Alþýðublaðið - 14.04.1975, Side 1

FRIÐRIK VANN RODRIGUES - EN LARSEN HÆTTUR - BAKSÍÐA
albýðu
c ÞRIÐJUDAGUR apríl 1975 - 86. tbl. 56. árg.
„HÚS VERSLUNARINNAR’
VR OG LÍFEYRIS-
SJOÐURINN GREIÐA
200 MILLJÚNIR
„Efnahagsmálin eru nú komin
á það stig, að ráðstöfunarfé líf-
eyrissjóða verður að ganga að
hluta til út i atvinnureksturinn og
athafnalif i landinu, en ekki ein-
göngu til sjóðfélaga. Aðild Lifeyr-
issjóðs verslunarmanna að húsi
verslunarinnar i Reykjavik, svo
og eignaraðild hans að fyrirtækj-
um, svo sem Eimskipafélaginu,
Tollvörugeymslunni og Fjárfest-
ingafélaginu, eru tilraun til að
uppfylla þá kröfu, enda er al-
mennt ekki litið á sjóðinn sem
hreina eign launþega, eða sjóðfé-
laga. Atvinnurekendur eiga einn-
ig aðild að honum,” sagði Hjörtur
Jónsson, stjórnarformaður Lif-
eyrissjóðs verslunarmanna, en
sjóðurinn kemur til með að eiga
um 23% af fyrirhugaðri byggingu
verslunarinnar i Reykjavik. Þá
mun eignarhlutur Verslunar-
mannafélags Reykjavikur vera
um 12%. Sameiginlega greiða lif-
eyrissjóðurinn og VR um 200
millj. kr. i tryggingarkostnaði
eða um þriðjung hans.
„Hlutur sjóðsins i byggingunni
er meiri en við höfum þörf fyrir til
skrifstofuhalds næstu fimm eða
tiu árin,” sagði Hjörtur ennfrem-
ur, „en við vildum hafa eignarað-
ildina nægilega mikla til þess að
eðlilegt gæti talist að styrkja
bygginguna fjárhagslega. Það
hefði örugglega verið leitað til
sjóðsins um lán til framkvæmd-
anna og ef hann hefði veitt þau,
án þess að eiga hluta i bygging-
unni, hefði það getað skapað ó-
ánægju meðal sjóðfélaga, sem
myndu vilja veita fénu i eitthvað
annað. Auðvitað má lika segja
sem svo, að þessu fé hefði verið
hægt að veita til lána meðal sjóð-
félaga, en þá má lika benda á að
verið er að skapa aðstöðu fyrir
sjóðfélaga, að vissu marki og
enda er þetta svo litill hluti af
ráðstöfunarfé sjóðsins, að ég sé
ekki að lánastarfsemi hans
minnki nokkuð fyrir.”
LYKTIN
(LÖG-
LE6AR
UM-
BÚDIR
Reykháfar á þrjár loðnu
bræðslur í undirbúningi
Þrjár loðnubræðslur
á Faxaflóasvæðinu
verða að likindum
komnar með „löglega”
reykháfa fyrir haustið,
en þá rennur út sá
frestur, sem heilbrigð-
isráðuneytið veitti til
að koma menguninni
eða „peningalyktinni”
niður i það mark, sem
sett er i nýju heilbrigð-
isreglugerðinni.
„Það á að bjóða verkin út i
byrjun næstu viku, og við stefn-
um að þvi, að reykháfarnir risi
næsta sumar”, sagði Þór Þor-
steinsson verkfræðingur hjá
Hönnun hf., þegar Alþýðublaðið
ræddi við hann i gær, en hann
hefur haft umsjón með undir-
búningi þessa verks fyrir loðnu-
bræðslurnar i Keflavik, Hafnar-
firði og á Akranesi, en þær
standa að þessu máli i samein-
ingu.
Þór sagði, að komið hefðu til-
boð i byggingu reykháfa frá er-
lendum aðilum, og sé þar ann-
arsvegar um að ræða sænska
reykháfa úr stáli, en hinsvegar
breska reykháfa úr plasti. Þór
sagði, að þessi tilboð verði borin
saman við þau tilboð sem fást
frá islenskum aðilum i byggingu
reykháfanna úr steinsteypu áð-
ur en ákvörðun verður tekin um
það hvaða byggingaraðferð
verður notuö.
Verði reykháfarnir reistir úr
steinsteypu verða þeir væntan-
lega reistir eftir aðferð, sem
Þór notaði sjálfur fyrstur
manna i Danmörku, en eftir
henni voru reistir fimmtán
reykháfar þar i landi. Er gerð
þeirra þannig, að þeir mjókka
upp og þynnast, og eru klæddir
innan með einangrandi stálröri,
sem veldur þvi, að litið hitatap
verður á reyknum á leið sinni i
gegnum reykháfinn, og þvi stig-
ur hann hærra upp I loftið en
ella.
Þá sagði Kolbeinn K.G. Jóns-
son framkvæmdastjóri Lýsis og
mjöls I Hafnarfirði, að fram-
kvæmdir þessar hafi enn ekki
verið f jármagnaðar, og ekki enn
ljóst hvernig það verður gert.
HVER Á LANDIÐ?
HITfl-
VEITflN
FLUTT?
Risin er mikil deila milli land-
eigenda Svartengis og bæjar-
stjórnar Grindavikur vegna
fyrirhugaðra virkjunarfram-
kvæmda þar fyrir Hitaveitu
Suðurnesja. Bæjarstjórnin hefur
gert landeigendum tilboð, sem
þeir hafa ekki svarað enn, en
samkvæmt upplýsingum, sem Al-
þýðublaðið aflaði sér I Grindavik i
gær er alls ekki talið fullvist, að
samningar takist á grundvelli
þessa tilboðs.
„Deila þessi er þannig vaxin,”
sagði heimildarmaður blaðsins I
Grindavik, „að fyllilega er taliö
að til greina komi að hætta alger-
lega við virkjunarframkvæmdir á
Svartengissvæðinu, en bora þess i
stað i landi rikisins suðvestan við
Þorbjörn, við svonefndar Eld-
vörpur.”
t samtali við Alþýðublaðiö I gær
sagði Eirikur Alexandersson,
bæjarstjóri: „Við höfum lagt
fram ákveðnar óskir I viðræðum
við landeigendur. Það er engan
veginn svo, að hér sé aðeins um
að ræða jarðhitann einan auk
landsins, þar sem borað er. Gufan
er svo mettuð, að viö þurfum lika
að bora eftir fersku vatni til upp-
hitunar og það kann að valda
raski, sem er ekki vitað um enn.
Við eigum von á svari frá land-
eigendum innan tveggja vikna og
höfum reyndar gert ákveðna
kröfu um, að svarið berist um það
leyti. Annars tel ég ekki, að land-
eigendur hafi dregiö málið neitt
um skör fram. Ýmsir aðrir þættir
hafa valdið töfum eins og geng-
ur.”
Ekki vildi bæjarstjórnin gefa
efnislegar upplýsingar um tilboð
bæjarins og kvaðst lita á þaö — á
þessu stigi málsins — sem trún-
aðarmál,—
Sjómannasamningarnir kolfelldir á Skaga
„Sameiginlegur fundur vél-
stjóra og sjómannadeildar verka-
lýðsfélagsins vildi ekki láta at-
kvæði sin um sjómannasamning-
ana fara til sameiginlegrar ta.ln-
ingar, enda hafi sáttasemjari
ekki krafist afgreiðslu með þeim
hætti. Aðalástæðan fyrir þessu er
óánægja með að talið skuli sam-
eiginlega hjá þeim félögum, sem
boðað hafa verkfall og hinum,
sem ekki hafa gert það, og þeim
þótti óeðlilegt, að félög, sem ekki
hafa boðað til verkfalls geti ráðið
úrslitum i atkvæðagreiðslu sem
þessari,” sagði Skúli Þórðarson
formaður Verkalýðs- og sjó-
mannafélags Akraness i simtali
við Alþýðublaðið i gær. „At-
kvæðagreiðslan um samningana
fór þannig, að þeir voru kolfelldir.
Þó var samþykkt það ákvæði
með, að færi svo að þeir yrðu
samþykktir i allsherjaratkvæða-
greiðslunni, þá yrði verkfalli
frestað um viku og málið þá tekið
fyrir aftur.”
Framhald á bls. 4
KVIKASILFURSMAGN I ANDRUMS-
LOFTI VfÐA YFIR HÆTTUMðRKUM
„Það kom fram, að verulega
mikið af kvikasilfri væri I and-
rúmslofti og jarðvegi einkum I
kringum hverasvæði. 1 sumum
tilvikum var magnið ofan við
hættumörk, en þau eru fræðileg-
ar getgátur, en i reynd veit eng-
inn, hvað er of mikið og manns-
likaminn tekur ekki við kvika-
siifri nema I ákveðnum efna-
samböndum. Það stendur til I
sumar að fara ofan i þessar
rannsóknir, þvi magnið þótti ó-
trúlega hátt,” sagði Guðmundur
Sigvaldason, forstöðumaður
Norrænu eldfjallarannsóknar-
stöðvarinnar i simtali við AI-
þýðublaðið I gær.
i skýrslu Rannsóknaráðs rikis
ins fyrir 1972 og ’73 er frá þvi
greint, að rannsóknarráð hafi
staðið straum af kostnaði við at-
hugun á kvikasilfri i islensku
umhverfi og óvenjumikils
kvikasilfurs hafi orðið vart á
ýmsum sviðum.
„Þessar rannsóknir voru
gerðar 1972 I samvinnu við próf-
essor Siegcl, frá Hawaii,” sagði
Guðmundur Sigvaidason, „is-
land varð fyrir valinu vegna
þess að það er mikið eldfjalla-
land og þvi fræðilegur mögu-
leiki á kvikasilfri i verulegu
magni. Hann hafði með sér
tæki, sem sett voru upp hér og
kenndi stúdent á þau, sem fór
með honum og var meö við at-
huganir og hélt þeim sfðan
áfram ut sumarið.
Skýrsluna til rannsóknarráðs
tók ég siðan saman eftir niður-
stöðum þessara mælinga, en
staða þessa máls er óútkljáð og
engin fuilnaðarsönnun fengin
um hvert kvikasilfursmagnið er
I umhverfinu.”
Um endurskoðun þessara
mælinga sagði Guðmundur Sig-
valdason: „Við söfnuðum sið-
astiiðið sumar gufum beint úr
hverumog mældum kvikasilfrið
i þeim. Niðurstaðan varð sú, að
það væri mjög mikiö, en það
verður haidið áfram næsta sum-
ar.”
Alþýðubiaðið sneri sér einnig
til Páis Sigurðssonar, ráöuneyt-
isstjóra i heilbrigðis- og trygg-
ingamálaráðuneytinu og innti
hann eftir þessari skýrslu. „Við
höfum ekki viljað leggja mikið
upp úr henni. Rannsóknin var
tæpast nægjaniega undirbúin og
á margan hátt óvandlega unnin.
Þvi var það að ráðuneytið kost-
aði rannsókn nokkurra lækna-
nema á kvikasilfri I tslending-
um og er skýrsla þeirra nánast
okkar svar.”
Niðurstöður læknanemanna
eru að heildarmagn kvikasilfurs
i einstaklingi hérlendis sé vel
undir ska ðsem ism örkum .