Alþýðublaðið - 10.01.1976, Qupperneq 6

Lem u rðu
konuna
þína?
Þegar Maria G. spurði manninn sinn
nýkominn heim úr vinnunni, hvenær hon-
um þóknaðist að fd að borða, sló hann
hana á augað, nefið og munninn og skildi
hana eftir bláa og blóðuga.
betta var ekki i fyrsta skipti, sem eigin-
maðurinn hafði lagt hendur á Mariu i sjö
ára hjónabandi, en þetta var i fyrsta
skipti, sem Maria varð nægilega reið til
að sækja lögregluna. Hún vildi láta stingav
honum i Steininn. Lögregluþjónarnir ráð-
lögðu Mariu bara að reyna að sættast við
manninn sinn. Hjónin eiga þrjú börn á
aldrinum 3 til 7 ára og höfðu þau verið við-
stödd barsmiðina.
Eftir að lögregian var farin lamdi mað-
ur Mariu hana aftur, i þetta skipti fyrir að
sækja lögregluna og hann hótaði að
kyrkja hana, ef hún reyndi þetta aftur.
Daginn eftir leitaði Maria á náðir South
Brooklyn Legal Service Corporation, en
þar getur fátækt fólk fengið ókeypis lög-
fræðiaðstoð.
Þar sem Mariu hafði verið hótað lifláti
tók lögfræðingurinn mál hennar sem eitt
fimm skilnaðarmála, sem afgreidd voru
þá viku. Hún og félagsmálastofnunin út-
veguðu Mariu aðra ibúð og frk. Fields
fékk skilnaðfyrirhana á fimm mánuðum.
Endurteknar árásir
Frk. Fields sagði, þegar hún skýrði frá
málinu, að maður Mariu hefði á þessum
fimm mánuðum brotizt fimm sinnum inn
til hennar og barið hana fyrir framan
börniii. t fimmta skipti handtók lögregl-
an mannínn. Málsókn var sleppt eftir að
hann lofaði fyrir rétti að láta konu sina i
friði framvegis. Frk. Fields segir, að
hann hafi staðið við það.
Það hafa komið fyrir mörg sorgleg
dæmi þess — hérlendis lika — hve hörmu-
legar afleiðingar það hefur, að lögreglan
vill svo ógjarnan gera nokkuð við eigin-
menn, sem leggja hendur á konurnar sin-
ar.'f Mariu tilfelli var beðið unz maðurinn
hafði margmisþyrmt henni. Bæði frá-
skildar konur og lögfræðingar staðfesta
þetta. Þeir segja, að lögreglan vilji koma
á sáttum, en hafi ekki skilning né þekk-
ingu á þvi, hvenær sættir eru óhugsandi
og hvenær er nauðsynlegt að taka málið
föstum tökum. Afleiðingarnar eru áfram-
haldandi barsmiðar.
Annað, sem félagsráðgjafar hafa veitt
eftirtekt er, að það er ekki alltaf láglauna-
maðurinn eða sá drykkfelldi, sem leggur
hendur á konu sina. Það eru menn af öll-
um stéttum.
1 þessum hópi eru t.d. læknar, prófess-
orar og stjórnmálamenn — könnun sýndi i
Norwalk, Conn., að lögreglan i þessari 85
þúsund manna borg með borgara i öllum
mögulegum stöðum fékk álika margar
kvartanir og lögreglan i Harlem — fjórar
eða fimm vikulega.
t lögfræðiskjölum kemur ennfremur
fram, að dómstólar fjölluðu um 17,277
kærurum misþyrmingar árið 1972-1973 og
þar var konan þolandi i 82% tilfellanna.
Þetta voru um 7 þúsund fleiri mál en
1963-1964, en þá tók fjölskyldudómstóllinn
fyrst til starfa.
Viðtæk vandamál
En þessar tölur sýna alls ekki réttilega,
hve margir menn lemja konuna sina, þvi
að fæst málin koma fyrir dómstóla eftir
þvi sem Emily Jane Goodman, lögfræð-
ingur, sem hefur séð um skilnaðarmál
margra kvenna, segir.
Það er oft ekki einu sinni leitað til lög-
reglunnar, sagði frk. Goodman, þvi að
konurnar annað hvort blygðast sin fyrir
að játa þetta eða óttast verri barsmið fyr-
ir bragðið, nú, eða þær vita, ,,að iögreglan
gerir allt til að telja þær af þvi að leggja
fram kvörtun”.
,,1 sumum málum stendur lögreglu-
þjónninn jafnvel með árásarmanninum,”
segir frk. Goodman, „honum finnst konan
eign mannsins og hann hafi fullt leyfi til
að slá hana, ef honum finnist hún eiga það
skilið.”
Sálfræðingar, sem hafa f jallað um þessi
mál, segja að fæstir eiginmannanna séu á
sakaskrá. Oft eru þetta menn, sem eru
svo óánægðir með stöðu sina i lifinu að
þeir láta óánægjuna bitna á konunni eins
og maður Mariu gerði. Eða þeir eru menn
eins og læknirinn, sem misþyrmdi konu
sinni af þvi, að hann átti erfitt með að
standa nægilega vel i nýrri stöðu.
„Lögreglan skilur blátt áfram ekki
skelfinguna og óttann, sem gripur okk-
ur,” sagði kona læknisins. „Þeir vilja
ekkert gera. Þú átt mikils metinn mann
og þeir telja, að mannorð hans og æra
skipti meira máli en heilsa þin og lif.”
Konasegistekki hafa losnað við þennan
ótta, þótt hún flytti að heiman og maður
hennar ofsækti hana ekki eftir það.
Sálfræðingar segja, að sumar konur
verði tilfinningalegt hrak eftir misþyrm-
ingar, þvi að þeim finnst þær hljóti að
hafa átt þetta skilið eins og sumum kon-
um finnst þær bera söká nauðgun vegna
þess að þær hljóti að hafa eggjað árásar-
manninn.
Litil þjálfun
Þó að lögreglunni sé farið að skiljast
hvilik voðaáhrif nauðgun hefur á sálará-
stand fórnarlambsins og lögreglan i New
York hafi sérstaka deild til að annast slik
mál, þá hafa aðeins örfáir óbreyttir lög-
regluþjónar nokkra þjálfun i aöleysa
heimilisþrætur.
Samt sýna skýrslur FBI, að 1973 var til-
kynnt um 4,764 nauðganir i New York, en
um 14 þúsund kvartanir um barsmfðir
eiginkvenna komu fyrir fjölskyldudóm-
stólinn á sama tima.
Kona, sem verður fyrir misþyrmingum
virðist hvergi eiga höfði sinu að halla um
stund. Ef húná ekki góða vini eða peninga
til að leigja sér hóteiherbergi verður hún
að hanga heima hjá reiðum eiginmanni.
Konur, sem oft verða fyrir misþyrm-
ingum eiginmanna eru þær, sem geta ekki
skilið tilfinninga- eða peningalega séð,
segja sálfræðingar. Þær óttast einmana-
leikann svo mjög, að þær þola barsmiðina
frekar eða þær gera það i þeirri heimsku-
legu trú, að það sé betra að halda fjöl-
skyldunni saman vegna barnanna. Eða
þær eru ófærar um að vinna fyrir sér.
Stundum endar þetta með morði. Lög-
regluskýrslur vitna oftum morð á konum,
sem höfðu áður þolað misþyrmingar
manns sins:
Sálfræðingar segja ennfremur, að það
hafi slæm áhrif á sálarlif barnsins að
horfa á föðurinn misþyrma móður þess,
en það geti einnig orðið til þess að breyta
sálarlifi þess, stúlkan býst við barsmiðum
þegar hún eldistog drengurinn álitur sig
mega þetta.
Hættuleg mál
Það er hættulegt mál fyrir lögregluna
að blanda sér i fjölskylduþrætur. Könnun i
Bandarikjunum fyrir nokkrum árum
sýndi, að fjölskylduslagsmál voru orsök
22% dauðsfalla lögreglumanna við
skyldustörf og 40% meiðsla.
Dr. Morton Bard, sálfræðingur og fyrr-
verandi lögregluþjónn, sem sá um sam-
anburðarkönnunina i Norfoik og Harlem,
segir, að lögreglumennirnir hafi ekki ver-
ið þjálfaðir i að leysa slik vandamál og oft
gert illt verra.
Dr. Bard er ekki sammála þeim, sem
krefjast harðari aðgerða af lögreglunni.
Hann segir, að flestar beiðnir um komu
lögreglunnar á staðinn sé „tilraun til að
koma á sáttum með iögum og rétti en ekki
krafa um refsiaðgerðir”.
Dr. Bard heldur þvi fram, að „rétt
framkoma” við fólkið geti leitt til „sátta”
annað hvort á staðnum eða með aðstoð
fjölskyldudómstólsins eða félagsráðgjafa.
Hann telur að bezta leiðin til að með-
höndla svona mál i stórborgum sé með þvi
að stofna sérþjálfaða deild innan lögregl-
unnar, sem vitanlega gæti tekið önnur
mál að sér einnig.
Frk. Fields, lögfræðingurinn, sem
minnzt var á áður i greininni, er honum
sammála, en hún heldur þvi einnig fram,
að lögreglukonur ættu að vera innan
þeirrar deildar. „Ég geri ekki ráð fyrir,
að lögreglukona bregðist jafnfáránlega
við og lögreglumaður, þegar hún kemur
að konu blárri og blóðugri.”
KROSSGÁTA
FMól/R Sfírn- BfíNV, T £lD SrÆB/ 3E/Tft- / PERS KpyftT) Æ'filV. s'lVftsr OR & NO 6- LE/rr sÉrhl. Rl'Tr GBíTÐIji
R//VT>R UM /3/L- /?/£fUL
V£L- FifíuToR 2B//VS >
9 /ftftroR 'OV/LJUOft Stúlkr
f k/HDMft /LLU
LoFT 5 KÖR FoR FÖVUR A7/Í/V/V LE/Ðft JfíRV'fíy EXT/R
ÓRTINIR PÚKIN^
BfiRÐl /-/ftPP RUVVft •
9 Dvrk- ftR b/ekl- ftiiftR 5Kol/
R/T/t) U- LfíNGUR SÞÖi Ur/ SPRoku FL'Slfí
*•) 'OÐUR SKOUft
/Ð SK.ST.
úRKorm\ LOF GftNG FLÓT
U/VG V l-Dl £tur Uf>p 'O/PLRK ft
V RffÖfíL ftOTftlj
MPlSft orftLft
• ft L- FftÐ/R Ga/vG- TlóruR
G-ERft KETT/R 'OHLJOV/ ÚLJÚF uR
/»y//T Sftmsr
'/ RÖV £OóL 5 uÐU
ElNNIO, R/nW, ToNN
MEÐ BPiLI UPPNR. >
f\UÐQR MftLB !K
Þau
heppnu
Talsverður fjöldi réttra úr-
lausna barst á verðlaunakross-
gátunni i jólablaðinu, og i gær var
svo dregið úr innsendum lausn-
um.
Snáðinn á meðfylgjandi mynd
annaðist útdráttinn fyrir okkur,
og þau þrjú umslög, sem hann dró
úr hrúgunni höfðu inni að halda
réttar úrlausnir þessara þriggja
Alþýðublaðslesenda:
Ársæll Benediktsson,
Barmahlið 55, Rvk.
Ásdis Andrésdóttir,
Dúfnahólum 2, Rvk.
Sabina Jóhannesdóttir,
Nýlendugötu 17, Rvk.
Semsagl, hin heppnu voru öll
Reykvikingar, og við munum
senda þeim verðlaunin, sem eru
bók.
Lausn
verð-
launa-
gátunnar
í jóla-
blaðinu
F fí á R p\
H E 7 L L fí V R J Ú 6 T
Ö L m U 5 u E R m n i?
R N V ft R M L I T R Ú
L> R N K fí E T m E 3
m fí P fí S T ú L K Á1
H fí r R R u r s R U R
£> 'O /n R fí k fí N 'ft
8 u N R R R u 6 (a U H
'/ R fí F 'fí R L 1 s r
'3 L R 7 l< I R L K u Þ\
5 F ft u S fí N V / /|
r 'ft R IYl N 1 R P ft L í
8 Ý L 1 N L fí V fí S F
R 'ft S fí m 'o R fí ’ft T fí ;
V / T R m 7 K R 'ft m fí R\
EFNAHAGSKREPPA ÞEKK-
IST EKKI í NÝJA-KÍNA
eftir Li Tsjaó
Efnahagskreppa er óþekktur
hluti i nýja Kina. Efnahagur
Kina heldur áfram að þróast af
krafti og á raunsæjan hátt á
meðan hver efnahagskreppan
rekur aðra i heimi
kapitalismans.
A siðasta áratug, frá 1964 til
1974, hefur orðið feikilegur
vöxtur i kinverska hagkerfinu.
Framleiðsluverðmæti landbún-
aðarvara óx um 51 af hundraði
og iðnaðarvara um 190 af
hundraði. Þar að auki var l(*ið
við 1100 stórar og meðalstórar
fjárfestingarframkvæmdir.
Efnahagskreppa er ófrá-
vikjanleg afLeiðing hins
kapitaliska hagkerfis.
Samdráttur i framleiðslu,
gjaldþrot fyrirtækja, aukning
atvinnuleysis, viðskiptatregða
að allt þess háttar er beint eða
óbeint til komið vegna kreppu
sem stafar af mótsögninni á
milli þess að auka framleiðsl-
una i blindni i leit kapitalistanna
að feiknalegum gróða og rýrn-
unar kaupgetu vinnandi fólks.
Þegar málið er skoðað niður i
kjölinn sést að þetta stafar svo
af grundvallarmótsögninni á
milli þjóðfélagslegs eðlis fram-
leiðslunnar og einkaeignar
kapitalistanna á framleiðslu-
tækjunum og framleiðslunni.
í nýja Kina eru framleiðslu-
tækin og framleiðslan i opin-
berri eigu að sósialiskum hætti.
Verksmiðjur, námur, járn-
brautir, skip, verslanir og bank-
ar eru almennt rikisrekin fyrir-
tæki sem allt fólkið á. I landbún-
aði, að fáum rikisbúum undan-
teknum, er framleiðslan venju-
lega I umsjá alþýðu-
kommúnanna sem eru sameign
hins vinnandi fjölda ogsama er
að segja um litil iðnfyrirtæki til
sveita. Eiga hins opinbera er i
fullu samræmi við þjóðfélags-
legt eðli framleiðslunnar og
gerir framleiðsluöflunum það
— fullyrða
kínverskir
fjðlmiðlar
kleift að þróast hratt — miklu
hraðar en þekktist i gamla
þjóðfélaginu.
Kina eflir ekki efnahag sinn til
þess að sækjast eftir hagnaði
heldur til aðfullnægja sivaxandi
þörfum vegna uppbygginar
landsins og til að sjá fólkinu
fyrir lifibrauði. Lifsafkoma
fólksins hefur verið bætt stig af
stigi á grundvelli viðtækari
framleiðslu.
A þeim 26 árum sem liðin eru
frá stofnun nýja Kina hefur
vöruverð lengi haldist stöðugt,
kaup iðnverkamanna og þeirra
sem vinna að stjórnunarstörf-
um hefur hækkað hvað eftir
annað, tekjur kommúnufélaga i
sveitum hafa hækkað ár eftir ár
og fjöldi verkamanna úr fjöl-
skyldum almennings hefur vax-
ið og má þakka það þvi hversu
efnahagurinn hefur eflst. Þvi
hefur kaupgeta almennings
stöðugt vaxið.
Athugum til dæmis efnahag-
inn hjá fjölskyldum verka-
mannanna i flokki númer tvö
við ofn númer fimm i Stál-
bræðslunni i Peking. Fjöldi
verkamanna i 11 fjölskyldum
flokksins hefur vaxið úr 14 i 28 á
siðustu 10 árum. Fullvaxin börn
eru nú farin að vinna og heildar-
tekjur á mánuði hjá þessum
fjölskyldum hafa vaxið um 57%
með hærri kaupgetu sem þvi
nemur. I millitiðinni hafa bæði
vöruverðið og gjaldmiðillinn
verið stöðug.
Hagnaður á iðnaðar- og
verslunarfyrirtækjum i eigu
rikisins i Kina takmarkast af
hlutfalli sem rikið ákveður.
Við þróunina á hagkerfi
landsins réðist kinverska þjóðin
gegn kapitalisku linunni i
rekstri fyrirtækja sem Liu
sjaó-tsi, Lin Piaó og þeirra
nótar settur á oddinn, en þeir
mæltu með „hagnaður i fyrir-
rúmi” og „verum stórtæk þegar
eitthvað gefur mikið i aðra
hönd, leggjum minna á okkur
fyrir minni afrakstur og skipt-
um okkur ekki af þvi sem ekkert
er upp úr að hafa.”
Hagnaður sem verður af
fyrirtækjum i rikiseigu i Kina,
svo og skattar þeir sem lagðir
eru á þau, rennur til rikisins
sem tekjur hins opinbera.
Mestur hlutinn er notaður sem
sjóður til að færa út iðnaðar- og
landbún að arframle iðsluna,
með öðrum orðum, það sem
fengið er frá alþýðunni er notað
i hennar þágu.
Margar þær vörur sem fram-
leiddar. eru I Kina, sérstaklega
matvæli (bæði aðalframleiðslu-
tegundir og aukaafurðir), fatn-
aður og aðrar algengar
nauðsynjar, einnig vélar, tæki,
fræ og svo framvegis sem dreift
er til kommúna sveitafólks, eru
seldar á framleiðsluverði eða
með mjög litlum hagnaði.
Nokkrar nauðsynlegar fram-
leiðsluvörur eru jafnvel seldar
undir kostnaðarverði. Verk-
smiðjur sem framleiða þessar
vörur njóta skattfriðinda, eru
skattlausar eða fá niður-
greiðslur frá rikinu.
A markaði i Peking selst
venjulegur baðmullardúkur á
0,84 júan (0,42 Bandarikjadal-
ir) metrinn, en það er sama
Framhald á bls. 8
Skyldi ekki vena komið
að þér?
Einmitt í þessari lotu. Þaö er nefnilega hjá okkur
sem möguleikarnir eru einn á móti fjórum. Vinn-
ingarnir 17500, tveir á milljón og 24 á hálfa
milljón. 78 vinningar veröa á 100 - 200 þúsund.
Þú veist þessir sem koma þægilegast á óvart.
Lægstu vinningar eru 50 og 10 þúsund.
Happdrætti $
Aukavinningurinn í júní. Þaö er þessi margum-
ræddi Citroén CX 2000. Óskabíllinn í ár. Maður
veit nátturulega aldrei. En miöinn kostar aöeins
400 kr. Og allir njóta góös af starfi SÍBS. Sláöu
til - svo eitthvað geti komið þægilega á óvart.
Auknir
möguleikarallra
* J*

IHoxím lif
PLASTPQKAVERKSMKDJA
Sfmar 82A39-82455
Vatnagör6um 6
Box 4064 - Raykjavlk
Pipulagnir 82208
Tökum að okkur alla
pipulagningavinnu
Oddur Möller
löggildur
pipulagningameistari
74717.
Hafmrfiarfiar Apótek
Afgreiöslutimi:
Virka daga kl. 9-18.30
Laugardaga kl. 10-12.30.
Helgidaga kl. 11-12
Eftir lokun:
Upplýsingasimi 51600.
Birgir Thorberg
málarameistari simi 11463
onnumst alla
málningarvinni’
— úti og inni —
gerum upp gömul húsgögn
Teppahreinsun
ilreinsum gólfteppi og húsgögn i
hcimahúsiim og fjrirtækjum.
Eruin meö nýjar vélar. Góft þjón
usta. Vanir menn.
SIGFÚS BIRGIR
82296 40491
KOSTABOÐ
á kjarapöllum
KJÖT & FISKUR
Breiðholti
siini 71200 — 71201
Kasettuiftnaftur og áspilun,
fyrir útgefendur hl|ómsveitir,
kóra og fl. Leitift túbofta.
Mifa-tónbönd Akureyri
Pósth. 631. Simi (76)22136

v
Dúnn
Síðumúla 23
rími 84200
Heimiliseldavélar,
6 litir - 5 gerðir
Yfir 40 ára reynsla
Rafha við Óðinstorg
Símar 25322 og 10322