Alþýðublaðið - 07.09.1974, Qupperneq 5

Útgefandi: Blað hf.
Ritstjórar: Freysteinn Jóhannsson (ábm.)
Sighvatur Björgvinsson
Fanney Kristjánsdóttir
Skipholti 19, sími 28800
Hverfisgötu 8—10, sími 28660 og 14906
Hverfisgötu 8—10, sími 14900
Blaðaprant
Auglýsingastjóri:
Aðsetur ritstjórnar:
Auglýsingar:
Afgreiðsla:
Prentun:
VERKIN TALA
Einstæðu sumarþingi er lokið og verður nú hlé
á störfum Alþingis i liðlega sjö vikur. Meðan á
sumarþinginu stóð, fengu Islendingar nýja
rikisstjórn i þjóðhátiðargjöf.
Hin nýja rikisstjórn hefur nú á aðeins einni
viku unnið það stjórnmálalega „þrekvirki” að
leggja á almenning i landinu nýjar og auknar
álögur, sem nema 3.000 milljónum króna, og þvi
til viðbótar að fella gengi islensku krónunnar
um 17%, sem mun á næstunni valda griðarlegri
verðhækkun á öllum innfluttum vörum, og þess
utan að samþykkja 20% hækkun á verði búvöru
til neytenda, án þess að sú hækkun sé látin hafa
áhrif á kaupgreiðsluvisitöluna.
Hin nýja rikisstjórn Sjálfstæðisflokksins og
Framsóknarflokksins hefur hingað til öslað
beint af augum og allar hennar aðgerðir eru
handahófskenndar og i engu samræmi við fast-
mótaða stefnu. Aðgerðirnar og álögumar eru
nefndar læknisráð gegn yfirvofandi rekstrar-
stöðvun atvinnuveganna, óðaverðbólgu og erfið-
um fjárhagi rikissjóðs.
Vissulega má með sanni segja, að almenning-
ur sé nú að súpa seyðið af efnahagsóstjórn fyrr-
verandi rikisstjórnar, þegar aldrei var tjaldað
nema til einnar nætur i efnahagsmálum. En
annar stjórnarflokkurinn, flokkur framsóknar-
manna, ber einmitt höfuðábyrgðina ásamt
menntamannaklikunni i Alþýðubandalaginu á
þeirri óráðsiu og þvi, hvernig nú er komið i efna-
hagsmálum þjóðarinnar.
En hvað hefur tekið við? Til hve margra nátta
er nú tjaldað i valdatið nýrrar helmingaskipta-
stjórnar Sjálfstæðisflokksins og Framsóknar-
flokksins? Það veit Alþýðublaðið ekki, einfald-
lega vegna þess að rikisstjórnin hefur engar
yfirlýsingar viljað gefa um þá heildarstefnu,
sem hún hyggst fylgja i efnahagsmálum.
Hin nýja ofrikisstjórn virðist ekki ætla að
hlusta á nein rök. Það hefur hún ekki að minnsta
kosti gert hingað til. Svo sterka telur hún stöðu
sina á Alþingi, að þingmenn og ráðherrar henn-
ar leyfa sér að gleyma gersamlega öllu þvi, sem
þeir höfðu að segja fyrir fáeinum mánuðum. Nú
eru flest kosningaloforðin gleymd.
Núverandi rikisstjórn gerir sér sýnilega ekki
grein fyrir þvi, að hinar hörkulegu skyndiað-
gerðir i efnahagsmálum, sem lögfestar voru i sl.
viku á Alþingi, geta fullt eins orðið hvati að enn
meiri verðbólgu i landinu og enn meiri verð-
rýrnunar sparifjár landsmanna, en leiði ekki til
hjöðnunar verðbólgunnar og nýs jafnvægis i
efnahagsmálum þjóðarinnar.
Núverandi óðaverðbólga verður ekki kveðin i
kútinn án þess að beitt sé raunsýnni og hnitmið-
aðri efnahagsstefnu.
En þess er litil von, að ihaldið i Sjálfstæðis-
flokknum og ihaldið i Framsóknarflokknum
móti eða framkvæmi slika stefnu. Þess er
heldur varla að vænta, að Framsóknarflokkur-
inn hafi breyst svo mikið þrátt fyrir vistaskipt-
in. —
JON ARMANN HÉÐiNSSON, ALÞINGISMAÐUR:
ILDEUMHB HUKHIB
IIH 3000 MILUÖBIB
< flÐEIHS EIHMI VIKU
„Með samþykkt á
þessu frumvarpi mun
almenningur enn verða
að taka á sig auknar á-
lögur, er munu nema
milli 600—700 milljón-
um króna á næsta ári.
Þessar álögur ásamt
komandi hækkun á
söluskatti nema þvi um
2500 milljónum, auk
hinna geigvænlegu
hækkana, er gengisfell-
ingin sjálf leggur á all-
an almenning. Með enn
einu frumvarpinu ætlar
rikisstjórnin að lög-
festa i þremur frum-
vörpum nýjar álögur
um 3000 milljónir.
Þetta eru svo miklar á-
lögur i einu vetfangi, að
ekki verður með nokk-
urri sanngirni sagt, að
hér sé farið að með gát,
mikiu fremur er hér
ruðst áfram af handa-
hófi og án skipulegrar
stefnu um tekjuöflun
fyrir rikissjóð og viss
rikisfyrirtæki’% Þannig
hljóðar upphaf minni-
hlutaálits Jóns Árm.
Héðinssonar i fjárhags-
og viðskiptanefnd efri
deildar Alþingis um
frumvarp rikis-
stjórnarinnar um fjár-
öflun til vegagerðar.
„Þaö er staðreynd, að gagn-
vart almenningi hefur gengis-
breyting ein sér á um 7 siðast-
iiðnum mánuðum hækkað öll er-
lend aðföng um 50 prósent og
virtist manni sem slikar álögur
væru nógar á almenning, en svo
er ekki að sjá, ef dæma má eftir
atferli rikisstjórnarinnar.
Fyrir nær tveimur árum rök-
studdi þáverandi forsætisráð-
herra gengisfellinguna i desem-
ber meö þessum orðum: „Ég á-
lit, að með þessari aðferð sé
rekstrargrundvöllur tryggður
fyrir undirstöðuatvinnuvegi
þjóðarinnar, atvinnuöry ggi
tryggt og kaupmáttur launa
tryggður”. Jóhann Hafstein,
þáverandi form. sjáifstæðis-
manna, sagðium gengisfellingu
i des. 1972: „Ég fyrir mitt leyti
gagnrýni fyrst og fremst þessa
Jón Armann Heðinsson,
alþingismaður
gengislækkun vegna þess,
hvernig hana hefur borið að.
Hana ber núna að i góðæri,
meira góðæri en við höfum haft
kannski um lengri tima”.
Gengislækkunin frá 1972
skapaði óðaverðbólgu, og hefur
nú enn veriö gripið til gengis-
fellingar með sömu orðum um
að nauðsynlegt væri að tryggja
rekstrargrundvöll hjá sjávarút-
veginum. En þessi frumvörp á-
samt gengisfeiiingunni eru að
mati undirritaös hvati að enn
meiri verðbóigu og verðrýrnun
á sparifé landsmanna. Þetta
finnur almenningur og hefur
hann þvl ekki trú nú á þessum
ráðstöfunum. Afleiðingarnar
munu ekki láta á sér standa.
óðavcrðbólgan mun geysa hér
enn fram og færa allt fyrr eða
siöar I strand að nýju.
Undirritaður viðurkennir
mikla og aukna þörf Vegasjóðs
á tryggum tekjum. Það hefur
sjóðurinn, en verðbólgan rýrir
svo ört það fjármagn, að fram-
BORGARLOFTSLAG?
HVAÐ ER
1 stórum borgum er hitastig
loftsins nokkrum gráðum hærra
en I þorpum. Þar blása „borgar-
vindar”, oft rikir þoka og úr-
koma. Þeir, sem búa i stórum
iðnaðarborgum, fá miklu minna
af útfjólubláum geislum en aðrir.
A götum borga er miklu verra
skyggni en i þorpum. Borgar-
loftslag erstaðreynd, sem þarf að
taka tillit til og viðurkenna. Hing-
að til hafa aðeins nokkrar hliðar
þess verið athugaðar. Litið er vit-
að um eiginleika borgarloftsins
og ekki hafa verið gerðar á þvi
kerfisbundnar rannsóknir.
í Sovétrikjunum hefur verið
gerö fyrsta tilraunin með sam-
ræmdar rannsóknir á loftslagi
stórrar borgar.
Rannsóknirnar fóru fram i
borginni Saporosjé, sem er mikil
iðnaðarborg i úkrainu og dæmi-
gerð að mörgu leyti. Þarna búa
700 manns. Þarna var möguleiki
á að athuga iðnaðarhverfi, sem
aðskilið var frá íbúðarhverfunum
með breiðu gróðurbelti.
Alls tóku 200 manns þátt i rann-
sóknunum. Visindamennirnir
notuðu nýjasta tækniútbúnað:
sjálfvirk gasmælingatæki, raf-
eindastýrða rykmæla „laser”út-
búnað til að ákvarða gerð og
myndun reykskýja, innrauða
ljósgjafa, og tæki til að skrá
geislastrauma.
Rannsóknirnar fóru fram i 12
bifreiðum, 2 þyrilvængjum, IL-18
rannsóknaflugvélum og veður-
stöðvum á jörðu niðri. Meðan
rannsóknirnar fóru fram, var
veöriö þurrt og heitt, þannig, að
hægt var aö fullgera næstum allar
rannsóknirnar. Uppgötvuð voru
áhrif iönaðar og umferðar á veð-
urfræðilega þætti.
Athuguð var útbreiðsla ýmis-
konar mengandi efna með tilliti
til veðurskilyröa og tima. Niður-
stöðurnar voru mjög fróðlegar.
Það kom i ljós, að brennisteins-
kvæmdamagnið veröur hvergi
nærri eins mikið og ætla mátti
við samþykkt vegaáætlunar
fyrir yfirstandandi timabil. Það
verður þvi ekki komist hjá þvi
að meta og vega málið ailt upp
að nýju og ill nauðsyn knýr Al-
þingi til þess að fresta ýmsum
framkvæmdum I vegaáætlun
um óákveðinn tima. i þessu
máli sem öðrum veröa menn aö
snlöa sér stakk eftir vexti. Það
er almennt viðurkennt, að bill-
inn er ómissandi tæki fyrir nær
allar fjölskyldur landsmanna og
viðbótar álögur á rekstur blls-
ins, er nema mörgum tugum
þúsunda verða að skoðast vel og
það er að mati undirritaös ó-
verjandi vinnubrögð að hespa
frumvarp I gegn með skyndiaf-
greiðslu á nefndarfundi, er stóð
I um 15 minútur og litlar upplýs-
ingar voru veittar. Engar at-
huganir hafa enn farið fram á
hinum breyttu viðhorfum vegna
gengisfellingarinnar og eru
þetta ekki sæmandi vinnubrögð
á Alþingi I dag. Þessu mótmælir
undirritaður mjög ákveöið.
Upphaflegt frumvarp um
aukna tekjuöflun fyrir Vegasjóð
gerði ráð fyrir að margvisleg
smágjöld féliu niöur, en nú er
horfið að nokkru frá þessu og er
það ekki til bóta. Vegna þess
hvernig málið ber enn að nú á
lokadegi þingsins og án heildar-
yfirsýnar um hvað bifreiðakost-
ur landsmanna greiðir I raun til
rikissjóðs nú þegarog hvað mun
mega áætla að umferðin greiði á
næsta ári, getur undirritaður
ekki stutt þetta frumvarp um
svo stórauknar álögur á rekstur
bilanna. Þær álögur snerta nær
hverja fjölskyldu I landinu. Við
þingmenn Aiþýðuflokksins mót-
mælum kröftuglega þessari á-
lagaherferö rikisstjórnarinnar
á Ilfskjör almennings og hinni
geysilegu rýrnun sparifjárins
vegna hennar. Við teljum hækk-
un á bensini við rikjandi aðstæð-
ur upp I um kr. 50 eða meira, en
svo mun verðið verða með öllu
samanlagt, ekki réttlætanlega.
Undirritaður leggur þvl til, að
frv. verði visað til rikisstjórnar-
innar og málið allt skoðað að
nýju og stjórnarandstaðan eigi
þar sinn fulltrúa.
Jón Armann Héðinsson.”
gasmagn er miklu meira i borg-
inni á morgnana en á öðrum tim-
um dagsins. Þegar vindur stend-
ur af iðnaðarsvæði, er mengunin
yfir borginni töluvert mikil, en I
gagnstæðri vindátt fer hún ekki
yfir leyfileg takmörk. Kolsýring-
ur er I mestu magni i miðborgun-
um, þar sem bilaumferðin er
mest og fer minnkandi eftir þvi,
sem fjær dregur aðalumferðar-
æðunum.
Rykmengun loftsins fer einnig
eftir tima. A nóttunni og morgn-
ana eykst rykmagnið i loftinu, en
siðdegis dregur úr þvi.
Rannsóknirnar leiddu i ljós, aö
áhrif borgarinnar á andrúms-
loftið ná upp i fjögurra kilómetra
hæð.
Visindamennirnir komust að
þeirri niöurstöðu, að gróðurbelt-
ið, sem aðskildi verksmiðjurnar
og ibúðarhverfið drægi mjög úr
Framhald á bls. 4 ;
o
Laugardagur 7. september 1974.