Alþýðublaðið - 14.01.1973, Blaðsíða 4
Miiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiis
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
KENNEDY EFT
Er hann sjálfsagð-
ur sem forsetaefni
demókrata árið 1976?
Er hann sá eini, sem
getur sameinað og
endurnýjað hinn
sundraða Demó-
krataflokk? Hefur
hann spilað skyn-
samlega á spil sín?
Er það rétt, sem
margir segja, að
hann geti „gengið
inn" i Hvíta húsið
eftir næstu forseta-
kosningar?
Að ameriskum lögum
getur forseti ekki boðið sig
fram til þriðja kjörtima-
bils. Nixon verður að
draga sig i hic árið I97G og
það gefur demókrötum
mun bctra tækifæri, en
þeir áttu i nýafstöðnum
kosningum. Það er næst-
um ógerningur að sigra
forseta, sem býður sig
fram til embættisins i ann-
aö sinn. Árið 1976 munu
demókratar og repubii-
kanar hins vegar standa
jafnfætis. Nýjan forseta
vcröur að kjósa. Löngu
fyrir kosningarnar i
nóvember s.l. var það al-
menn skoðun hjá fóiki i
öllum þjóðféiagsstéttum,
að Kichard Nixon, forseti
væri ósigrandi. En biðið
þar til 1976, sögðu flestir
demókratar. Þá mun
Edward (Tcd) Kennedy,
öldungadeildarþingmað-
ur, flytja inn i Hvita húsið.
Flcstir hinna lang-
rcyndu stjórnmálamanna
i röðum demókrata viður-
kenna nú, að McGovern,
öldungadeildarþingmaö-
ur, hafi aldrei getað sigrað
Nixon. Þeir samþykkja,
að jafnvel Ted Kennedy
mundi ekki hafa getað
gert betur, en segja, að
með Kennedy — sem er
lang vinsælasti demókrat-
inn meðal mikils þorra
kjósenda demókrata —
hefði kapplcikurinn orðið
mun meir spennandi og
úrslitin ekki verið alveg
eins ótviræð.
En Ted Kennedy héit
fast við ákvörðun sina um
að fara ekki i framboð.
llann neitaöi að taka þátt i
prófkosningunum. Hann
neitaði öilum hugmyndum
um að hann gæfi kost á sér
ef demókrataflokkurinn
yröi ekki á einu máli um
frambjóðanda —
McGovern, Edmund
Muskie, Henry Jackson,
Hubert Humphrey eða
aöra.
Kenncdy vildi heldur
ekki iáta útnefna sig sem
frambjóðanda til vara-for-
seta. Jafnvel þótt sam-
steypan McGovern-
Kennedy e.t.v. hcföi getað
unnið sigur á Nixon-
Agncw, þá þótti Kennedy
staða varaforseta ekki
nógu gott starf fyrir sig.
Hann hafði allt aðrar áætl-
anir á prjónunum. Hern-
aðaráætlun hans — gerð i
samráði við nánustu
stjórnmálalega ráðgjafa
hans — var á allt aðra
lund. Vindurinn blés fyrir
Nixon um öll Bandarikin
árið 1972. Hinn ungi öld-
ungadeildarþingmaður
frá Massachusettes gerði
sér þetta fyllilega ljóst. Ef
hann léti bjóða sig fram á
inóti Nixon, þá myndi
liann tapa af einskærum
stjórnmálalegum ástæð-
um. Jafnvel þótt hann nyti
Kennedy-nafnsins meira
en nokkru sinni, þá stóð
hann andspænis þeirri
erfiðu þraut — sem hafði
þjóöina með sér. Nei,
þökk. Kennedy, sem að-
eins er fertugur að aldri,
gat mætavel beðið i fjögur
ár til viðbótar.
Glaumgosi og gleði-
maður?
En það voru einnig önn-
ur atriði með i leiknum.
Ted Kennedy vissi, að
hann þurfti meiri tima
sem öidungadeildarþing-
maður og framsækið,
stjórnmálalegt afl. Hann
gat áfram notið góðs af
Kennedy-nafninu, en hann
varð einnig að sýna al-
menningi, að hann gæti
unniö s jálfstætt — af vizku
og vilja til að leggja sitt af
mörkum. Honum var ljóst,
að hann þarfnaöist já-
kvæðrar auglýsingastarf-
semi — vegna þess að
hann vissi, að milljónir
Bandarikjamanna höfðu
hingað til litiö á hann sem
glaumgosa og óvarfærinn
ökufant — jafnvel
drykkjumann. óheillaat-
burðurinn þann 18. júli
1969 á Chappaquiddick-
cyju — þegar Kennedy
keyrði út af brú með þeim
afleiöingum, að hin unga
Mary Jo Kopechne
drukknaði — er enn svart-
ur blettur á ferlisskilriki
Kennedys. Það liðu niu
klukkustundir þar til hann
tilkynnti atburðinn. Þar að
auki voru margir „vafa-
samir” atburðir tengdir
slysinu og aðdraganda
þess- — sem margir
Bandarikjamenn geta enn
ekki gieymt.
En Kennedy trúir þvi
augljóslega, að almenn-
ingur — eftir fjögur ár til
viðbótar • — muni hafa
gleymt drukknunarslys-
inu. Fólk, sem er honum
nákunnugt, telur, að hann
muni á næstu fjórum árum
sýna kjósendum, að
hann er enginn mömmu-
strákur lengur, né heldur
gleðimaður eða maður,
sem snafsar sig þangað til
hann blaðrar og bullar —
en slikt hefur hent hann
jafnvel á þýðingarmestu
pólitisku samkundum. Á
næstu fjórum árum mun
hann ötullega starfa að
þvi, að fá sett lög um vin-
sæl mál — svo sem félags-
legar umbætur, sjúkra-
tryggingar, aðstoö við
aidraða. við minnihluta-
hópa og flóttafólk. Þetta er
sannfæring stjórnmála-
sérfræðinga og blaða-
manna i Washington og
annars staðar i Ameriku.
Kennedy — segja sérfræð-
ingarnir — er eini maður-
inn, sem getur sameinað á
ný verkafólk og verka-
lýðsfélögin. Þar að auki er
svo æskan — nýir kjósend-
ur, sem hvorki muna né
vita um drukknunar-
óhappið og glaumgosalif
Kennedys. Annað þýðing-
armikið atriði er, að árið
1976 munu allir þeir demó-
krataforingjar, sem nú
cru þekktir, svo sem
McGovern, Jackson,
Humphrey o.s.frv., vera
orðnir of gamlir.
Arið 1976 verður Ted
Kennedy 44 ára gamall og
hefur þá að baki tvö kjör-
timabil sem öldungadeild-
arþingmaður. Eftir tapið
7. nóvember s.l. á
Demókrataflokkurinn
engan i rööum yngri
manna, sem stendur
Kennedy á sporði. Á
pappirnum — eða hreint
rökfræðilega — telja sér-
fræðingar, að möguleikar
Kennedys séu ótrúlega
góðir.
Kvaöning frá
forsjóninni
Af tilviljun fékk ég tæki-
færi til að eiga orðastað
viö móður Kennedy-
bræðranna, frú Rose
Kennedy, fyrir u.þ.b. hálfu
öðru ári. Ég var á leið til
Noregs og var snemma á
ferðinni til að fá sæti i
áætlunarvélinni á milli
Washington og New York,
en þar ætlaði ég að skipta
yfir á SAS-vél. Ég sat i
sæti ininu við gluggann
niðursokkinn i að lesa bók.
Einmitt þegar flugvélin
var á leið út á brautarend-
ann kom eldri kona um
borð — sú allra siðasta af
farþegunum — og settist
við lilið mér. Ég kom strax
auga á, að þetta var frú
Rose Kennedy og var ekki
svo litið undrandi. Ég
hafði lesið i morgunblöð-
unum, að hún væri vænt-
anleg heim frá Paris, en
þar hafði hún setið ein-
hverja alþjóðaráðstefnu.
Til að byrja með lét ég
sem ekkert væri og hélt
áfram bóklestrinum. Að
sjálfsögðu gat ég ekki ein-
beitt mér, þar sem blaða-
mannsskilningarvit mitt
sagði mér að ég yrði að
notfæra mér þá aðstöðu,
sem ég var þarna svo
óvænt kominn i. Vanda-
málið var aðeins, hvernig
skyldi á málinu tekið —
hvernig gat ég á kurteis-
legan og hæverskan hátt
hafið samræður. Ég veitti
þvi athygli, að frú
Kennedy hélt á hinum
kaþólska rósakransi sin-
um með hægri hendi. i
vinstri hendi hélt hún á
blaðastafla, sem auösjá-
anlega voru minnisgrein-
ar frá mótinu, sem hún
hafði tekið þátt i. Augljós-
lega varhún á leið heim til
sin i Massachusettes;
þessi flugvél átti að halda
áfram til Boston eftir
millilendingu á J.F.
Kennedy-flugvellinum i
New York.
Nokkrar minútur liðu.
Til allrar hamingju var
það hún, sem hóf samræð-
urnar með nokkrum orð-
um, hve þreytt hún væri
orðin á flugferðum.
— Já, frú Kennedy,
sagði ég kurteislega. —
Þér hafið flogið alla leið
frá Paris, svo það er ekk-
ert einkennilegt, þótt þér
séuö þreytt.
Hún var upp með sér
yfir þvi, að ég skyldi vita,
hver hún var og auðsjáan-
lega var hún hrifin yfir
þvi, að ég skyldi hafa lesið
um mót það, sem hún
hafði setið. Það var háð á
vegum samtaka, sem
starfa til hjálpar fötluðum
og vanþroska börnum.
Eftir stutta hrið, og eftir
,að ég hafði kynnt mig,
beindist talið að stjórn-
málum. A þeim tima var
enn mikill vafi um; hvaða
mann demókratar myndu
velja til forsetaframboðs
árið 1972.
— Eftir hina þungbæru
og örlagariku atburöi i lifi
yðar geri ég ráð fyrir, að
þér viljið helzt halda yður
frá stjórnmálum i fram-
tiðinni? spurði ég.
— Nei, langt i frá, svar-
aöi hún umhugsunarlaust.
Ég elska stjórnmálalifið.
Það eru örlögin og forsjón-
in, sem hafa ákveðið að
fólkiö i fjölskyldu minni
eigi að bera þá ábyrgð,
sem það hefur axlað i
sambandi við stjórnmál og
opinber mál.
Það hefði hreint út
sagt verið neyðarlegt, ef
ég hefði spurt hana um,
hvort hún vildi sam-
þykkja, aö hinn eini eftir-
lifandi sonur hennar,
Edward, gæfi kost á sér til
forsetakjörs. A nokkrum
árum hafði hún misst syni
sina Jack (J.F. Kenncdy,
forseta), Bob (forsetaefn-
ið Robert Kennedy) og
eiginmann sinn Joseph.
Synirnir tvcir myrtir.
Eiginmaðurinn dó af slagi.
Væri það ekki eðlilegt,
h\ugsaði ég, að hún helzt
vúldi, að yngri sonurinn
léti sér nægja að vera
ötdungadeildarþingmað-
l r? , Ég þurfti ekki að
s )yrja spurningarinnar.
I ún hóf sjálf máls á henni.
— Ef Ted vill ekki láta
s ír nægja að vera öld-
i ngadeildarþingmaður —
e; hann vill reyna að kom-
?it ennþá hærra — þé skil
f { það vel, sagði hún. Ég
li á þetta sem köllun og
ÍKgðun, sem hann ósjálf-
i-jtt verður að fram-
Ivæma vegna þess að for-
sjónin hefur ákveðið að
svo skuli vera. En ég vil
ekkert um það segja, hvað
framtiðin kann að bera i
skauti sinu fyrir Teddy. I
minni fjölskyldu höfum
Ef Edward Kennedy, öldungadeildarþingmaður, býður sig fram til forseta í kosningunu
er það 100% öruggt, að reynt verður að ráða hann af dögum að því er sérfræðingar fr
leynuþjónustunni segja. Stærsta spurningin er e.t.v. að hve miklu leyti Kennedy getur
orðróminum um, að hann sé mömmudrengur, glaumgosi og gleðimaður. Eftir Erik Ber
Sunnudagur 14. janúar 1973