Alþýðublaðið - 12.05.1974, Blaðsíða 5

Alþýðublaðið - 12.05.1974, Blaðsíða 5
Sunnudagur 12. maí 1974. Sunnudagur 12. maí 1974. BAULIÐ OG MÚTMÆLIN ERU HÆTT - SLAGORÐIN OG PLAKÖTIN SJÁST EKKILENGUR - í STAÐ ÞJÚTA NÚ STÚDENTARNIR UM SEM NAKTIR BYSSUBRENNDIR Stúdentaóeiröunum, sem átiu sér stað í mörgum hóskólum í Bandarík junum til skamms tíma, lauk, þegar herskylda var afn- umin þar i landi og bandarísku herirnir voru fluttir frá Suður-Víet- nam. Nú, þegar sólin er farin að skína á ný og vorið og sumarleyfið nálgast, kemst aftur rót á hugi stúdenta. Það verður að beita einhverjum ráðum til að minna fólk á tilveru þeirra. — En stóra spurningin er: HVERNIG? Svarið er fundið: „STREAKING" (strip- hlaup) kalla þeir það. Þetta byrjaði í smáum stíl, — einn og einn stúdent tók sig til og hljóp nakinn milli bókasafn- anna og fyrirlestrasal- anna. En á þvi herrans ári 1974 vekur slikt ekki meiri athygli, en þegar Adam og Eva voru að risla sér nakin i Eden forðum tið. begar 533 naktir stúdentar lokuðu hraðbrautinni i gegnum Maryland fyrr i mánuðinum var það hinsvegar frétt fyrir blöð, útvarp og sjónvarp. Þessvegna gat háskólinn i Georgia sent frá sér tilkynningu um það daginn eftir, að 1000 stúdentar hefðu efnt til stríphlaups á háskólalóð- inni. Metið i striphlaupi var sett i Colorado, þar sem 1200 stúdentar voru kviknaktir i fjögurra stiga hita. Það verður að kallast afrek. Met i uppáfyndingasemi i þessum efnum var sett i Illinois, þegar fjórir naktir stúdentar stukku með fallhlifar úr 1003 metra hæð og komu niður á háskólalóðinni frammi fyrir augum 1200 stúdenta. bað taldist lika til tiðinda, að rektor eins þekktasta háskóla Bandarikjanna sagði i viðtali við dagblað, að hann hefði tekið konu sinni, prófessorunum og dósentunum alvarlega vara við þvi að taka þátt i nokkurskonar striplingaleik. Leikur fólki mikil forvitni á að fylgjast með þvi, hvort eiginkona rektorsins tekur tilmæli manns sins til greina. Fyrst i stað tóku aðeins karl- menn þátt i striplingaleikjunum á háskólalóðunum, en frelsis- hreyfing kvenna er orðin það sterk i Bandarikjunum, að ekki er lengur hægt að gera upp á milli kynjanna, þegar um er að ræða réttinn til að vera nakinn á almannafæri. Einstaka stúdent hefur verið handtekinn fyrir „ósæmilegt” athæfi, en hægt er að telja þá á fingrum sér. Lögregla og blöð eru nefnilega sammála um, að á meðan stúdentar krefjast ekki annars en mega vera naktir, sé engin hætta á ferðum. Stúdenta- óeirðirnar fyrir nokkrum árum voru af öðrum toga, — og ugg- vænlegri, að þeirra áliti. Þetta ástand, sem hér hefur verið lýst, vekur upp spurning- una: Hvað hefur orðið af stúdentaóeirðunum, sem hófust snemma á sjöunda áratugnum, og breiddust eins og eldur i sinu um allan heim, oft með hinum hryggilegustu afleiðingum? Norskur blaðamaður i Banda- rikjunum, sem fyrrgreindar lýsingar eru hafðar eftir, lýsir i framhaldi af þvi heimsókn sinni i háskólann i Cornell fyrir skömmu. „Siðast þegar ég kom þar”, segir hann, „voru plaköt með pólitiskum slagorðum, hvert sem litið var, og hvern einasta dag voru fundir og mótmælaað- gerðir. Eitt kvöldið tóku svert- ingjar, vopnaðir langdrægum rifflum, öll völd i stúdenta- félaginu. Það var hápunktur langvinnrar skærubaráttu stúdenta og háskólayfirvalda”. begar blaðamaðurinn heimsótti Cornell fyrr i þessum mánuði biasti önnur sjón viö honum. Ekki eitt einasta póli- tiskt plakat, engin slagorð máluð á veggi og tré eins og áður. A auglýsingatöflunum voru hinsvegar miðar, þar sem sagt var frá hljómleikum og kappleikjum innan um húsnæðisauglýsingar og annað svipað. Gjallarhornin glumdu ekki lengur. 1 Cornell rikti friður. Eins og i „gamla daga” voru stúdentarnir uppteknir af lestri og lærdómi — og þvi að skemmta sér. Hvað hafði breyst'í Hvað hafði i rauninni gerst við bandariska háskóla á siðasta áratug og byrjun þessa? Walter Galenson, prófessor, sem var ráðgjafi við einn slikan skóla á þessum tima,segir reynslu sina vera þessa: Galenson var i Berkeley i Kaliforniu haustið 1964 þegar stúdentauppreisnirnar hófust — og einmitt við háskólann i Berk- eley. Bandarisk ungmenni streymdu þúsundum saman inn i háskóla landsins. Svo varð sprenging, sem menntasetrin voru ekki búin undir. Mikill skortur var á lessölum og rannsóknarstofum auk reyndra og fullmenntaðra kennara. Miklu fleiri stúdentar en i rauninni var rúm fyrir voru teknir inn i háskólana — allir áttu að fá góða menntun. Hin sorglega staðreynd var að allt of mörgum stúdentum var safnað saman á alltof fáa staði. 1 Berk- eley-borg einni voru 25.000 stúdentar og auk þeirra voru nokkur þúsund ungmenna, sem ekki voru við nám. í Kaliforniu er sumar allt árið um kring. Þar þarf maður litlu að kosta til klæðnaðar og enn minna til upphitunar. Húsaleiga i kringum háskólalóðina var i lágmarki og matur var tiltölu- lega ódýr. I Berkeley var hægt að eta og búa ódýrt, lifa lifinu — og gera byltingu um leið. Það var ekki einungis, að þægilegt væri að dveljast i Kaliforniu, — þar var lika fyrir hin „rétta” spenna i andrúmslofti stjórn- málanna. Kalifornia var i þá daga róttækt fylki. Frá öllum hornum sambandsrikisins komu þeir þess vegna til Berkeley — Parisar Ameriku. Háskólalóðirnar minntu i þá daga á múskikhátiðarnar miklu, sem við höfum siðan séð svo margar — með Woodstock i fararroddi — þar sem tugir og hundruð þúsunda ungmenna safnast saman. Meðal þessara ungmenna voru og starfandi pólitiskir hópar með ákveðin, stjórnmála- leg takmörk. Það voru þessir hópar, sem komu uppreisn- unum af stað. Þar voru hópar Maóista, sem sönnuðu sig vera vel lesna, skipulagða og agaða. Þarvoru lika starfandi Moskvu- kommúnistar — oft synir og dætur leiðandi kommúnista millistriðsáranna. Þá áttu Trotskij-istar sina fulltrúa og einnig arftakar gömlu I.W.W. syndikalistanna. Þeir sin á milli um kenningar og fræði en stóðu hlið við hlið þegar kom til mót- mælaaðgerðanna. Samtök hafnarverkamanna, sem um árabil höfðu notið forystu og leiðsagnar kommúnistans Harry Bridges, veittu stúdentum fjárhagsað- stoð, er gerði þeim kleift að koma sér upp fjarskipta- tækjum, sem voru jafnvel betri en þau, sem lögreglan hafði yfir að ráða. I gegnum útvarps- stöðvar sinar gátu stúdentar safnað saman þúsundum til mótmæla á aðeins nokkrum minútum. 1 meira en tvö ár var Berkeley pólitiskt fjölleikahús, en upp úr þvi fóru „atvinnubyltingar- mennirnir” að færa sig yfir til annarra háskóla. Hipparnir skutu aftur upp kollinum en þeim fylgdi ekki ofbeldi. Þess i stað kom til átaka við ýmsa þekkta og óþekkta háskóla viðsvegar um landið. Mótmæla- aðgerðir og andóf heyrðu deginum til og oftar en einu sinni var beitt ofbeldi. Mannfórnir voru færðar. Uppreisnin, sem hófst i Berkeley, varð ekki takmörkuð við landamæri Bandarikjanna. óróinn breiddist út um heiminn eins og eldur i sinu. Mest var að gerast i Frakklandi og ttaliu. London School of Economics fékk sinn skammt. í Vestur- Þýskalandi var hvað mestu blóði úthellt. Norðurlönd sluppu einna best og andófið þar kostaði ekki mikið — en það kostaði þvi meira i Indlandi og Japan, þar sem skólabyggingar voru brenndar hvað eftir annað. í Kina minnti „menningarbylt- ingin” um margt á þessar upp- reisnir Vesturlanda — eða var það öfugt? 1 bandariskum háskólum lauk þessum „byltingum” álika skyndilega og þær höfðu hafist. Vorið 1972 var það eiginlega ekki annað en timaspursmál hvenær bandariskur hersveit- irnar yrðu kvaddar heim frá S- Vietnam og hin óskaplega óvinsæl herskylda var lögð niður. Að visu áttu blakkir stúdentar enn ýmislegt óupp- gert við þjóðfélagiö en þeir höfðu hvort eð er aldrei verið mjög framarlega i röðum stúdenta. Og nú eru bandariskir stúdentar aftur farnir að lesa. Þeir mæta reglulega i tima og fyrirlestra. Þeir eru meira aö segja farnir að þakka með lófa- taki — en áður sátu þeir með hundshaus og bauluðu á allt það, sem heyrði kerfinu til. Þeir viðja nú um ákveðnar linur til að fara eftir —- en áður hljóðuðu kröfur þeirra nær undan- tekningarlaust upp á „frjálsa og opna skóla”. 1 stað pólitisks andófs hlaupa þeir nú berrassaðir um. Það er ólikt heilsusamlegra en bjór- drykkja foreldra þeirra: nektin verður liklega ekki til annars en að útvega þeim kvef. Og svo að kvefið verði ekki of alvarlegt, er norrænum stúdentum ráðlagt að biða enn i nokkrar vikur með að taka til við sitt striphlaup. Fimm minútum áður en leikur Arsenal og Manchester City átti að hefjast i 1. deildinni ensku nýlega, birtist þessi stripl- ingur á vellinum. Hann hljóp þvert yfir völlinn á striga- skóm, og með föt sin i hend- inni. Lögreglan var fljót á vettvang, og striplingurinn tróð sér i fötin áður en liann var fluttur á lögreglustöðina. Striplingurinn missti því af Ieiknum, en fagnaðarhrópin, sem hann fékk, voru hærri en nokkur leikmannanna fékk i sjáifum ieiknum! Slysum fer fækkandi Umferðarráð hefur tekið upp þá nýbreytni að gera mánaðarlegt yfirlit um umferðarslys. Tóku fyrri yfirlit Umferðar- ráðs til eins árs i senn, en með þessu fyrirkomulagi er unnt að fylgjast með þróun þessara mála frá mánuði til mánaðar. Til samanburðar við þá töflu yfir umferðarslys í febrúar, sem hér birtist, má geta þess, að í janúar urðu 635 umferðaróhöpp, og þar af eitt dauðaslys. Slys með meiðslum urðu 51. Miðað við sama mán- uð í fyrra er þetta f jölgun á umferðaróhöppum, en slysum með meiðslum fækkaði úr 73. Dauðaslys í janúar i fyrra voru þrjú. Aukning umferðar- slysa á síðasta ári var minnsta aukning frá ári til árs síðan 1968. Á sama tíma fjölgaði ökutækjum um 10%. UMFERBARFíÁÖ BRAÐABIRGÐASKfiÁNíNG UMFERÖAR'SLYSA Mánaöaryfirlit Umferðarráðs yfir umferðarohöpp í mars Eignatjón einungis Slys með meiðslum Dauða slys "| Alls Slys alls 492 53 1 546 Fjöldi slasaðra og látinna 0-6 ára 7-14 ára 15-17 ára 18-20 óra 21-24 ára 25-64 ára 65 og eldri Alls | | Ökumenn / 2 3 1 12 1 19 Farþegar 2 2 2 1 6 1 14 Gangandi 3 10 3 5 + 2 2 3 + Hj^lr.menn 5 1 6 ALLS 5 10 12 6 2 23 4 62

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.