, að velja opinberum stofnun-
um stað utan Reykjavikur. Verður því
forvitnilega að vita hvemig Alþingi af-
greiðir tillögu hans um að Tæknistofn-
un sjávarútvegsins verði valinn staður
á Akranesi.
Fóikið borgar
Eitt af því, sem núverandi rí'kisstjóm
löfaði að gera í málefnasamningnum var
að beita sér gegn verðhækkunum og
köma þannig í veg fyrir há&kalega verð-
fsóQguþróun. Lítið stendur nú eftir af
|»essu loforði.
í fjárlögum er gert ráð fyrir miklum
skattahækkunum. Um s.l. áramót ákvað
rfkisstjómin miklar verðhækkanir á
mjólkur- og kjötvörum. Nú á dögun-
am hækfcuðu brauðvörur um allt að
19,6%. Og á næsta leiti virðist vera
hækkun á þjónustu pósts og síma.
Núverandi ríkisstjóm er því ekkert
ó móti veröhækkunum. Hins vegar er
hún á móti því, að launiþegar fái þær
fcættar í kaupi, eins og samningar gera
þó ráð fyrir. Þannig hyggst stjómin
■hamla gegn víxlhækkun verðlags og
icaupgjalds. Með því að leyfa verðhækk
animar en koma í veg fyrír tilsvarandi
fcauphækkanir. Með þvi að Iáta al-
■menning borga brúsann.
MENNTASKÓLAMÁL:
Nemendur taki þátt
stjórn skólamá
Ouumunuur As-ni Síeianiscvi
□ Á MORGUN (fösfcudag), -
míutnu menntaslkðlanemiendur
um afllt land vakja mállis á hrötf-
usn sínum með ýmisium haetti,
m.a. fumdariliöilldum, kröfuigöng-
um og Maðaútgáfui. Enu þ'essar
aStgerðtr æöaðar Itil þess að
sýna fram á þau vandamúl sem
‘■Vls-nntaiskólaniemienduir ei-ga við
að stríða, veskj'a fólk till umhugs
□ EF TIL VILL er hreinlaetið
ekki eims undursaml-egt og postul
ar þ,ess halda fram, og hafa
komið okkur til að trúa.
‘Megi trúa staðhæ-finguim
teknis nokfkurs í Svíþjóð, er
afllls eMd. loku fyrdr það skotið
að konur geti orðið bamshaf-
an-dí af að fara í bað — vel að
mierfcja ef þær slkipta efcfci um
vatn í baðkerinu!
Nú, um sömu muitdir og Jesú
er orðið tízkufyirirbæri fyrír at-
beina popptónlistarinnar, mieð-
al anttars, þá kemur lioksins
hin langlþiiáða skýring á hinni
torskildu meyja/rfæðingu — og
það frá sænskum. Samikvæmt
þeirri slkýrinigu etr óiþarft að
gera því skóna að það hafi
endilega verið fy-riir atbeina heil
ags anda er Maria varð barns-
haifandi, enda þótt hún hefði
þá aidrei Ileyft Jósepi fe&tar-
manni sínium, né nokkrum kiarl
manni öðrum að koma nálæ-gt
sér í þeim skilningi.
'Sænski 'læfcnirinin, Lenndrt
Kj-ell'son í Herrliunga, sýknar
að minnsta kósti h-eilagan anda
af aflliri kvensemá í viðtali við
,,Aftan-bladet“ sænska, og seglr
j framihaildi af því:
— Fyirr á tómum var það
hreint ekki svo lítil sitriitvinna í
Sviþjóð að sæfcja vatn í brunn
inn til a-ð fylla baðfcerið.. þegq.r
folík vildi teuiga sig. Til þess að
létta það strit var þá aHvtanafegt
ag öM fjölsfcyfldan baða-ði sig
úr sama vatnin-u — foreldrar,
yynír, dætur, vinn-ufconur og
vinn’umienn. Og þess eru óvé-
tfen-gjanl-egt dæmi a® ímyndaðar
□ Pallas Aþena, ímynd
mennta og vísinda, hefur ver-
ið stolið af stöpli sínum fram
an við hús Menntaskólans í
Reykjavík. Getum er að því
leitt, að þjól'arnir hafi ætlað
að hræða gyðjuna upp og
selja í brotajárn, eða öllu held
ur brotakopar. Verk þetta er
bæði leitt og löðurmannlegt.
íslendingum til skammar.
En hvers vegna skyldu þjóf-
arnir enðilega hafa valið
sjálfa menntagyðjuna tij
stuldar? Nóg er af öðrum
listaverkum í borginni til að
stela og mörg þeárra miklu
koparauðugri, en Pallas
Aþena. Skyldu einhver hug-
renningatengsl hafa skapazt
með þ.'ófunum sökum þess, að
svo virðist sem þjcfuT á nóttu
hafi stolið öllum menntamála
áformum frá bæstvirtri ríkis-
stjórn og óheiðarlegir menn
hafi þá hugsað sem svo að
bezt væri þá að stela þeirri
ednu menitagvð'u. sem fyrir-
finnst á Islandi, líka?
Sé svo er húmoristískur
sans íslenzkra koparþjófa
bæði lítill og lélegur. Klók-
ara miklu hefði verið að stela
hæstvirtum menntamálaráð-
herra, Magnúsi Torfa. Það
hefði heldur englnn veitt því
minnstu athvgli! —
, ,meyjarf æðingar* ‘ áttu rætur
sínar að refcja tíl þeirrar vipmi
hiaigræðingar — að til’ dæanis
vánnúkona yrði barnshafendi
ai því að lauisa sig v,el nýtóu
baðvatni.
— í Nasaret er er.n í dag ein
uingis um eina línd að ræða —
og áreiðanfega hafa vatn&ból
þar efcfci verið fleiri á tíð Mariu
og Jós-eps. Það er bví auðvelt
að gera sér í hu£'e; <..1d sömu
vinnuhagræðinffun-a P-ar í þann
tfð — Jósop -laugaði sig fjn'et,
María festarmey hans á eftir.
— Aáflir ungin menn, sem eru
tilmteyddir að lifa við kynferð-
islegt bindindi, g-éta orðið fyrir
því að þeim tæmist sæði út í
baðvatnið. Og Jósep vair aiuk
þess í þeiriri áðstöðu að ve-1 gat
v-aldið kynstreitu, þar sem hamn
bjó undiir sama þaki og festa-r-
miey hians, en mátti þó etofci
snerta hana.
— Þ-að er því efckért lifcliegra,
segir Kjellson laeknir að lok-
um, en að síumdeiilda meyj
arfæðing hr-fj átt sér eðflilegar
orsakir.
— Um eiginlega „meyjarfæð
rín@u“ í bóksitaiflegri œertet.gu
þ-ass orðs, gat eíkfci venð þa; na
að ræða, segir sænski læ'knir-
inn- Eigin'ieg .,meyjta.rfæðinff“
)er það, ef kona fæ-ðir af sér
nákv'æ.m-lega eftiriíkingu af
sjá'firi sér — sína eigin slkliil-
g-etnu em sr'ðbúnu tvíburasvstur.
— I áiYri sViráðri sögu iæk-n-
isfcæðinnar enú- einun^s a@
firina ■t-vö ífeðfesit dæini ■ ú(m:
slífca mieyjarfæðingu. Og Msría
er afeeriiega útú'-.k-uð hvaff þí
fcitíðu vegsemd sriértir, ~ t?-i
þess heíði bairnáð, sem hún ófl.
orði-ð ág vera meyba-rn- rp efciki
sveinbám. — Úr Arbeiderldadet.
un,ar um menntáslkölamál þjóð^-
arinniair. Aðgerðir þessar er-u
sfcipulíagðar af Landsisiaim'bandi
ísfllenriíira miennta-skóllanema,
siem er samieiiginXegt félag aMira
mien.mtaskólliainieimienda og hags-
muna-teiæki þeirra í baráttunni
fyirir veMenð miennfesiiióllanem'-
enda. Samiband iþet-ta hef-ur
Bitarfað í fjögur ár og heifuir
séfle-lilt stiaðið ndkfcur styrr um
stairfssvið saimibandsins og lánds
þing þess, en stjórn LtM sitarf-
ar leiftir siam|þykfctum 3ands-
þinjssins. Haífa suimir hverj-ir
vilin-ð Mta landsþingin sam-
þyfcfcia ályfctenir, sem kóma
eikfci sénmálllum nem€nd-a be-ínit
við. Eirum við enn ekití á eitt
enáittir mieð þtetta. Háitt er svo
annað mál að um þessa aðgerð
LIM sitanda aflíllir n-emiendur ein
hiuisa á bafc við, og var sam-
^þyfclkt •HIMiaiga þessa efnis að
niemiendur um aflllt liand- vektu
athviffli á kiröfum sínum á sama
tíimia. miog ýmsum hætti. Mun
þiesri nði<r#vi'ð eins og áður er
saiat eiaa siér s*tað á morgun
rrmmu n.emiendur þá sýna viljp
sin.n úim bættari sfcólá. Hús-
næðissfcoriiuirinn er nemejidum
eiinn.a þyn-ffstur í stoáuti, og hef-
ur svo verið f jöflýnt um hann. í
fjölmfiðflium, og annarstaða-r sJ.
dáiga, að vart er þörf á mifcliu
við bað pð bæíia. Skortur á húSst-
nasði hiá m'ennfesfcólaneme-nd-
um e-r öffl-um kunnuigur svo að
þó fiármagn ha-fi verið stór-
hæfcikað til sfcólamála á sí^ustu
ánum og nýtízku skóíli hafi ver .
'ið tryggður, þá hefur nemenda-
fjöfldí a/ufcizt sivo, að það mennta
skóialhúsnæði sem fyrir h'endi
er, er algjöriega ófullnægj,air:di.
Til þe’ss að mæta þessum aufcna
fjölda nemenda hafa yfirvöld
lei-gt ýmis húsnæ-ði, sem aildrei
munu koma til með að flnllfl-
nægja þeám ltröfum um metnnta
Skóla sem yfiirvöldin sömdu
sjáM, þ.e. reglllugerð um mennta
skól-a á síðusitu árum og við
mietum þá viðOleáitni, þó er ekfci
nó-g að gent, húsnæðisméiílin eru
Eftir Guðmund
Árna Stefáns-
son nemenda
í menntadeild
Hafnarfjarðar
i óJjestóff og þu-rfa skjótrar úr-
l^usnar við.
Cnínowar á-kvarðanir sem
texnar enu um menntamál, er-u
einungls teknar aí yfirvölduim-.
Þiessu viljum við að breytt
verði. Vig viljum að stj'ómvöid
tafci upp virfcairi samskipti við
n'emiendur og veitd þeim full-
trúa í afliar opinberar nefndir
er fjalila um menntamál. Mjög
sjaldan hefur verið haft eam-
band við nemienduir um mikil-
vægar átovarðanir um mjennfe-
máli, þó var fuiltrúi nemenda
hafður til ráðuneytis við sa-mn-
skóflia og er það vefl. En það e-r
ekki nóg. Nemlendur æltitu að
eiiga sæti í ölflúm. nefndum um
sfcóiamál), þvií sfcól-arnir eiru
tilkomnir vegna nem:en-dannæ
og em það etoki þei-r siem lifa
og hrærast innan veggja sfcól-
ans, og s'.em finna hva-r skórinn
toreppir að og vita þvd eíllaiust
um feiðir till úrbóta.
Á s. 1. ári náðist mierku-r áfang'
á sviði mienntasfcólamála, er
Alþingi samþ. að veita fuMtrú-
um nemenda þátttöfcur. í stjóm
un skóflilanna! Hér er um gam-
afl-t baráttumál miennfeskólanem
enda að ræða og því var þess-
um .áfanga fegrsað hjarfenlteffa.
EN þrátt fyrir það má efckí láta
staðar nurnið heldur v-erður að
halda áfram á söm-u braut. —
Það hesfiir aðeins verið unninn
áflaingi og annar áfangi enn eft-
iir þa-r til- nemiendur hafa náð
jafn imklum ítökum í stjórnun
skólanna og toenn arar og sfcóllla-
sitjórar hafa í dag. Hér er því
um baráttu tiil au:kinnar sjálfe-
stjórnar að ræða, sem viðúrr-
kenning hefir fenffizt á. Það
’iefir a-l'la 'fmia verið viðuir-
toen-nt í iýSræðisrJkj-um frá
fyrstu t"'"* itS míeirih'lutaiflofcfcar
fari með ramkvæmd-aval’dið. —
Þannig ætti það eín'nig að vera
í • samifélagi ml-enntestoóilanna
þa-r sem n-emendur eru án efa
í stórum meirihlliuta, og því get-
ur það allsi etoki talizt ósan,n-
gjörn krafa að við nem'endur
kn'efjumsit notokurrar sjáiifstjórn
ar í okfcar litla útoólasamfélagi.
Þó verður ætíð að. Ue.vgj-a á það
brýna áherriu, að góðsamvinna
ríki á milili nem:enda og kenn-
Þetta er Krasnodar í Sovét
Borgin Krasnodar í SovétríKjun-
um liggur á hægri bakka Kuban-
fijóts. Sú borg hefur vaxiS gífur-
lega á síffustu árum og fyrir
bragðiS mikið verið byggt- Hún
er í Norður-kákasíska sovétsvæð
inu. Borgin var stofnsett 1749 af
Katrínu drottningu 11. og nefnd
lekaterinodar. Hún er aðalborg
Kubankósakkanna fyrrum. Mynd-
in sýnir nýtt íbúðahverfi. Minnir
þetta nokkurn á Breiðholtið eða
önnur íslenzk íbúðahverfi?
Kannski ekki, og svo vitum við
ekki hvernig húsin eru að innan.
ara í öLlum málum skólans, og
samskápti þeirra vei'ði stórum
aukin.
Þá eru bótoamál nem:e.nda
ekki í sem beztu- ásigfcómulagi
c-g þurfa gagnserðrar endurskoð
unar við. Er það l'ágmiairlkisfcnaía
okkar að bófcsöilium v;erði mein
uð frjóls gróðaáfliagning á
fcennslubætou-r, enda er það í
hænta móta mjög óeðl':Vegt að
það sfcúii vera gróðafvrirtætoi
að seil.ia bláfátæfcum ne'mend-
um fc'err.--lubækur. Er ásta-ndið
orð'ð s-lrkt í bókamiáfllum ototoar
n-emlenda. að vi-ð s.iáum ofckuir
etotoi a.ð’-a ffieið ífæra en að
stofna oktear ei.gið bófcf'foriaff,
sem er við eðliiégar aðrtæðúr
f fctoi b-eint æsitoáflevt. o-> e • p- -a
ráð otofcar við þvi úCreir.-ta ri-
stendi sem rík'.r. nenra 'rfir-
völd tatoi hig, skjótasta í taum-
ana.
Þa-r s-em ég er nemandi í
einni hínna svoköliluðu m-ennta
deild sem stofnaðar voru s-J).
ár, eru mér þei-rra máil sérstak-
lega hugleifcin. Mer.intadéildirn-
ar út af fyrir si-g eru áð mfnu
áliti óæskile-gar stófnanir,
végna t>ess að húsnæ& þtirra
er oft innan gagnfræ'ðasteóla,
og þa-r með útséð um mögufl'eilsa
á að framfy.ligja regflúgerðinni
um mien'-ntaskóla. Þó réttlæti ég
stofnun m'.enn-tadeild?.''innar >
Hafnarfirði, s-em er tUkominn
a,f öðrum forsendu-m e-i d-eifldin
á Aikranesl, þar sem að°'*is r ■
verið að s’-'j-t r,°rr°'d 'm 'é '
fyrsba betoto. í Hafníirfirði vn •
aðalátriðið með sto-fnun.unni a-5
sýna fram á áhuiga HafrnU 'ð-
inga á stofnum mienntasfcó-ia í
Hafnarlfirði, sem e-r tíHlkiomin
nauðlsyn. Er vonandi að stofnun
menntadieil-darinnar í Hafna-r-
fiirði verði til þess að ýta við
ráðamönnuim um að .sltofna
m-enntaskóla í Hafnanfirði hið
bráðasta.
Mörg önnutr mál er-u okfcur
menntaskói[aríemiendum ofariega
í huga, en ég iæt stáðar num-ið
að s'nni. Vil éer þó áðeiins að
lofcum láta þá óo’c og von í Ijós,
eð yfirvÖId tafci k öéj-r ofclcar til
með-fe,rðar og gn-i ''iðu.nandi
úrbætur tafa ’a.'sí. V 5 m’er.nta
sto,-i’.-i-T-n'- c'ö,-'-’ -1-0 -cem
einn n'.oð ■ • á bak við okflcar bair
áv'",Ti'’fl e:-'S og við höfum s°,nn
að og munim s°" a enn e-aU'
sl-ni ’ '3gum aðg. ð-
um á m o.gun. —

★ HÁSPENNULÍNA
MILLI HEMSÁLFA.
Lagning Iráspennuraf lí n a
írá Vestur-Síberíu til suðiir- -
hluta Úralfjalla er nú hafin.
Þessj lína, er 1000 kílómetra
Iöng og liggur um sovétíýð'-
veldið Kasakhstan, þannig
að rafveitukeríi þriggja af
mikiivægustu iðnaðarsvæðun-
um í Sovét-ríkjunum tengjast
saman þegar línulagnjngUnnl
er lokið. Möguleikar á nýt-
ingu raforkimnar á víðáttu-
miklum svæðum aiikást stöð-
Ugt og útreikningar sérfræðr
inga sýna, að notkun há-
spennulína er mjög hagkvæm.
Nýja raflínan sem áður vali'
nefnd verffur samtengd veitu
kerfi hins evrópska hluta
Sovétríkjanna* en þar er sam
anlögff afkastageta - rafoi-ku-
vera um 105 miUj. kw. (apn).
★ 40 ÞÚSUND MYNDIR Á
KLUKKUSTUND.
í einni af rannsóknastofum
t kjarnorkuvisin d astofnun ar-
innar í Dubna utan viff Mos-
kva hafa veriff sett upp í
tjlraunaskyni tæki, mynda-
tökutæki sem taka 40 þúsund
Ijósmyndir á hverri klukku-
—————————
stund af kjarnaefflisfræffi-
leguöi fyrirbærum. ForstöSu-
maffur 'rannsóknastofunnar,
V. Djelepov, hefur greint
fréttamanni APN-fréttastof-
unnar frá því, aff tæki þessi
eigi ekki sinn líka í víffxi ver
öld. Tækjabúnaffurinn getnr
ekki affeins tekiff þennan gíf-
uxlega fjölda mynda á skömm
um tíma, heldur eru tækni-
legjr kostir þejrra á öffrtmi
sviffum einnig gildir. Nú er
unniff aff því aff flokka og
búa undir frekari úrvinnslu
þann mikla fjölda ljósmynda,
sem þegair hefur veriff, festur
á filmu meff nýju tækjun-
um. — (apn).
* SEMENTSRISI
í UKRAINU.
Unniff er aff uppsetnjngu
stærsta sementsbrennsluofns
í Sovétríkjunum í seinents-
verksmiðjunni í Balakleja í
Ukrainu. Þessi risastdri, sívali
og hreyfanlegi brennsluofn
verffur fullsmíðaffur 230 nietrá
langur og 7 metrar í þvermál,
og hann mun framleiða 1.2
milljónir smálesta af sem-
entsgjalli á ári, en það svar-
ar til 60% aukningar á fram
leiffsluafköstum vcrksmjðj-
nnnar, eins og þau nú ent.
Ný.iasta tækni og aukin sjálf
virkni á æ fleiri sviffum fram
leiffslunnar eiga sinn þátt i
þessari aukningu afkastaget-
unnar. Semeutsframleiffslan í
Ukxainu mun á næstu áíum,
fram aff 1975, aukast um 5
milljónjr lesta árlega og í lok
tímabilsins verffur ársfram-
Iejffslan komin upp í 22 millj.
íesta af sementi. — (apn).
* NÆR 100 FRIÐUÐ
SVÆÐI.
Frifflýst Iandsvæffi iitnan
márka Sovétríkjanna eru nú
orðin næ’r eitt hurídraff tals-
ins. Nú síffast var þjóffgarð-
ur nr. 92 settur á frifflýsingai'
skrá og er hann í Visimai-
heraffi i Úral, nær 6Ö00 hekt
trrar larids aff flatarmáli. —
Ætlunin er að friðlýsa enir
fleiri landssvæði í framtíð-
inni og meffal þeirra sem
næst koma í röffinni eru hé’
uðin í nágrenni Khanka-vatns
ins norffan við Vladivostok,
horgina á Kýi'ráhafsströud
Sovétríkjanna. Þar em varp
staffir margra fuglatcgunda,
storka, álfta og japanskra
traria, svo dæmi séu nefnd,
og þar e'r einnig aff fjnna
ínargar sjaldgæfar plöntuteg-
undjr, — íri. a. vjllt lótus-
blóm. — 'apn).
4SKORID
6 Frmmtudagur 24. febfúar 1972
Fimmtudagur 24. febröar 1972 ?