Alþýðublaðið - 20.01.1977, Blaðsíða 2

2 STJÖRNMÁL
Fimmtudagur 20. janúar 197/. .Sta&íd
alþýðu-
blaöið
tltgefaadi: Alþýðuflokkurinn.
Rekstur: Reykjaprent hf. Ritstjóri og ábyrgöarmaður: Arni Gunnarsson. Fréttastjóri: Bjarni Sigtryggsson.
Aðsetur ritstjórnar er i Siðumúla 11, simi 81866. Auglýsingadeild, Alþýðuhúsinu Hverfisgötu 10 — simi 14906.
Askriftarsimi 14900. Prentun: Biaöaprent h.f. Askriftarverð: 1100 krónur á mánuði og 60 krónur i lausasölu.
Smjörfjöll og
hungurgrátur barna
Á undanförnum mán-
uðum hefur verið hart
deilt hér á landi um efna-
hags- og launamál. Efna-
hagslega hefur talsvert
þrengt að þjóðarbúinu frá
því sem áður var. Þó er
alvarlegast hve kaup-
máttur launa verkafólks
hefur rýrnað. Á sumum
alþýðuheimilum jaðrar
við gjaldþrot, og lang-
flestir eru sammála um,
að verulega þurfi að
hækka laun hinna lægst
launuðu. Þessar stað-
reyndir blasa við í hinu
islenzka velferðarþjóð-
félagi.
Þegar íslendingar
meta kjör sín er oftast
gripið til samanburðar og
leitað til hinna Norður-
landanna. Yfirleitt er
ekki farið lengra. En ef á
hinn bóginn er litið fram-
hjá þessum auðugustu
velferðarþjóðfélögum
veraldar verður allur
samanburður íslending-
um mjög í hag. Sú skoðun
er þó ríkjandi, að við eig-
um að miða við það bezta
og ekki það sem lakara
er.
Þótt fjarri sé því, að
Alþýðublaðið vilji gera
litið úr ríkjandi erfiðleik-
um á íslandi, er stundum
hollt og gott að beina
sjónum sínum út fyrir
landamærinog líta á þá
mælistiku, sem við notum
til að meta afkomu okkar
og lífskjör.
íslendingar þurfa ekki
að kvarta undan atvinnu-
leysi né matarskorti. Hús
þeirra eru betri en víðast
þekkist. Enn er þjóðin
ekki fjölmennari en svo,
að einstaklingurinn eigi
ekki hjálpar von, ef hann
leitar eftir henni. Vanda-
mál milljóna þjóðfélaga
hafa gert várt við sig, en
eru ennþá ekki allsráð-
andi.
vegna þess að viljinn var
f yrir hendi og landið gott,
sem þjóðin býr í.
Það ætti að vera auð-
velt fyrir íslendinga að
skilja nauð mikils meiri-
hluta mannkyns, sem
stafar af hungri og nær-
ingarskorti. En það er
einsog þjóðin vilji ekki af
þessum vanda vita. Börn
með útblásna maga og
Það er ekki langt síðan,
ef tekið er mið af ævi
þjóðar, að íslendingar
bjuggu við sult og seyru.
Bylting í framfaraátt
hefur orðið á nokkrum
tugum ára, — islendingar
stigu beinlínis út úr
moldarkofum inn í stein-
steypuhallir. Þessi þróun
hefur kostað mikla bar-
áttu og gífurlega vinnu.
Þetta var unnt að gera
beinaberir og deyjandi
unglingar eru þúsundir
kiiómetra frá íslands-
ströndum.Grátur barna,
sem eru dæmd til að
deyja nokkurra mánaða
gömul, berst ekki hingað
norður í haf.
Það hrikalegasta við
næringarskort mikils
meirihluta mannkyns er
það, að kæligeymslur
ríku þjóðanna eru yfir-
fullar af smjöri og kjöti
og það flóir út úr korn-
turnunum. — Á síðasta
ári jókst kornframleiðsla
i heiminum um 8% og
hveitiframleiðsla í þró-
unarlöndunum jókst að-
eins um 2,5%. — ( mörg-
um þróunarlandanna
hafa ibúarnir ekki einu
sinni vald yfir eigin
framleiðslu. Einokunar-
hringar og stórveldi eru
þar með fingurna og
hirða afraksturinn á
meðan sveltandi íbúar
horfa á.
Þar eru kommúnista-
ríkin engu betri en auð-
valdsrikin. Og á sama
tíma hlaðast upp smjör-
fjöll og þurrmjólkur-
haugar hjá ríku þjóð-
unum. Þannig er talið, að
Ef nahagsbandalagsríkin
eigi nú 1400 milljónir lesta
af þurrm jólkurduf ti.
Reynt er að koma því í
verð með því að selja það
sem skepnufóður.i Noregi
eru nú til yfir 3600 lestir
af umf rambirgðum í
smjöri. Þetta eru aðeins
smádæmi um öfgarnar.
(slendingar hafa
kynnzt smjörfjöllum og
kjötbirgðum. Þeir
eiga gnótt matvæla og
enginn líður fæðuskort.
— Staðreyndin er sú, að
vandamál daglegs lífs á
íslandi eru hreinir smá-
munir, þegar litið er til
þróunarlandanna og
þeirra hörmunga, sem í-
búar þeirra líða. — Auð-
vitað ber (slendingum að
berjast stöðugt fyrir
bættu og betra þjóðfélagi.
En á sama tíma ættu þeir
að hafa í huga hve vel
þeim er borgið og f ramar
öllu öðru að gleyma ekki
skyldum sínum við svelt-
andi heim. —áG—
orion skrifár:
Verðbólgan og verkalýðsforystan
Ekkert mannsbarn á landinu
hefur komizt hjá þvi aö merkja
áhrif veröbólgunnar undanfarin
ár, svo ofsalegur vöxtur hefur
veriöá henni. Stjórnarherrarnir
hvetja allan almenning til þess
aö gæta hófsog margtóku fram i
áramótagreinum sinum nat.ö
syn þess aö kunna nú hóf á kröf-
um sinum viö væntanlega
samningai vor. Þetta getur ver-
iö raunhæfur boöskapur. EF
stjórnvöld sjálf færu eftir þvi er
þau biðja almenning að gera.
Þaö er meö öörum oröum aö
sýna gott fordæmi varöandi
veröbreytingar upp á viö. En
þvi miöur, hiö opinbera gengur
hér ósvifiö á undan meö kröfur
um stórhækkanir. Má þar til-
nefna, aö póstur og simi hafa
hækkaö þjónustu sina um 35% á
minna en ári og rafmagnið
hækkar, hitaveitan hækkar,
flutningsgjöld hækka og fleira
og fleira. Svo er sagt úr hvita
gamla fangelsinu: Fariö var-
lega, minir elskulegu, annars
fer allt i strand. Manni getur
dottið I hug, aö hér sé talaö meö
bundiö fyrir augun og ekki séu
menn meðvitaiidi hvaö hægri
höndin aðhefst.
Já, hvaö gerir hægri höndin,
hinir nýju sterku jónar. Þeir eru
ekki i vandræöum, ákveöa
hæstu OKURVEXTI á athafna-
lifiö og i raun brjóta islenzka
löggjöf um okur meö þvi, en
enginn þorir aö lyfta litla fingri
og kæra þessa herra, þvi a,t-
vinnulifiö er svo ' mergsogiö
vegna ýmissa stjórnunarað-
geröa, bæöi af hálfu opinberra
aðila og svo ömurlegra ákvarö-
anatöku einkaeigenda, að hund-
flatir veröa menn aö liggja og
taka viö hverju sem aö þeim er
rétt. Afleiöingin er meiri og
geigvænlegri veröbólga hér á
undanförnum árum en áður eru
dæmi til. Menn koma saman á
margvislega stjórnunarfundi og
ráöstefnur og sitja til borös meö
þessum vaxta-okur-furstum en
hafa ekki einurð I sér til aö
krefjast þess, aö þessirmenn
er hafa borið ábyrgö á fjár-
málastefnunni hér á landi
siöastliöin 20 ár. Sú fjármála-
stefna hefur kostaö islenzka
sparifjáreigendur marga tugi
milljaröa og enn mun halda áfr-
am á sömu braut, nema
almenningur taki til sinna ráöa.
Ekkert ber stjórnleysinu meir
vitni en einmitt veröbólgan og
útgáfa á rikisskuldabréfunum
hjá Seölabankanum.
Ef rétt er munaö var byrjaö
meö Utgáfu-á þessum bréfum
1963 og þá meö 50 mill-
jónum, er jafngildi í dag um
850 milljónum. Nú er svo
komiö að framundan er
milljaröa útgáfa árlega fyrst
og fremst til þess aö
RIKISSJÓÐUR geti greitt út
eldri bréf meö verðminni pen-
ingum. Þetta kalla menn svo
sumir hverjirgóöa latinu og fólk
eigi meö þessu aö „varöveita
gildi peninga sinna. Þaö er fals-
kenning, þvi aö meö þessu er
fólk I raun svipt frjálsum sparn-
aöi, er ævinlega hlýtur aö vera
undirstaöa undir heilbrigt at-
hafna lif i landinu. Þó vextir hér
séu nú 22% á vissu sparifé, segir
þaö ekkert á móti 35-50%
veröbólgu. Hins vegar veröur
atvinnurekandinn aö reikna
meö vaxtakostnaöi hjá sér og nú
þegar semja á um kauphækkun
innan tiltölulega skamms tíma,
munu verkalýösleiötogar finna
fyrir vaxtastefnu jónanna og
minna kaup veröur uppskeran
þe ss v egna. Þaö er þvi vegiö tv i-
vegis i sama knérunn meö þess-
ari fáránlegu vaxtapólitík. HUn
sviptir nU sparifjáreigendur á
annan milljarö I kaupmætti á
ári. Getur verklýösforustan
þagaö? Þessi vaxta stefna er
þvi vitlausari og geggjaöri þeg-
ar skoöaö er hver aöstaöa
iönaöarins er til aö mæta harö-
ari samkeppni erlendis frá.
Orkuverð er hér miklu hærra,
svo undarlegt sem það er fyrir
íslendinga. Þá er þrautlending-
in aö láta vitleysuna og „spek-
inga "-pólitikina koma fram
MEÐ LÆGRI LAUNUM
FYRIR VERKAMENNINA
EÐA IÐNAÐARMANNINN.
ÞETTA VERÐUR AÐ
STÖÐVA. Þetta veröur verk-
alýösforustan aö gera sér vel
grein fyrir nú og knýja fram
raunhæfa lausná þessu. Þaö eru
mjög miklar kjarabætur og
kemur mörgum eldri mann-
inum vel. Þúsundir manna er
komin eru á efri ár, sjá afrakst-
ur vinnu sinnar veröa aö engu á
báli verðbólgunnar. Er til of
mikils mælzt viö verkalýðsfor-
ustuna i dag, að hún taki þetta
vandamál meö viö næstu kjara-
samninga?
EIN-
DÁLKURINN
jStóriðja -
jhvernig
jog hvar?
• Undanfarna daga hafa
• fjölmiðlar fengið hverja
2 áskorunina á fætur ann-
Z arrium að reist verði ál-
Z ver hér og þar um land-
2 ið, austan, sunnan og
jnorðan, — athuganir
; verði framkvæmdar tii
• að ganga úr skugga um
J hvort ekki sé rétt að
Z reisa álver og höfn við
Z Dyrhólaey, eða við
JÞykkvabæ. Og Þingey-
• ingar hafa dustað rykið
• af gamalli samþykkt um
Z að þeirra sveit verði
Z könnuð þar sem Eyja-
ífjörður sé sennilega
• dottinn úr dæminu
• vegna undirtekta
jheimamanna þar.
J Þetta veldur manni óneitanlega
• furðu. Af hverju eru álver allt i
• einu svona afskaplega heillandi?
• Alita hefði mátt, að reynslan af
í Straumsvikurverksmiöjunni væri
• ekki beinlinis hvetjandi til áfram-
Jhaldandi áliðjuframkvæmda. En
• nú er allt i einu eins og allir vilji
2 álver heim i hlað.
• Sá þáttur sem alltof litið hefur
2 veriö ræddur i sambandi við stór-
• iðjuframkvæmdir eins og þær
, sern nU eru á döfinni, er hinh
• félagslegi þáttur. Hvaða áhrif
2 það hefur á litil byggðalög aö fá
• heim i hérað iöjuver á borö viö
2 álverksmiöju sem veitir t.d. 600
• manns atvinnu.
2 Reynsla Norðmanna t.d. er sú,
• að bygging slikra iðjuvera i fá-
2 mennum byggöalögum hafi i för
• með sér stórfellda röskun á stað-
2 bundnum félagslegum og um-
• hverfislegum aöstæöum. Þegar
2 slikar verksmiöjur eru settar á
• fót draga þær gjarnan aö sér
2 starfskrafta úr öörum þeim at-
• vinnugreinum sem i héraðinu
2 hafa veriö stundaöar, svo sem
• landbúnaöi, þjónustufyrirtækjum
2 alls konar, fiskvinnslu og slíku.
• Þetta hefur haft i för meö sér
2 stöðnun og jafnvel hrun sli'kra at-
• vinnufyrirtækja, sem hafa verið
2 búin að koma sér á fastan grund-
• völl áöur en stóriöjan kom til sög-
2 unnar.
• tltlend stóriðjufyrirtæki eru
2 ekki til þess fallin aö jafna aö-
• stöðuna i byggðum landsins eða
2 tryggja heimafólki þau ráö yfir
• eigin hag, sem ætti þó aö vera
2 markmið raunsærrar byggða-
• stefnu. Slik fyrirtæki falla, eöli
2 sinu samkvæmt, illa aö smáum
• samfélagseiningum kauptúna og
2 kaupstaöa hér á landi og þvi fer
• varla hjá þvi aö þau valdi spennu
2 og togstreitu. Þetta gildir raunar
• jafnt þótt um allslenzk fyrirtæki
2 væri aö ræöa.
• Hér er ekki veriö að halda þvi
2 fram, aö orkufrekur iönaöur eigi
• hvergi og undir engum kringum-
1J stæðum rétt á sér. A nokkrum
• stöðum Uti á landi mætti reisa siik
2 iðnaöarver i tengslum við þá at-
• vinnuvegi sem I þeim byggöar-
•lögum erurikjandi. Þarmá nefna
2áburöarframleiöslu fóöurefna
• ylrækt, og hvað snertir úrvinnslu
2úr innlendum hráefnum efnaiðn-
• að margskonar.
• En áráumórarnir um álverk-
^smiðju á sérhverri hafnlausri
Jströnd eru óraunsæir. Ekki að-
^eins frá umhverfislegu sjónar-
Jhorni, heldur einnig félagslegu.
• —hm