Alþýðublaðið - 19.04.1975, Qupperneq 2

Sir William Stephenson, einhver stórbrotnasti afreksmaður
af íslenskum ættum, sem uppi hefur verið
H. Monlgontery Hyde
I þýtlnii Hirstoins Pálssonar
H DULARFULU 30
KANADAMAÐURINN
var sektað fyrir brot á póstreglum, en öldungadeildarþmgmaðurinn beið
talsverðan álitshnekki í augum almennings.
Þótt ræðismannsskrifstofum Þjóðverja og öðrum opinberum, þýzk-
um skrifstofum væri lokað skömmu síðar samkvæmt fyrirskipun forset-
ans, var misnotkun á „nafnstimplum“ þingmanna haldið áfram. Það
áróðursmagn nazista, sem dreift var með þessum hætti, virtist jafnvel
fara í vöxt. Stephenson hóf þá athuganir í Washington, og lá slóðin brátt
til skrifstofu Hamiltons Fishs fulltrúadeildarþingmanns á Þinghúshæð.
Fish, sem var 51 árs gamall lögfræðingur og Harvardmaður frá New York,
var einn æstasti einangrunarsinninn meðal repúblikana. Þrátt fyrir sam-
úð sína með Þjóðverjum virðist hann þó ekki hafa gerzt sekur um neina
glæpi samkvæmt bandarískum lögum. Það var ritari hans, lítilmótlegt
skrifarapeð, George Hill að nafni, sem var liinn raunverulegi þorpari
bak við tjöldin.
Hill, sem var líka formaður í Purple Heart-deild, félagi uppgjafa-
hermanna, sem særzt höfðu á vígvöllunum, notaði aðstöðu sína til að
koma áróðri einangrunarsinna og Þýzkalandsvina í þingtíðindin. Til þess
var ekki nauðsynlegt, að viðkomandi efni hefði verið flutt í ræðuformi.
Þingmaður þurfti aðeins að standa á fætur í fulltrúadeild eða öldunga-
deild og fá formlega heimild til þess, að skjal, hve langt sem það var,
væri fellt inn í þingtíðindi, og afhenti hann það þá ríkisprentsmiðjunni.
Venjulega mátti treysta því, að Fish gerði mönnum greiða að þessu leyti.
Aðrir þingmenn voru svo fengnir til að undirskrifa pöntun til ríkisprent-
smiðjunnar á svo og svo> mörgum endurprentunum í þeirri trú, að þeir
væru að lijálpa Purple Heart-félaginu. Hill greiddi ríkisstjórnarverð fyrir
prentunina, sem var um þriðjungur af venjulegu prentverði. Síðan seldi
hann endurprentanirnar ásamt viðeigandi „nafnstimpluðum“ umslögum,
og voru kaupendur America First og önnur samtök einangrunarsinna, er
greiddu venjulegt prentunarverð, en Hill stakk mismuninum í sinn vasa.
Meðal samtaka þessara var nefnd, er krafðist þess, að Evrópulönd
væru látin greiða stríðsskuldir sinar, Make Europe Pay War Debts
Committee, sem stjórnað var af vini Hills, Prescott Dennett að nafni. Dag
nokkurn var Dennett birt stefna. Hann átti að mæta fyrir búakviði, sem
rannsakaði dreifingu á þýzkum áróðri, og var komizt svo að orði í stefn-
unni, að vitað væri, að hann hefði misnotað „nafnstimpla“ þingmanna.
Dennett varð skelkaður, hringdi í skyndi til Hills, og bað hann að fjar-
lægja poka með „nafnstimpluðum“ pósti, sem Hill hafði fengið homum
til sendingar. Hill sendi stjórnarvörubíl til að sækja pokana og afhenda
þá í geymsluherbergi í þjóðþingsbyggingunni, sem Hamilton Fish notaði
Vörubifreiðin sótti pokana, en flutti til skrifstofu Fishs fyrir mistök.
Einkaritari Fishs, sem brá dálítið við að fá þessa óvelkomnu sendingu,
lét nokkra pokana vera í skrifstofunni, en hina, um tólf, sendi hún til
skrifstofu America First-samtakanna, og þetta sá einn af mönnum Step-
hensons, sem var þarna á verði. Stephenson tilkynnti Hoover þetta í
skyndi og lagði til, að húsleit skyldi gerð í skrifstofum America First.
Húsleitin var framkvæmd og pokarnir fundust.
Þegar Hill var kallaður fyrir búakviðinn, sem rannsakaði áróðurs-
starfsemi Þjóðverja, vann hann eið að því, að liann hefði ekki gefið
fyrirmæli um að fela póstpokana. Hann neitaði einnig, að hann þekkti
aðaláróðursmann Þjóðverja, George Viereck. Hann var samstundis ákærð-
ur fyrir meinsæri og síðan dæmdur. (Það sannaðist, að húsbóndi hans,
Fish þingmaður, kynnti hann fyrir Viereck). Hann var dæmdur í tveggja
til sex ára fangelsi. Hamilton Fisli gerði árangurslausa tilraun til að fá
fulltrúadeildina til að leysa sig undan vitnaskyldu, en gat aðeins forðazt
yfirheyrslu með því að ganga í herinn í skyndi. En hann varð þó að
koma fyrir rétt í máli Vierecks. („Ég hef verið á þingi í 22 ár, og enginn
vottur nazistaáróðurs hefur farið um skrifstofu mína með vitund minni
og vilja“).
Maðurinn, sem greiddi Hill, Viereck, sem viðurkenndi síðar, að liann
hefði tekið við 100 þúsund dollurum frá þýzkum aðilum til áróðursstarfa
frá september 1939 og þar til Bandaríkin lentu í styrjöldinni, var tekinn
NEYTENDAÞJÖNUSTA
HJÁ DOMSTOLUNUM
„Alþingi ályktar að leggja fyrir rikis-
stjórnina að hún láti nú þegar semja
frumvarp til breytinga á lögum og geri
aðrar ráðstafanir til undirbúnings þvi, að
komið verði á fót þjónustu við neytendur
hjá héraðsdómstólum landsins. Þjónusta
þessi verði fólgin i þvi, að dómari geti
ákveðið, að mál, sem höfðuð eru af við-
skiptavini verslunar eða þjónustufyrir-
tækis vegna viðskipta við fyrirtækið,
hljóti skjótari og ódýrari afgreiðslu en nú
tiðkast. Meðferð þessari megi beita við
mál, sem varða vörur eða þjónustu allt að
kr. 50 þúsund.
Við þessar breytingar verði lik þjónusta
i öðrum löndum höfð til hliðsjónar, en
reglur færðar til islenskra aðstæðna.”
Þannig hljóðar þingsályktunartillaga
,,um þjónustu við neytendur hjá héraðs-
dómstólum, sem þingmennirnir Bragi
Sigurjónsson, Eðvarð Sigurðsson,
Magnús Torfi Ólafsson og Sverrir Berg-
mann hafa flutt á Alþingi.
f greinargerð með tillögunni benda
flutningsmenn á, að bæði sé meðferð
dómstóla oft seinvirk og hitt, að nú sé
komið skrið á stofnun sérdómstóla og
kröfur uppi um fleiri slika.
En niðurstaða af seinagangi venjulegra
dómstóla sé oft sú, að fólki finnist ekki
borga sig að eyða fé og tima i veigaminni
atriði, sem réttur sé þó á að fá bætt. Þetta
veiki aðhald að verslunarstéttinni. Engin
þörf sé heldur að hneppa öll mál, hversu
smá sem eru, i viðjar þunglamalegs
réttarfars.
Svipað vakir fyrir Lögmannafélagi fs-
lands, sem á aðalfundi fyrir nokkrum
dögum samþykkti að láta nú athuga um
lögfræðilega aðstoð vegna viðlikra mála i
grannlöndunum með hliðsjón af þvi, að
félitlir aðilar geti fengið ódýrari lögfræði-
þjónustu en nú er kostur á, eins konar
„Socila Retshjelp” eins og þetta er nefnt i
ályktun fundarins. —
Atkvæðagreiðsla um einstök atriði fóstureyðingafrumvarpsins
ÚSK KONU EKKI EINHLÍT EN
FÉLAGSLEGAR ADSTÆÐUR DUGA
Við atkvæðagreiðslu að aflokinni ann-
arri umræðu i neðri deild Alþingis i gær
um „fóstureyðingafrumvarpið”, var
breytingartillaga Magnúsar Kjartansson-
ar þess efnis, að fóstureyðing skuli heimil
samkvæmt ósk konu, eins og gert var ráð
fyrir i upphaflegri gerð frumvarpsins,
felld með 9 atkvæðum gegn 27 að viðhöfðu
nafnakalli.
Þingmennirnir, sem vildu halda
ákvæðinu óbreyttu eins og það var i upp-
haflegri gerð „fóstureyðingafrumvarps-
ins”, þannig að fóstureyðing væri heimil
samkvæmt ósk konu, eru: Guðmundur
Þórarinsson (Fr.), Eðvarð Sigurðsson
(Abl.), Garöar Sigurðsson (Abl.), Karl
Sigurbergsson (Abl.), Sigurður Blöndal
(Abl.), Magnús Kjartansson (Abl.),
Magnús Torfi Ólafsson (SFV), Sighvatur
Björgvinsson (A) og Svava Jakobsdóttir
(Abl.).
Einnig var viðhaft nafnakall um það at-
riði i frumvarpinu — að heimilt sé að taka
tillit til félagslegra aðstæðna konu
eingöngu.Sú tillaga var hins vegar sam-
þykkt með 30 atkvæðum gegn 7. Meðal
þeirra þingmanna, sem greiddu atkvæði
gegn þessu atriði, eru Karvel Pálmason
(SFV) og sjálfstæðismennirnir Pálmi
Jónsson og Friðjón Þórðarson. —
ARSLAUN TIL AÐ RITA
REYKJAVÍKURSÖGU
„Þetta er 7. árið, sem starfsstyrkjum
Menntamálaráðuneytisins er úthlutað til
listamanna”, sögðu nefndarmenn úthlut-
unar við blaðamenn. „Fjárhæðin hefur
farið hækkandi” bættu þeir við. „1 fyrsta
sinn náði styrkurinn til 24. mánaða sam-
tals, en nú er mánaðafjöldi samtals 50.
Þessa styrki má veita i allt að 12 mánuði
mest og 3 mánuði minnst. Að þessu sinni
var styrkur veittur til 6styrkþega, en alls
hafa nú 31 fengið styrki. Umsækjendur
voru nú 46, en 6 hlutu styrki”.
Hér fara á eftir nöfn styrkþega og við-
fangsefni:
Tólf mánaða styrk hlaut ólafur Jóhann
Sigurðsson til að vinna að skáldsögu, sem
gerist i Reykjavik á árunum 1940-’45.
Átta mánaða styrki hlutu: Arnar Her-
bertsson, til að vinna að grafikmyndum.
Erlingur E. Halldórsson, til að semja
leikrit, fyrir hringsvið. Gunnar Reynir
Sveinsson, til að vinna að tónverki, sem
hann nefnir „Rimna-stemmur og raf-
magnstónlist, og fleiri tónsmiðum. Hann
tjáði blaðamönnum, að hann hygðist
vinna að þessu i Utrecht i Hollandi.
Þorbjörg Höskuldsdóttir, til að vinna að
sýningu á myndverkum. Hún tjáði sig
ætla að vinna að verkefnunum hér heima
fyrstum sinn.
Sex mánaða styrk hlaut Sigurður örn
Brynjólfsson, til að gera teiknikvikmynd
eftir Þrymskviðu. Aðspurður taldi hann,
að þetta yrði 10-20 minútna mynd i litum,
en um aðra vinnu en teikninguna væri
óráðið. Þar gæti komið til greina, t.d.
islenska sjónvarpið. Til marks um um-
fang myndarinnar upplýsti hann, að 6-7
myndir færu á hverja sekúndu.
Þrir fyrsttöldu styrkþegarnir voru ekki
viðlátnir fundinn.
Uthlutunarnefnd skipuðu: Hannes Kr.
Daviðsson, Halldór Kristjánsson og Arni
Gunnarsson stjórnarráðsfulltrúi.
Upphæðin, sem út var deild, að þessu
sinni, var 3,3 milljónir sem miðað er við
að mánaðargreiðslur til hvers styrkþega
sé sama og byrjunarlaun menntaskóla-
kennara.
Auglýsið í Alþýöublaðinu

ú Hafnarfjaröar Apótek
V
I
Afgreiðslutími:
Virka daga kl. 9-18.30
Laugardaga kl. 10-12.30.
Helgidaga kl. 11-12
Eftir lokun:
Upplýsingasími 51600.
1

$
&
I
I
WtEVFIU
Sími 8-55-22.
Opið allan sólarhringinn
ÞAÐ BORGAR SIG
AÐ VERZLA IKR0N
DUÍIA
í GlflEflBflE
/ími 84200
$

0
Laugardagur 19. apríl 1975.