Alþýðublaðið - 20.10.1976, Síða 4

4 ÚTLÖND
Miðvikudagur 20. október 1976 mSmT'
Engin eftirlitslaus losun
úrgangsefna í hafið lengur
( siðustu viku septembermánaðar var haldinn í aðal-
stöðvum Alþjóðasiglingamálastofnunar sameinuðu
þjóðanna, IAACO, í London fyrsti fundur aðildarríkja að
Alþjóðasamþykktinni um varnir gegn mengun sjávar
vegna losunar úrgangs og annarra efna í haf ið, almennt
nefnd Lundúnarsamþykktin frá 1972. Undanfari þessa
fyrsta fundar aðildarríkjanna var ákvörðun sú, sem
aðildarríkin tóku samhljóða í desember 1975, að fela Al-
þjóðasiglingamálastofnuninni, IAACO, að annast ritara-
störf þessarar alþjóðasamþykktar. Val IAACO, sem
ritara-aðila var eðlilegt með tilliti til brautryðjenda-
starfs Alþjóðasiglingamálastofnunarinnar að vörnum
gegn mengun sjávar og eftirliti með henni.
Eftirlit og væntanlegt algjört
bann gegn mengun sjávar af
völdum oliu og annarra skaðlegra
efna frá skipum hefur verið til
umræðu á alþjóðavettvangi um
árabil og ýmsar aðgeröir eru þeg-
ar komnar til framkvæmda, en
önnur og enn banvænni gerð af
mengun sjávar er losun iðnaðar-
úrgangs og annarra úrgangsefna,
sem upprunnin eru á landi, og
þessi gerð mengunar sjávar hefur
ekki verið tekin til athugunar og
alþjóölegra aðgerða fyrr en á
allra siðustu árum.
Alþjóðasa mþykkt um
varnir gegn mengun
sjávar.
Arið 1972 var haldin i London
alþjóðaráðstefna i boði brezku
rikistjórnarinnar, og þar var þá
undirrituð alþjóðasamþykkt um
varnir gegn mengun sjávar
vegna losunar úrgangsefna i haf-
iö. Þessi alþjóðasamþykkt er oft-
ast nefnd Lundúnarsamþykktin
um losun efna i hafið (London
Dumping Convention).
Þessi mikilvæga alþjóðasam-
þykkt, sem tók gildi 30. ágúst
1975, hefur að meginmarkmiði
takmörkun og eftirlit með losun
úrgangsefna i hafsvæði allstaðar
á jörðunni og verður þannig enn
eitt vopn mannanna i barátt-
unni til varnar heimshöfunum
gegn mengun þeirra og um leið
vörn gegn eyöingu mikilvægrar
fæðuöflunar úr sjó, svo og til
varnar alls annars lifs i höfunum.
t alþjóðasamþykktinni er i
viöauka greint milli tveggja
flokka úrgangs, að þvi er eftirlit
varðar. 1 fyrsta flokknum eru úr-
gangsefni, sem algjörlega er
bannað að losa i höfin, nema al-
gjört neyðarástand riki. Meðal
efna i þessum flokki eru lifræn
halogen efnasambönd, kvikasilf-
ur og kadmium og efnasambönd
þeirra, svo og þrávirk gerfiefni,
t.d. kaðlar og net, sem kunna að
fljóta eða mara i sjónum, þannig
að þau hamli fiskveiðum, sigl-
ingum eða öðrum löglegum not-
um hafsins. Þá eru einnig í þess-
um bann-flokki öll mjög geisla-
virk úrgangsefni og ýmsar teg-
undir hráoliu og svartoliu, sem
teknar eru um borð i skip i þeim
tilgangi að losa i hafið. I stórum
dráttum má segja, aö i þessum
flokki úrgangsefna séu þau efni.
sem ekki eyðast á skömmum
tima vegna áhrifa sjávar frá
ölduróti, eða vegna efnafræði-
legra eða liffræðilegra áhrifa, eða
efni sem á einhvern hátt geta
skaðað lif i hafinu eða verið
hættuleg heilbrigði manna beint
eða óbeint.
Annar flokkur úrgangsefna eru
þau efni, sem losa má i hafið að
fengnu sérstöku leyfi stjórnvalda
aðildarrikjanna. Meðal þessara
efna eru arsenik, blý, eir, zink og
efnasambönd þeirra, ennfremur
cyanið- og fluorið- efnasambönd,
brotamálmar og annar rúmfrek-
ur Urgangur, sem sekkur til botns
og getur verið veruleg hindrun
við fiskveiðar og siglingar.
Skilyrði gegn losun
efna í sjó
1 þriöja viðauka samþykktar-
innar er gerð nánari grein fyrir
þeim skilyröum, sem sett eru um
útgáfu heimildar til losunar efna i
sjó. Enga heimild má veita til los-
unar efna i sjó, nema að aflokinni
nákvæmri athugun á öllum að-
stæðum svo og mögulegum áhrif-
um losunarinnar.
Víðtækar aðgerðir sem þessar
verða að sjálfsögðu að byggjast á
samstarfi og samvinnu milli
aðildarrikjanna. Ein af skyldum
alþjóðasiglingamálastofnunar-
innar, IMCO, sem ritaraaðila
þessarar alþjóðasamþykktar er
að sjá um fundi aðildarrikjanna,
eigi sjaldnar en annað hvort ár.
Auk þess er IMCO falið að safna
saman og birta tilkynningar og
upplýsingar um losun efna i hafið,
sem leyfð hefur verið samkvæmt
samþykktinni.
A fyrsta fundi aðildarrikja
Alþjóðasamþykktarinnar um
varnir gegn mengun sjávar
vegna losunar úrgangs og ann-
arra efna i hafið, sem haldinn var
i aðalstöðvum IMCO i London
dagana 20,—24. september, voru
mættir fulltrúar 14 rikja af 29
aöildarrikjum samþykktarinnar,
auk 23 annarra rikja, sem flest
eru að undirbúa staðfestingu á
samþykktinni. Auk þessa voru
áheyrnarfulltrúar frá ýmsum
öðrum sérstofnunum Sameinuðu
þjóðanna, Visindastofnunum og
ýmsum fjölþjóðasamtökum og
stofnunum.
Hjálmar R. Bárðarson sigl-
ingamálastjóri Islands var ein-
róma kjörinn formaður. Hann
hefur átt verulegan þátt i þeim
samningum, sem aö lokum leiddu
til þessarar alþjóðasamþykktar
og hann hefur tekið virkan þátt i
starfi IMCO, einkanlega að þvi er
varðar öryggi fiskiskipa og varn-
ir gegn mengun. Sem vara-
formenn voru kjörnir þeir dr. V.
Kotliar frá Ráðstjórnarrikjunum
og G. Lopez-Lira sjóliðsforingi
frá Mexico.
I setningarræðu sinni lagöi C.P.
Srivastava, aðalritari IMCO,
áherzlu á það mikilvæga hlutverk
sem IMCO hefði verið falið með
þvi að gegna ritarastörfum þess-
arar Alþjóðasamþykktar og hann
fullvissaði fundarmenn um, að
allar sérfræðingadeildir IMCO
myndu eftir fremsta megni stuðla
að lausn þeirra vandamála, sem
þessi Alþjóðasamþykkt fjallaði
um.
Tilgangur þessa fyrsta fundar
aðildarrikja samþykktarinnar
varð að ræða og taka ákvörðun
um mörg mikilvæg málefni varð-
andi framkvæmd hennar. Fund-
urinn náði fullkomnum árangri i
öllum mikilvægum málum, og
samþykkt var framkvæmdaáætl-
un fyrir starfið i framtiðinni, og
þá dregin sérstaklega fram þau
atriði, sem telja ber meginatriði.
Losun geislavirkra
úrgangsefna.
Fundurinn ræddi lika efnislega
mörg mál og tók ákvörðun um
framkvæmd áriðandi málefna.
Eitt þeirra var losun geislavirkra
úrgangsefna. Fundurinn ræddi
frumdrög að skilgreiningu á mjög
geislavirkum úrgangsefnum og
ráðleggingum um meðhöndlun
þeirra, sem samin hefur verið af
Alþjóða-kjarnorkustofnuninni
(IAEA).
Þessi greinargerð verður nú
send rikisstjórnum sem leiðbein-
ing við framkvæmd Alþjóða-
samþykktarinnar, en efni
greinargerðar IAEA verður þó
endurskoðað og endurbætt af
IAEA og þá með hliðsjón af þeim
umræðum, sem fram fóru á fund-
inum i London.
•fii /
Skipulagt alþjóðakerfi.
Rætt var um hvernig bezt mætti
skipuleggja alþjóðakerfi um
heimildir til losunar i hafið og
samræming tilkynninga og
skráningu slikra heimilda hjá
IMCO, ásamt birtingu þeirra. Þá
var og rætt um samstarf við
einstakar hafsvæða-samþykktir
þannig að samræmdar yrðu allar
aðgerðir til varnar gegn losun
úrgangsefna á öllum hafsvæðum
undir heildaryfirsýn Lundúna-
samþykktarinnar fyrir öll haf-
svæði jarðar.
Þá var og töluverður fundar-
timi helgaðurumræðum um leiðir
til að auka tæknilega aðstoð til
þeirra landa heims, sem þurfa á
slikri aðstoð að halda til að geta
hrundið i framkvæmd ákvæðum
þessarar Alþjóöasamþykktar.
Þessi fyrsti fundur aðildarrikja
samþykktarinnar varö þannig
mjög árangursrikur og þar með
er fenginn nauðsynlegur vett-
vangur til að hægt sé að vinna
ötullega að vörnum gegn þessum
mikilvæga þætti i mengun sjávar
á alþjóðlegum grundvelli.
Alls hafa 29 riki nú staðfest
þessa alþjóðasamþykkt varðandi
losun úrgangsefna i hafið, en þess
er vænzt að enn fleiri riki muni á
næstunni staðfesta hana, þannig
að ákvæði samþykktarinnar geti
sem fyrst náð raunhæfum árangri
um allan heim.