Alþýðublaðið - 14.01.1975, Síða 6

TOGSTREITA
SVISS
UM AUÐ KEISARANS
•innan skamms verða fleirí mílljónir
króna, sem hafa legið i geymslu i sviss-
neskum bönkum siðan á dögum heims-
styrjaldarinnar siðarí sendar til sam-
taka Gyðinga og flóttamannahjálpar
þeirra.
•Eigendurnir dóu i gasklefum Hitlers,
en sá mannlegi harmleikur umlykur ekki
nokkra aðra bankareikninga, sem tog-
streita er nú um i Sviss:
•Peningana, sem Haile Selassie smygl-
aði úr landi og fjárhirsla algeirsku
frelsishreyfingarinnar — andvirði
nokkrir tugir milljóna.
Etíópísku og algeirsku
f jársjóðirnir eru hluti af
þeim ævintýralegu upp-
hæðum, sem eiga að vera
geymdar á leynireikning-
um i svissneskum bönk-
um. Þeir eru ekki svo fáir
reikningarnir, sem til á
að vera stofnað af ýms-
um einræðisherrum, sem
smygluðu peningum úr
landi áður en þeir voru
hraktir á brott. Batista á
Kúbu áður en Castró tók
völdin þar, Trujillo í
Dómeníkanska lýðveld-
inu, Farúk konungur af
Egyptalandi o.s.frv.
Fyrsta kona Perons, Ev-
ita, á einnig að hafa átt
viðskipti við svissneska
banka og sama máli
gegnir um leiðtogann í
Katanga (Zaire) og Oj-
ukwu í Bíafra. En það
getur enginn skorið úr
því, hvað er uppspuni og
hvað sannleikur í þessum
fréttum. Leynimakk
svissnesku bankanna er
myrkara en desember-
myrkrið við Norðurpól-
inn.
Þetta er ástæðan fyrir
því, að menn vita ekki nú,
hvað Haile Selassie
keisari á mikla peninga.
Það bendir allt til þess, að
hann eigi töluverða sjóði í
Sviss, en þeir eru varla
,,margir milljarðar",
eins og haldið hef ur verið
fram. Ætli það séu ekki
um 2000 milljónir is-
lenskra króna lætur nær
sanni og nýju leiðtogarnir
í Etíópíu hafa krafist
þess að fá þessa peninga
afhenta og þeir hafa m.a.
lýst því yfir, að þeir hafi
undir höndum gjafabréf
frá keisaranum. Því hef-
ur verið svarað opinber-
lega í Bern, að svissnesk
yf irvöld skipti sér ekki af
einkamálum, en samtím-
is sé svissneska stjórnin
fús að taka á móti sendi-
nefnd þeirri, sem
Etíópiumenn ætla að
senda til Bern og ,,að-
stoða þá".
Var keisarinn beittur hörðu?
En etíópíska sendi-
nefndin hefur ekki enn
látið frá sér heyra og
menn vita engar orsakir
fyrir þessari seinkun.
Meginmálið er, hvort
Haile Selassie hafi verið
neyddur til að skrifa nafn
sitt undir gjafabréfið, því
að þá er það ógilt.
Nýja stjórnin í Etíópíu
heldur því fram, að Se-
lassie haf i sent a.m.k. 500
kg. af gulli til Sviss — það
eitt er á að giska 240 mill-
jón króna virði — og auk
þess lagt hald á m.a. tekj-
ur af ríkisstrætisvagna-
rekstri og brugghúsum.
Málið um fjársjóð Haile
Selassie keisara er enn á
frumstigi — algeirsku
milljónirnar hanga ,,aft-
an í". Aðalmaðurinn er
Mohammed Khider.
Khider var einn aðal-
mannanna í algeirsku
frelsishreyf ingunni,
FNL, og tryggur tals-
maður Ben Bellas. Þegar
Alsír varð sjálfstætt riki
var honum ætluð staða
sem aðalritara flokksiris,
en ósamkomulag varð og
hann flýði til Sviss 1963.
Hann kom þangað ekki
tómhentur: Hann átti að
vera með milljónir í
handraðanum og/eða
heimild til að ráðstafa
reikningi í Arab Comm-
ercial Bank í Genf.
Khider rekinn úr landi
og myrtur
Eftir stutta stund var
Khider vísað frá Sviss og
sakaður um stjórnmála-
afskipti, sem Svisslentí-
ingar vildu ekkert af vita.
Hann fékk ekki að taka
peningana með sér.
Reikningurinn var
„frystur" af stjórnvöld-
um. 1967 var Khider
myrtur í Madrid. Hann
var skotinn á götu úti af
manni, sem hann hafði
rætt við um stund. Morð-
inginn hefur aldrei fund-
ist. Andstöðuflokkar í
Alsír hafa ákært stjórn
Boumediennes fyrir aðild
að morðinu.
1971 benti allt til þess,
að Alsír fengi loks pen-
inga Khiders aftur. Sviss-
neskur dómstóll stað-
festi, að þeir tilheyrðu al-
geirsku rikisstjórninni.
Upphæðin, sem nefnd
var opinberlega, var
39.246.000 svissneskir
f rankar.
Alsír varð af aurunum
En nú hefur næsti þátt-
ur verið leikinn í þessu
leikriti. Svissneski á-
frýjunardómstóllinn hef-
ur hrundið þessum dómi
undirréttar og sagt, að
eignarréttur Alsírs sé
ekki fullsannaður. Þess
vegna liggja peningarnir
enn í Arab Commercial
Bank, en enginn ímyndar
sér, að þar með sé málinu
lokið. Menn bíða eftir
nýjum leik Algeirsbúa.
En það eru einnig önnur
bankahólf í svissneskum
bönkum, sem greina frá
harmleik. Slíkur harm-
leikur eru allar milljón-
irnar, sem látnir Gyðing-
ar hafa lagt þar inn.
Um þessar mundir er
einmitt verið að brjóta
síðasta blað þessarar
sögu.
Þegar Hitler komst til
valda um 1930 fóru Gyð-
ingar í Evrópu — og þá
fyrst og fremst í Þýska-
landi — að smygla pen-
ingum og öðrum verð-
mætum til Sviss. Þetta
voru peningar, sem átti
að nota til að hef ja nýtt líf
—■ ef hinir hundeltu eig-
endur slyppu nokkru sinni
frá Þýskalandi. Mörgum
tókst það aldrei og þeir
féllu sem fórnarlömb í
fangabúðum nasista.
Það veit enginn, hve
reikningar Gyðinga voru
margir í Sviss bæði í
bönkum og hjá trygg-
ingafélögum, þegar síð-
ari heimsstyr jöldinni
lauk — og heldur ekki,
hvert verðmæti þeirra
var. Það voru ekki aðeins
peningar, sem smyglað
var úr landi heldur einnig
skartgripir, málverk,
hlutabréf o.fl.
Ekkert nafn — aöeins númer
Sumir eigendanna lifðu
stríðiðaf, erfingjar gerðu
tilkall til arfsins fyrir
hönd annarra.
En — margir reikning-
anna báru falskt nafn og
sumir aðeins númer.
1962 krafðist sviss-
neska þingið yfirlits yfir
eignir Gyðinga í sviss-
neskum bönkum og í Ijós
kom, að um var að ræða
4000 milljónir króna.
Síðan hefur nefnd, sem
nú hef ur verið lögð niður,
leitað að eigendunum
m.a. í samráði við-Rauða
krossinn.
— Okkur tókst að hafa
upp á mörgum eigendum,
sem gátu sannað rétt
sinn, segir Heintz
Hauscheer prófessor f
svissneska dómsmála-
ráðuneytinu. Mikill hluti
af eignum Gyðinga voru
lágar upphæðir, 500 sviss-
neskir frankar eða þar
um bil. Það bendir til
þess, að fólk með tak-
mörkuð fjárráð hafi
einnig reynt að smygla fé
til Sviss.
Svissneska þingið hef ur
samþykkt, að þær 80 mill-
jónir króna, sem enn eru
á 2—300 reikningum skuli
afhentar Gyðingum á eft-
irfarandi hátt: tveir
þriðju hlutar til samtaka
Gyðinga og einn þriðji
hluti til flóttamanna-
hjálpar Gyðinga, þ.e.a.s.
— önnur deild svissneska
þingsins hefur samþykkt
þessa tillögu og gert er
ráð fyrir, að hin deildin
geri það lika.
Nasistagullið kom næst
Um leið og peninga-
straumurinn frá Gyðing-
um stöðvaðist eftir því
sem lengra leið á stríðið,
hófst annað peningaflóð.
Það kom frá háttsettum
nasistaforingjum, sem
fannst jörðin brenna und-
ir fótum sér.
Þessir peningar áttu
líka að verða undirstaða
„nýs lífs".
Mannkynssagan er
stundum eilítið kaldhæð-
in.
Mohammed Khider, alsirsk-
ur þjóðernissinnaleiðtogi. Á
hann mikinn auð i Sviss?
Evita Peron, hin löngu látna
forsetafrú i Argentinu. Átti
hún mikinn auð i Sviss?
Haiie Selassie, fyrrum
Eþiópiukeisari. Á hann morð
fjár i Sviss?
Batista, fyrrum forseti á
Kúbu. Á hann mikinn auð i
svissneskum bönkum?
Farúk, uppgjafakóngur frá
Egyptalandi. Á hann marg-
ar milijónir geymdar i
Sviss?

Moishe Tsjombe, fyrrum
forseti Kongo. Eru miklir
fjármunir á hans nafni i
Sviss?
Skilningur á þróun lífsins
- :'?v-
„Áunnir eiginleikar ganga
aldrei að erfðum”, stóð feit-
letrað i dagblaði einu fyrir
nokkru, og ber vist að skilja
það svo, að það sem fram
kemur við lifandi fjölfrum-
ung, hafi ekki áhrif á hverja
eina frumu hans eða festist
þar a.m.k. ekki. Gegnum
þykkt og þunnt hefir erfða-
fræðingum virst, að erfða-
stofnarnir væru æ hinir sömu
kynslóö eftir kynslóð, og að
lifsþróunin muni þvi ekki
hafa orðið á þann hátt, sem
mér skilst, að Lamark hafi
hugsað sér. Menn hafa með
öðrum orðum nú um alllangt
skeið látið sér skiljast, að
þessar frumur, sem ættgeng-
ið bera frá kyni til kyns, séu
algjörlega án hæfileikans til
að nema nokkuð og muna af
sögu fjölfrumungsins, sem
þær tilheyra, og hefi ég þó séð
getið um óvéfengjanlega nið-
urstöðu, sem komist var fyrst
að fyrir rúmlega áratug og
mér virðist benda til hins
gagnstæða. Var þar um að
ræða tilraunir á mjög lágri og
ófullkominni líftegund, sem
ég hefi séð nefnda flatorma,
og ekki reyndist þó svo ófull-
komin að geta alls ekki mun-
að. Og það merkilegasta, sem
i ljós kom þarna, var á þá
leið, að frumur þessara lif-
vera reyndust einnig hafa
þennan eiginleika að geta
munað. Minningar flatorms-
ins reyndust geta borist með
flatormsfrumum frá einum
flatormi til annars, og get ég
ekki betur séð en að það hafi
þegar veiklað fullyrðinguna,
sem ég vitnaði til hér i upp-
hafi. Það sem fram var látið
koma við fjölfrumung, sem
að visu var af allra lægstu og
einföldustu tegund, festist
ekki einungis i hinu ófull-
y. ’•?
>'* c Atx. V■
komna minni hans sjálfs,
heldur einnig i frumum þeim,
sem hann var byggður af, og
virðist þarna þvi geta legið
opin leið til þess, að sá lær-
dómur hans geti borist til af-
komenda og orðið þar með
nokkrum hætti áunninn eigin-
leiki. Eða með öðrum orðum,
mér þykir sem hér opnist leið
til framgangs þess skilnings
mins á þróun lifsins, sem mér
svo lengi hefir fundist að hlyti
i aðalatriðum að vera hinn
rétti, sá skilningur, að þróun-
in hafi orðið fyrir nám eða
minningasöfnun, eins og ó-
neitanlega virðist lika liggja
geymt i erfðastofnunum. Eða
hvað getur það verið annað
en minningar.sem berst með
þeim frá kyni til kyns, þetta,
sem nefnt hefir verið ætt-
gengi?
„Þýðing hins marga” heitir
grein, (samtal), eftir mig,
sem birtist i Félagsblaði
Nýalsinna fyrir nokkrum
árum, og er þar vikið að
nauðsyn þess, að lifendurnir
séu svo margir og likir, sem
raun ber vitni, þegar horft er
á stórar breiður sömu blóma-
tegundar, lóuhópa á hausti og
annað slikt. Styrkur lifsins og
öryggi skildist mér að væri i
þessu falinn. En styrkur lifs-
ins er einnig falinn i þvi, að
þróun þess miði ekki of hratt
fram. Tornæmi tegundanna
eða ihaldssemi er þannig ör-
yggisráðstöfun, og hefir mér
sattað segja ekki skilist þetta
fyrr en nú. En einnig það, að
þróunin sé i aðalatriðum á-
unnin en ekki tilorðin fyrir ó-
söguleg eða rakalaus stökk,
er öryggisnauðsyn. Á annan
hátt en þann að byggjast upp
hægt og seinlega af sögu
sinni, gat bygging lifsins ekki
orðið traust á þann hátt, sem
ættgengið sýnir. — Mér er
það löngu ljóst orðið að minn-
ingar eru uppistaða vitundar-
innarhjá hverjum einum. Og
hvi skyldi þá ekki lifið vera
byggt af hinu sama og á til-
svarandi hátt?
Það var að sjálfsögðu ekki
nema samkvæmt allri
reynslu manna áður fyrr, að
halda þvi fram, að stjörnur
þær, sem menn nú vita að eru
sólir hraðsvifandi um geim-
inn, væru óumbreytanlegar i
afstöðu sinni hver til annarr-
ar og að rétt væri þvi að kalla
þær fastastjörnur, eins og
reyndar enn er gert. A
mannsaldri og reyndar þótt
aldir liðu virtist þar ekki vera
um neinar breytingar að
ræða, og má þvi segja, að
skilningstregðan gagnvart
kenningu Brúnos hafi veriö
skiljanleg. Og þó stafaði hún
ekki af öðru en þvi, að menn
gerðu sér ekki nógu vel grein
fyrir mikilleik stjörnugeims-
ins og þeim órafjarlægðum,
sem þar er um að ræða. Og
nokkuð likt þessu hefir mér
fundist, að mönnum hafi nú
um skeið farið varðandi á-
unna þróun lifsins. Mér þykir
sem menn hafi þar ekki gert
sér nægjanlega grein fyrir
þvi, hve smakkt reynsla
þeirra og athuganir ná i þeim
efnum samanborið við hina
óralöngu lifsögu. Mér þykir
sem menn hafi þar ekki gert
sér nægjanlega ljóst, að þrátt
fyrir tornæmi liftegundanna
séu þær ekki alveg án nokk-
urs námshæfileika og að þrátt
fyrir állt muni það vera þeim
hæfileika að þakka, að þróun
hefir þar átt sér stað.
Þorsteinn Jónsson
á úlfsstöðum
Þorsteinn Jónsson fró Úlfsstöðum skrifar um eðli lífsins
Ö^EEIR fugl nr ©
r— 7
L0F MER A0 H3ALPA PER,
&AKLI VINUR
0
Þriðjudagur 14. janúar 1975.
Þriðjudagur 14. janúar 1975.