Alþýðublaðið - 03.03.1972, Blaðsíða 7

£H!£ÍDÍXD
Útgáfufélag AlþýSublaðsins.
Ritstjóri:
Sighvatur Björgvinsson.
I heimsókn
hjá vinum
I gær komu íslenzku forsetahjónin,
Dr. Kristján Eldjám og frú Halldóra
Eldjárn, í opinbera heimsókn til Finn-
lands. Var þeim tekið mjög vel og vin-
samlega af fulltrúum finnsku þjóðar-
innar. Munu þau dvelja í Finnlandi fram
til 6. þ.m., en í fylgdarliði forsetahjón-
anna eru m. a. nokkrir íslenzkir blaða-
menn, sem sent hafa heim fréttir af for-
setaheimsókninni og af f innskum málef n
nm, eins og mátt hefur sjá á síðum ís-
ienzkra blaða undanfama daga.
Finnar og íslendingar eru ekki eins
skyldar þjóðir og t. d. íslendingar og
Norðimenn, en þó er margt líkt með
þjóðunum tveim. Báðar urðu þær að
lúta elerndum yfirráðum um langan
aldur og hafa tiltölulega nýlega öðlast
sjáífstæði. Báðar þjóðimar eiga sér sér-
atæða þjóðlega menningu, sem þeim er
sérstaklega umhuguð. Báðar þjóðimar
njóta nokkurrar sérstöðu í norrænu
Samstarfi, Finnar sem útvörðurinn til
austurs og fslendingar sem útvörðurinn
tii vesturs, og báðar leggja þjóðirnar
mikla áherzlu á eflingu norræns sam-
starfs.
Enda þótt skyldieiki sé ekki mjög ná-
inn milli íslenzks og fmnsks menning-
arlífs og íslenzkrar og finnskrar’ tungu
standa þjóðirnar þó mjög nærri hvor
annnrri. íslendingar hafa kynnst Finn-
um m. a. af verkum mikilhæfra finnskra
iistamanna bæði af eldri og yngri kyn-
slóð og margir þessara listamanna, eins
og t. d. skáldin Runeberg og Topelius
og tónskáldið Sibelius, hafa orðið s-
ienzfcu þjóðinni mjög hjartfólgnir. Þeg-
eæ Finnar háðu sitt frelsisstríð fylgdust
fslendingar með óbilandi kjarki þeirra,
þrefci og þrautseigju af mikilii aðdáun
og í raunum finnsku þjóðarinnar átti
hún samúð íslendinga sem reyndu að
liðsinna Finnum eftir því, sem fámenn
og þá fátæk þjóð megnaði.
Finnar eru dugleg og hreinskiptin
þjóð, sem fslendingum er sómi af að
vera í sérstökum vináttutengslum við.
Hlýhugur Finna í garð íslendinga hefur
þegar komið í ljós við mörg tækifæri og
er nú enn ítrekaður í sambandi við
heimsókn íslenzku forsetahjónanna. —
Megi sú heimsókn verða til þess að
k'eysta enn vináttuböndin milli þessara
tveggja þjóða og auka enn á samskipti
þeirra og samstöðu.
□ EINS og komið hefur fr>am
í frátifcum, hugðiust Bandaríkja-
menn sieimda genvihnött til Júpi
ter — þann fyrsta þangað —
þann 2. s.l. mánaðar, en ufðu
að fresta því þá v’iegraa v'eðui-s.
Gteinvihnetti þessum, siem
vegu-r 250 kg, hefur verið gefið
na'fniið Pioner 10, og er áætlað
að förin tiOi Júpíter muni taka
hatnn tvö ár, og er hann þó
hmðskneiaasti gervihnöttur, sem
slkotið hiefur verið á loft til
þ'essa. Fyrsitu viku ferðarinna •
miun hann faitt 800,000 km á
hvteirjum s'ófliarhring.
Þegar hann svo kemst inn j
aðdráttarsvið Júpíters — en að-
dráttaraia ihans ler 1000-falt
st'ei-kara en aðdráttaii-a'íll ja fð- ;
— hefðir Pioner 10 hdlidur b!et-,
ur ski-iðinm, og ná'lgast ákvö: i".
unarsltað sinn með 79,200 - _
hraða á klst., en það v'erður
undir lloik næslta árs. Eftir þáð
heildur hann' svo áfiram för sinni
í ibeinni línu út í geiminn, —
©nidiaDaiusit.
Þá fjóna siólarhringa, sem það
ts'kur Pioner 10. að fara fram-
h.iá hinrú raarðguíliu og blágráu
plánefcu', vierður hann ekki að-
gefíar’.a'us. Hann mun taka þar
10 Ijósmiymdir og sienda tí'l járið-
air, auik þ:ess sem vísirdatæk-
in Sem hann er búinn, munu
rannsaka áegullisivið plártetunar,
næsfcu loftlögin við hann og
geisilaavið hanst, og senda nið-
urstöðiuinnar tiil stöðva á jörðu
niðri.
NASA — Banda'rísflca g’eim-
rann.söknastofnunin — tiefliur lík
legt að hið geislavirlka sivið um-
■hverfis Júpíter, sé aijllt ag mMlj-
ónMt „stertoara" en hinir sivo-
nefndu Van A;',.cns-bel.i kring
ium jörðina.
Einn þeirra frægu „fyrstu“.
Þær vísir.'dállegiu niðurstöður,
sem Pionjeir 10. mnjn senda til
janðair, ef aillt geingur að ósk-
um, verða fyrsitu upp'lýsingarn-
a.r sem mönnum berasit um
hina huldu „ásjóniu“ Júpite -s,
pC'ánatunnar siem er í 800 milflj.
km fjairtegð frá jörðu. Pioner
10. ber þvi „frumh.erja“-nafn
siitt meg réttu, gangi för hans
samiklvæmt áætluimum þeirra
hjá NASA.
Þsegar gervihnötturinn- náflgast
,.úth.vterfi“ Júpíters, hefur hanri:
farið 1000 miflljón km vega-
Jepgd á innsveigðri braut sirní',
eftiraðhann hefurverið borinn
af AtíIias-CentaiUir geimfláiug
Þ'rslta áfangarn.
Þe,ga.r þeir hjá NASA til-
kynn.tiui að' afróðijð væri að freista
að senda genvihmött í nánd við
Júpíter, fyfllgdu þeiirri tiilkynn-
iriiru þær uppiflýsingar að pflá-
netan viútist stafa frá sér svo
sterkri „iinníri" orlí.u að næst-
uim mœtti llíikja hen'ni við litfla
stjörnu.
Yfir 75% af ,,efninu“ í Júpí-
tter er veitmi, og það er hugs-
anlegt að hann hafi ekkert
,,fiast“ yfiirborð.
Bygiging plánetunnar „getur
verið þétt gastegund, eða flijót-
andi vetoi með þéttari lögum
iefjtir því sem inna.r dregur, og
ef til viM með ,,föstum“ vetnis-
kjarna“, segja geimvísinda-
miennirnir hjá NASA.
„Hugsianíl'egt er að einhv;ers
konar líf fyrirfinnist í andrúms
loifiti Júpiters“, segja vísind'a-
mienn þiessir, og því var bætit
við, að þessi könnun Pioners
10. táknaði upphafið að vísinda
fllegri könnun hinna fjarlægari
pöáiniata.
Þá miun gervihnötturihn
senöia tiil jarðar fyírstu upplýsT
ingarnair um geimiryflcshnoðir-
ana, en það eru efniskenndir
Ælókar 1,600 m tffl 770 km í
Iþvenmjál. siem haflda sig á mílUi
gönguibraúta Mars og Júpífers.
Fremur villi-
dýr en búfé
ANNARS BLÆS AFRÍKA UPP
□ Á hverju ári blása upp víð
flæmi af ræktanleg'ri jörð og
beitilandi í Afríku, svo að þar
myndast eyðimörk. Sérfræðin.g-
ar í ræktun oig lartdbúnaði heyja
harða baráttu gegn þeirri þró
irn, í von um að geta að minnsta
kosti haldið heinni í skefjium.
Bcmir.-rfo.ki uimihverfis-séríræð
i-ngurimn, Thane Riney, heldur
bví fram að drága magi; að m-u:i
í>’ ‘urtnbiEr: og 1-a-ndie-yð-
ingur'ini á vis-um svæ-ðum. að
m ■ i/i a korti, rr að þ-ví að íly ja
þ"”" ;ö aftur hó-pa s-tærri villi-
dýra.
Það er búCénaðurinn, sem
lan-di.-.TOienn hafa n-ú eignazt,
hja'r-ðár saiuðikinida oig nautgir.ipa
s-cm gamga ' á beitiflamdi'nu, er
eigi í raiunimni sök á uppbllæstr
imum, sieigir R-iney. E-n hann
ier l'jamkvaemdasfj'^ ii þeiatjdr
stofnunair imn-ani samtaika Sam-
einu'Su þjóðannia, s©m ætflað er
að vimna að varðveizlu s-kóga og
vMidýra, ög e-r ein af undir-
stofmunum FAO
Rinie-y telur, aS Þa-r aem upp-
bliásturi'nin sé mestu--. b-e-ri að
flytja afllain búfé-nað á brott, sem
éfcur uP'P allt gras, og flytja
Iþ-a.rtigað vU-l-idýr, s-em hafa ekki
líkt því eirt-s neifltvæ-ð á-hrif á
ig’-c'fílur'min, he-ld.ur bviea’t á móti
mj'cg svo jákvæð áhrilf, o-ft og
tíðum. Tæik.n'il-egiir sérfiræðingar
og vísindamenn hafa uim ár-abil
viðurkieinint það sem staðrteyrtd,
að jöirðin sé rænd nvikiJtvægwm
efnum smáim sam-ain, bæði fyr-
FramhaM á bl/?. 11.
6 föstuifagur 3. marz 1972
□ ABE-L Muzorewa bisk-up
er einn af þeim persóunfeik-
umi sem vaikið hefur furðui á
alþjóðavet iVangi í teng-sl'um
vig. krepp.una, sem nú ríkir í
R'hódiesíu. Áður en Piearcie-
sfendinefnd Bretlandssitjórnai’
fltom tiili Rhódesíu, fyrir átta
vikum síðan og bji’jaði að
gfeira víðreist um Jan.dið, ti-1 að
(komast a'ð hivernig Afríkubúar
tækju Smiíth-Homie sáttmál'ani
um, höfðu mjög fáir hey-rt
hinnar fámlennu Rhódesíu-
siendiniefnd-ar frá „Unilted
Methodisit Church of Amle-
rica“ gfetið.
í dag e-r Muzorewa þekktur
um, gjörvaflJan h'.eim vegria
sarrrtaka hans, ©r nofnasit
„'Africa-n Nationafl Congriess“,
seim hafa stjórnað og skip-u-
lagt andstöðuaðigierðir rhódfes-
fslkra AfríltUibúa gegr sáttmál
anum milfli Ian Sm-ith og
brfeziku S'tjórnai’innar mieð
mijög g'óðum árangri.
& Neikvætt svar heim.
P.eairce-sendinefndi-ri mur
Iþví að llíki-ndum snúa hfe.iim
á flieig mieð ert-t stánt „N'ei“ af
v'egarnesti, vogn-a samtaka
Muzci’-ewa, ANC.
M-uzoriew bisku-p var stadd-
ur fy-rir nokkrum dögum í
London o-g gaf þá til ki'nrtr
(eftixífiairianjdi: „Martlcmið ANC
ter aið vetta AÆrfikulbúum mögir
flieifit'a á að láta í fl jós ands'töðir
MYNDIRNAR:
Efri myndin: Þetta er Muzorew
biskup á Trafalgar torgi í Lon
on að halda ræðu á fjöldafund
Lögreglan heldur áheyrendum
nokkurri fjarlægS. Neffri myndir
ian Smith forsætisráðherra
Rodhesíu, foringi þeirra sem haid;
vilja blökkumönnum niffri-
sína giegn Smith-Home sátt-
máílianum og enu ekki ofbte'lld-
issamtök. Við buirtrekum allt
ofb.eldi, og á sama tíma bua’lt-
r.ekum við sáttmála, sem mun
alldiiei veita AMkönum. í
Rhódesíu jafnrétti, burt séð
f-rá hv-ernig li-tið er á hann
frá trúailegu eða hagrænu
sjónarmiði."
Þá var hann sp-m'ðu-i’ hver
tilgangur komu hans tifl Lond
o-n væri og svaraði hann:
„Tifligangurinn ®r að útskýra
fy-rir fófltki, að það getur hjá-lp
að oklku'i’ m'eið ofbeldis-lau&u'm
aðgierffium, mieð því að vleiitá
þrýsting. Peaa’oe-se n d i n efind-
in á vafal'aust eftir að snúa
heim með það svan’ tiil brezflcu
irílki'sstjóriniarinn'ar, að’ mieiri-
hiliuti AM'kana í Rhód.e-sí-u vísi
sáttmál'anum á bug og er ég
hin'g'a'ð komínn til að uppvísa,
ihviea’ju hægt er að áorka, e-f
oiibeldinu verðu-r halidi-ð u-tan
við alfliar mótmælaaðgferðir,
sem af því kun-na að rísa.
e% Öflugri fyrirheit.
Fyrirheitin gegn uppreisn-
ar írikisstjórn Rhötlesíu ber1
að taka til gagngerrar endur-
skoðunar með aukinn styrk
í huga.. Skandinavísku löndin
hafa verið til fyrirmyndar, í
þessu tifliti, og væri það ein-
dregið að okkar ósk, að önn-
ur lönd. hefðu verið eins stað
föst og hefðu veitt FN-tilmæl
unum, um hertar aðgerðir,
jafn áhrifaríkan stuðning-
Ef gagnaðgerðirna-r eru
nógu áhrifamiflíi'ar, m-un skap-
ast rhódies-isik u-ppr;eisnar-ríkis
sfljórn ó tveim fors&nduim: —
Með ti.Llli,ti till erle-nds gjaJd-
:ey-ris og erlen'dra f.járfestinga.
Auk þess ó's'ku'm við eftir rau l
hæfri ráðsit-efnu um framtíð
Rhódesíu, hið bráðasta, sem
í þurfa aið vera fiu-lltrúar frá
brezlí-u stjórninni, ríkisstjóm
RhódiÉsíu og 1'uMlTúa-r ú-r hópi
Afrikubúa í Rhódesíu.
& Hinir handteknu.
■Hér mieina ég einnig afrís'ka
stjórnimálamenn, sem sitja nú
í fang'eflsi, en sa-mitímis mun-
'Um vi-ð í Rhódesíu hald-a á-
f-ram of'beiMisCiau-suim gagnað-
gerðum okkar ge-gn hvíta
minrihlutanum.“
M,uzorewa var spurður,
hvort ekflíi væri hægt að mæfta
gegn þátttaku ANC í rauim-
hæfri ráðstefn-u um firaiwtíð
Rbódes'u, á þeim forsendums
að þau væru ópólit’sik s-amtök,
og sivaraði hann þá: „Samtök
o'klkiair hafa ris'ð u-pp í 'ein-
rórna andmælum gegn s'átt-
milawra og ar'.dmæ'ju.'n gegn
yfirsitjórn hvíta minni hlut-
ans. Við höfum ofldkair eigin
stjórnmálasérfræðingia og lög-
fræðiQegu ráðu'n-a-'uita og virk-
um við því rétt ei-ns og hvier
önnu-r pólitísk samitök, Sem
sflfendur, en önnur stjói’nirrtállia
samltök á vegu-m Thódsi's'eik/a
Al'iíkubúa eru ölögleg.“
& Muzorewa settur inn?
I heimsókn. sinni tifl London
hafði Muzorewa m.a. haft tal
af brez'ka vairautianriki'sifáið-
hferranum Joseph Go'dþer,
þ i n gmön-n u m í h afl dsf 1-okflcsins
og VerkamannaPlokksins, og
ivonaðist hann einnig til -að
-rtá tafl-i a-f forsæti-srá'ðhfeorian-
um Edward Heath, áður en
’hánn héilidi hieim á lleiið. En
hfeimia í Rhodesi-u framif.teytiir
hann lífinu í örvæntingu -uim
að hann ge'ti ei-nh-viern daginn
'verið fliinieipp'tiuir í fainigelsi. —
„Ég r-t r’’M geint -m-ár í
'bli q P1 , 1 - rtl i’-r-'-rp-c: "
.öo -'t em- h'í Vp. x-r :« 0'-
c/:'!? .ó •’
Þr-r i■*-> rj ;C-,v* V> : u r- ' ” vc;r(ijr
A-.-n fVti-, ,-1’
iVip;ic--'rí _ 0-p Arf c’- ba'ð,
'**■■"*' ég rl-’-e te-gí út ! þes-r.i
störf.“
»> Ef við iö'-liini i
gíeymsku . . .
„Ef avo gagnaiðlgie nðirnaf
flcoma eflíki ti-1 mfeð a.ð hafa til-
ætluð áihirif, þ.e -ef efldkiert verð
-ur af neinni 'vau-nhæfri iráð-
slefnu og ef ofbell'disl-aiusa flner
ferðin -J'e :-i S.mi th sýn.ir sig
®ð Vera ónæg, m-uniuð ’þér -þá
viðha'fa ofbeldi?" sipiuirðiu
-bl'aðaimienn hann, en hamn
svairaði imm hæfl: „Siem sitend-
'ur höfuim. vig ökkert saim'biamid
við sikæi’TuC-ðlaflioikikan'a, sem
ibegpir ©ru tetonir tift starfia í
Rhód.es u og hafa ge.rt til
ska,mms tíma. En -e-f urrh-ei-m-
uirinn iPÍleym'-r ckk'uir, gifiVf’
svo fiariið, -ð ég ^æt’ði s'-'ria
til ofibieVJÍs iðalferðia-. En fvirsit
ve-ði'im vi-ð að r£'vna ^&’ila
a-i.'.-a mögulisiika til EuCils.“ —
Föstudagur 3. marz 1972 7